Het Limburgs, en zeker het Limburgs in oostelijk van de Nederlandse provincie Limburg, de Voerstreek en de Platdietse streek in het Luikse, vertonen zeer sterke Duitse invloeden..
Zie de taalkaart op onderstaande link:
http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de...m/germstam.htm
En het Limburgs, beste mensen, is ook de taal van Hendrik van Veldeke.
Hendrik van Veldeke staat ook aan het begin van de Nederlande en Duitse poëzie. In zijn tijd werd Hendrik van Veldeke al geprezen, door Wolfram von Eschenbach bv, en Gottfried von Strassburg verzuchtte: Wie wol sanc er von minnen.
De moedertaal van de dichter was het Limburgs, al wordt hij geclaimd door zowel Nederland als Duitsland..
De oudste teksten van het Limburgs gaan terug tot de 12de eeuw, en dat is, idd, het werk van Hendrik van Veldeke. Dat zijn de Aiol-fragmenten, in een van de oudste handschriften, de naar het Duits bewerkte Sinte Brendaen.
Uit de 13de eeuw komt dan weer van Willem van Afflighem het werk in de Limburgse taal Leven van sinte Lutgartd, die ook het Leven van Jezus geschreven heeft. Uit de 12de eeuw komt de tekst van de Limburgse sermoenen. Ook de Tekst Het Leven van Sinte Kerstinen vertoont sterke Limburgse eigenaardigheden...
Een fragment uit Sint servaes:
Du he ten lechtere ginc stan
Sente Serva der gude
bit geistliken mude
Ende he predeken solde
wat so he spreken wolde
Dat sande heme got te munde.
Naar het Limburgse taalgebied zijn door de jaren heen vaak diepgaande dialectonderzoeken gehouden. Dit heeft te maken met de ingewikkelde samenstelling ervan. Niet alleen strekt het zich uit over drie landen, het markeert ook nog eens een overgangsgebied tussen het zogenaamde Nederfrankisch (waaronder het Nederlands) en het Centraalfrankisch (waaronder enkele Duitse dialecten vallen). Het Limburgs kenmerkt zich dus door een grote mate van afstand tot het Nederlands, maar heeft daar ook duidelijke overeenkomsten mee, vooral met de zuidelijke dialecten. Ook zijn in het Limburgs uitdrukkingen en grammaticale constructies behouden gebleven die in het Nederlands al eeuwen niet meer voorkomen, zoals bijvoorbeeld de naamvallen.
http://taal.phileon.nl/limburgs.php
https://www.veldeke.net/
Hommage an Van Veldeke....
Stil, had oech stil,
Van Veldeke ès an 't schrèève
De iêste gediechskes èn het Nederlands
Ssst... 't zèn gediechskes dee mutte blèève!
Kiek mar goêd, het ès oêr iêndjigste kans.
Stil, had oech stil, het ès an 't gebeere...
De muze ès bè Hendrik op veziët
Dje ziët hem diechte èn geeren en kleere
Koemp dj'obbe Rèddelberg bè volle moan
Blèf dan ins effekes bè Van Veldeke stoan
Zèt oech doa ins vèèf meniëte dâl
Bè den iêste serieuze poeet van ôs tâl.
Want as de moan zoe tèsse z'n oêge blienk
- Da meug dje ech ni ratére! -
Da ziët dje, da hiëj an diechte dienk
En dan, joa dan meug dj'hem ni dérangere!
Stil, had oech stil,
Van Veldeke ès an 't schrèève
De iêste gediechskes èn 't Nederlands
Ssst... 't zèn gediechskes dee mutte blèève!
Kiek mar goêd, het ès oêr iêndjigste kans.
Stil, had oech stil, het ès an 't gebeere...
De muze ès bè Hendrik op veziët
Dje ziët hem diechte èn geeren en kleere:
Het wiërd hiêl zeker e liëfdesliêd
Limburgs dialect:
Limburg allein
1. Dao, woo ich geboare bin
Woo m'n awwesjhoes nog steijt
De taal, die ich toch zo gouwd kin
Woo ich haw mien leijf en leijd
Limburg, Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
Es mie awd Limburg,
Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
2. Gaon ich nao de vreamde hear
Of wiet oet Limburg weg
Heur ich immer toch zo gear
't Gowd, 't kaod, 't slech.
Limburg, Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
Es mie awd Limburg,
Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
3. Zeuk ich mich e maedje oet,
Is dat e Limburgs keindj.
Dao wo ich mich aanvertroew,
en nörgens e baeter vinj.
Limburg, Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
Es mie awd Limburg,
Limburg allein
Dao geit niks boave
Zo is t'r mer ein.
Scheidingsgebied tussen uitspraak van hetzelfde woord, nml ''Ik''..
Het Swalms (Limburgs: Zjwaams) is het plaatselijke Midden-Limburgs, zoals dat wordt gesproken in Swalmen. Swalmen ligt even ten noorden van Roermond aan de rechterzijde van de Maas.Het Swalmer dialect, dat zich overigens niet sterk onderscheidt van het Roermonds, kan dienen als model voor het Midden-Limburgs in het algemeen. Het is relatief goed gedocumenteerd.Nauw verwante plaatselijke dialecten als deze maken deel uit van eenzelfde regiolect, en vormen daarmee een ondergroep binnen een streektaal (als hier het Limburgs).Swalmen ligt ten oosten van de Panninger linie, waardoor in Swalmen van sjtaden sjtaon gesproken wordt. In het Zjwaams komt dus een "j" tussen de "s" en de "t". Dat geldt ook voor woorden die beginnen met /zjw-/, /sjl-/, enz.
Waar in andere dialecten aojer, kaod, haoje gezegd wordt, is dat in het Zjwaams: ajer, kaad, en haje.
In Swalmen wordt twee, groot en geweun gezegd, en niet twieë, groeat en gewuuen.