Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Der Wanderer
Wat je over religie zegt, is een anachronistische visie uit de negentiende eeuw. Religie was niet gewoon een middel tot manipulatie. Het was in het grootste gedeelte van de geschiedenis de evidentie zelve. De mensen 'zagen' nog eerder een god dan een naakt feit. De kalender was geënt op de offercyclus (en niet andersom, zoals men vaak denkt). En offeren was nodig om de agressie af te leiden (cf. "La violence et le sacré" van Girard). De historische kern van de religie is niet de katholieke kerk met haar paus maar het mensenoffer.
Daarachter zit dus het 'egoïsme' van de mens dat in naakte vorm altijd gericht is op het overtreffen van de ander: "ik wil dat ook!". In tegenstelling tot bij dieren zit daar geen 'rem' op, tenzij een culturele rem en die kan religieus zijn (met een cyclisch wereldbeeld omdat de agressie toch altijd weer opduikt) of klein-rationeel (onze wereld van geciviliseerde barbaren, maar ook die gaat vroeg of laat ten onder, ook zonder corona; ze gaat zelfs sneller ten onder naarmate mensen 'redelijker' worden wanneer dat betekent dat ze een amorele psychopathie ontwikkelen die in het liberalisme voor de rede zelve doorgaat) of groot-rationeel (de ethische mens).
Je zegt dat egoïsme samenwerking en wetsgetrouwheid veroorzaakt maar het spreekt toch voor zich dat men al gauw bij elke samenwerking en elke relatie tot de wet de eigen verplichting zal trachten uit te hollen in functie van een groter voordeel, en dat zowel op macroschaal (verdragen als CETA) als microschaal (grijze zones als AirBnB etc.).
Die ethische mens is trouwens ook op een bepaalde manier egoïstisch maar niet per se vanuit de laagte, vanuit hebzucht of pronkzucht (echter: 'zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten'; als een cultuur een bepaald niveau niet bereikt, kan het dat ook niet waarnemen of denken; net zoals onze wereld voor een fundamentalistische moslim niet te vatten is). Het komt erop aan om een vorm te vinden waarbinnen het egoïsme (ethisch en vanuit inzicht in de mens ge-upgradet) verzoenbaar is met het behoud en de versterking van de gemeenschap. Dat is mogelijk via de taal. Als verpleegsters zich aan risico's blootstellen, doen ze dat misschien 'omdat het moet' of vanuit een empathische roeping, maar het is ook mogelijk - en dat moeten we bevorderen - dat iemand zijn 'zijn' identificeert met het maatschappelijke en historische verband en de gemeenschap waarin hij leeft en waar zijn hele taal en bewustzijn sowieso mee verbonden is. Dan wordt iemand 'een groot mens' in plaats van hoogstens de sluwste barbaar (dat laatste is overigens niet moeilijk, en mensen leren het snel zoals het hamsteren bewijst; ik zie niet wat daar 'aristocratisch' aan zou zijn).
|
Ergens wel spijtig dat u 'religie' - toch op het eerste zicht - lijkt te reduceren tot (katholieke) 'godsdienst'.
En dan hebben we het nog niet eens over 'spiritualiteit' gehad
Voor de rest toch best interessante bijdragen van uwentwege, waarvoor dank.