[Anna List]

POTK, elk goed bod wordt overwogen.

De nazi-adelaar die niemand meer wil
Uruguay moet een controversiële bronzen adelaar van de nazi’s verkopen. Dat heeft een rechter beslist. De adelaar stond als boegbeeld op een Duits oorlogsschip dat zonk in 1939. Sinds het ruim tien jaar geleden werd opgevist, veroorzaakt het felle discussie omdat het Uruguay confronteert met een stukje van zijn geschiedenis dat het liever zou vergeten.
Kim Clemens
‘Als een beeld uit het water naar boven komt, wordt er normaal gejuicht. Nu was er absolute stilte. Toen ik het hakenkruis zag, ging het haar in mijn nek rechtop staan. Ik keek in het hart van de duisternis. Alsof ik de adem van Hitler zelf voelde.’ Aan het woord is Mensin Bound, een archeoloog van de Britse marine, toen hij in 2006 de adelaar uit het water viste. Een imposant beeld, door Hitler zelf ontworpen. Bijna een halve ton zwaar, 2 meter hoog, 2,8 meter breed. Met een groot hakenkruis en een laurierkrans tussen de klauwen.
De historische waarde van de adelaar is groot, maar de overheid van Uruguay wist niet wat ze ermee aan moest. Dus koos ze ervoor om het de af?*gelopen tien jaar in een kist in een opslagplaats op te bergen. Het leek een roemloos einde voor een relict van wat ooit het vlaggenschip van de Duitse vloot was.
Gezonken met schip
De adelaar sierde de ?*Admiral Graf Spee, een slagschip dat bij het begin van de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers werd ingezet op de Atlantische Oceaan. Het bracht er negen Britse koopvaardijschepen tot zinken, waardoor het een doelwit werd van de geallieerden. Ze vonden het uiteindelijk aan de monding van de R?*o de la Plata, voor de kust van Uruguay. Op 13 december 1939 vond daar de eerste zeeslag van de Tweede Wereldoorlog plaats.


De Admiral Graf Spee in 1937. Het schip bracht 9 Britse koopvaardijschepen tot zinken. belgaimage
Daarbij raakten de schepen van de geallieerde troepen beschadigd. Maar ook de Admiral Graf Spee liep schade op, en trok zich terug in de neutrale haven van Montevideo, de hoofdstad van Uruguay. Kapitein Hans Langsdorff vroeg het land om twee weken tijd om zijn schip op te lappen, maar kreeg alleen de door internationale regels vastgelegde 72 uur. Hij bracht het dan maar tot zinken, uit schrik dat anders militaire geheimen in handen van de Britten zouden kunnen vallen. De kapitein wilde mee ten onder gaan met zijn schip, maar werd door de bemanning tegengehouden. Enkele dagen later stapte hij zelf uit het ?*leven in Buenos Aires.
Opbrengst verdelen
Decennialang bleef de Ad?*miral Graf Spee liggen in het acht meter diepe water, tot in 2004 de overheid van Uruguay samen met privé-investeerders de berging opstartte. Het wrak hinderde namelijk de scheepvaart. Tijdens de bergingswerken werd in 2006 de adelaar uit het water getild.
Enkele maanden werd het beeld tentoongesteld in een hotel in Montevideo. De bedoeling was dat de adelaar op een veiling verkocht zou worden. Al in de dagen nadat de adelaar werd opgevist, circuleerden verkoopbedragen van wel zeventien miljoen euro voor het beeld. Maar uiteindelijk kwam het niet tot een verkoop, want er was geen eensgezindheid over wat er moest gebeuren met het beeld. Alfredo Etchegaray - een van de zakenmannen die het project financierde - wees op de grote historische waarde. Een erfgoedcommissie in Uruguay wilde het brons dan weer liever omsmelten. Het land wordt niet graag herinnerd aan zijn controversiële naoorlogse verleden, toen tal van Duitse oorlogsmisdadigers hun toevlucht zochten en vonden in Zuid-Amerika. Joodse organisaties vroegen het hakenkruis af te dekken. De Duitse overheid vreesde dan weer dat het een monument zou kunnen worden voor neonazi’s en beweerde zelf de rechtmatige eigenaar te zijn van het schip en het beeld om dat te voorkomen.


Joodse organisaties vroegen het hakenkruis van de adelaar af te dekken. afp
Die laatste claim heeft Uruguay altijd weerlegd. Wat er dan wel met het beeld moest gebeuren? Na tien jaar juridisch gehakketak heeft een rechter in eerste aanleg de knoop nu doorgehakt: het beeld moet worden verkocht. Die verkoop moet plaats?*vinden binnen de 90 ?*dagen, en de opbrengst moet verdeeld worden tussen de overheid, officieel voor de helft eigenaar van het beeld, en Etchegaray, de eigenaar van de andere helft. Ook een meetinstrument van de Admiral Graf Spee moet worden verkocht.
Etchegaray reageerde bij persbureau AP tevreden op de uitspraak. ‘Het is goed dat nu ook de verkoop plaatsvindt zoals wettelijk bepaald.’ Hij vindt dat het beeld in een museum thuishoort. De overheid kan wel nog in ?*beroep gaan tegen het vonnis.

https://www.standaard.be/cnt/dmf20190624_04476670



indien gewenst, ook bewerkt te verkrijgen :