[hamac]

'De verlenging van de levensduur van de F-16 is naast de kwestie'

De beslissing is al jaren geleden gevallen om nieuwe vliegtuigen te kopen voor de luchtmacht, schrijft professor Herman Matthijs. 'Heel deze opgeblazen discussie gaat aan de politieke én budgettaire feiten voorbij.'

...

In 2010 wordt er overeengekomen dat de Amerikaanse kernwapens te Peer/Kleine Brogel mogen gemoderniseerd worden vanaf 2020. Dat betekende dat de toenmalige regering opteerde voor nieuwe vliegtuigen, want de F-16 kan die taak niet uitvoeren. Tussen haakjes: dat nucleair akkoord tussen België en de Verenigde Staten bestaat sinds 1963. De socialist Paul-Henri Spaak zat toen op Buitenlandse Zaken in de linkse regering onder leiding van Theo Lefèvre. Het moet opgemerkt worden dat geen enkele federale regering ooit aanstalten heeft gemaakt om dit akkoord te wijzigen. De luchtmacht van dit federale koninkrijk heeft dus een nucleaire taak in het kader van de NAVO.

...

De regering-Di Rupo, een klassieke tripartite met christendemocraten (CD&V/cdH), socialisten (sp.a/PS) en liberalen (Open Vld/MR), zet het licht op groen om nieuwe toestellen te kopen. Dat houdt dan ook in dat de F-16 wordt vervangen. Bovendien tekent de ontslagnemende regering Di Rupo de NAVO verklaring van Wales: op naar de 2 procent bbp defensie uitgaven met daarin minstens 20 procent investeringen.

...

De regering-Michel zet die politieke beslissing om de F-16 te vervangen om in een oproep tot overheidsopdracht. Daarop kandideren aanvankelijk vijf inschrijvers: Rafale, Hornet, Saab, F-35 en de Eurofighter. Die oproep houdt ook in dat men de F-16 gaat vervangen. Niemand werpt de mogelijkheid op van een verlenging van de huidige F-16.

...

Nergens komt de verlenging van de F-16 als weerhouden mogelijkheid naar voren. Voor het overige was er weinig animo bij de verkozenen des volks-defensiespecialisten om nog eens verder in te gaan op dit dossier. Hoeveel mensen hebben dit verslag gelezen ?

...

Omdat het leger tientallen jaren achterloopt met investeringen komt er de wet van 23 mei 2017 houdende de militaire programmering van investeringen 2016 - 2030. Daarin wordt 9,2 miljard euro vastgelegd voor deze periode. In de bijlagen bij deze wet staat er onder de noemer 'luchtmacht' een bedrag van 3,5 miljard voor de aankoop van 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen en - citaat - 'de finale upgrade van de actuele F-16 voor de periode 2017-2023'.

Ondanks het feit dat de federale kamerleden deze wet hebben goedgekeurd, is deze wettekst niet echt bekend bij de politici en de budgettaire bijlagen al helemaal niet. Want hier wordt er duidelijk geld vrijgemaakt voor de aankoop van nieuwe vliegtuigen en men heeft het over de allerlaatste 'upgrade' van de huidige F-16's tot en met 2023.

Uiteraard kan men de F-16's verder laten vliegen, maar dat kost ook geld. Uiteindelijk gaan we dan vliegen in een 'oldtimer'. Dat zal problemen geven met de inzetbaarheid en de veiligheid. Ondertussen vervangen alle Europese landen met een luchtmacht hun toestellen. Natuurlijk is de afschaffing van de luchtmacht ook een mogelijkheid. Dan zullen we wel onze NAVO-opdrachten moeten heronderhandelen. En wie gaat dan de politionele controle van het Belgisch luchtruim doen als we geen eigen luchtmacht meer hebben?

De intentie om nieuwe vliegtuigen te kopen komt opnieuw naar voren in de algemene uitgavenbegroting 2018. In de begrotingswet van 22 december 2017 vindt men onder 'hoofdstuk 16: defensie' en zeer opmerkelijke verhoging van de vastleggingskredieten, dat zijn de kredieten tot waar je dit jaar contracten mag aangaan maar die je dus wel ooit moet betalen.

...

Ondertussen zijn er nog twee rechtmatige kandidaten die meedoen voor de vervanging van de F-16: de Eurofighter en de F-35. De Rafale doet officieel niet meer mee, maar de Franstalige liberale partijn MR en de Fransen zelf proberen de Rafale terug in deze race te krijgen. Of dit laatste lukt, is vooral een politiek vraagstuk.

...

Hoe dan ook, de hele heisa rond de verlenging van de levensduur van de F-16 is naast de kwestie: geen enkele politieke beslissing heeft deze optie weerhouden. Wat gaat men nu doen? Een lopende procedure voor nieuwe vliegtuigen stopzetten omdat men het huidige vliegtuig wil houden? Zoiets had men jaren geleden moeten beslissen. Bovendien staan al die technische modaliteiten voor een verlenging van de F-16 al jaar en dag in de gespecialiseerde vakpers. Blijkbaar wordt die ook niet goed gelezen in dit land.

...

Maar heel deze opgeblazen discussie gaat aan de politieke én budgettaire feiten voorbij. Inderdaad, de beslissing is al jaren geleden al gevallen om nieuwe vliegtuigen te kopen voor de luchtmacht. Als men de F-16 had willen behouden, dan had men de laatste jaren andere beslissingen moeten nemen.

Bovendien is het aan de regering-Michel om te beslissen en aan geen enkele andere instantie wat er wordt gekocht. Het Parlement heeft de desbetreffende budgettaire wetten gestemd en de hoorzittingen zijn daar gebeurd. In een parlementaire democratie geldt het primaat van de politiek. Trouwens, op de NAVO-top van beging juli te Brussel zal dit land iets deftigs moeten presenteren over zijn militair engagement. Anders zal er snel een bord 'te huur-te koop' staan aan het nieuwe hoofdgebouw van de NAVO te Evere en bij de SHAPE te Mons.

Met een militaire budgettaire bijdrage van 0,9 procent van het BBP ( NAVO, jaarrapport 2017) scoort alleen Montenegro slechter dan België. Een boodschap aan de regering-Michel: beslis nu eens.

Het parlement (inclusief de oppositie) heeft zijn zeg dus al gehad.