[Knuppel]

662 dagen. Zoveel tijd was nodig voor België opnieuw een volwaardige regering had. Toen op 1 oktober 2020 de nieuwe regering De Croo de eed aflegde, sloot het land een woelige periode van instabiliteit af, midden in een pandemie. Het boek "De doodgravers van België", beschrijft heel die periode in detail. De conclusie is hard: het geheel staat bol van intrige, verraad, geheime achterkamerdeals, en spectaculair bochtenwerk. Plus de bedenking: wat is er nu structureel opgelost?

Een onthullend boek over de regeringsvorming

De details: Er zitten wel een paar straffe scènes in de reconstructie.
•België haalde in 2010 een bedenkelijk wereldrecord: 541 dagen zonder een werkende regering op het hoogste niveau. Toen werd dat uitgebreid "gevierd", met een volksfeest waarin de Belgen niet alleen zichzelf en hun leiders bespotten, maar de zaak ook relativeerden. "Ach, alweer een regeringscrisis", werd in de internationale salons meewarig gezegd over België, ook al toonde die crisis aan hoe fragiel het politieke evenwicht in de Wetstraat geworden was.

•Tien jaar later is de sclerose nog dieper voelbaar. Tegelijk met de politieke impasse ging het land door een pandemie én een economische crisis tussen 2018 en 2020. Het troetelkind van het internationale compromis, de trotse gastheer van de EU en de NAVO ook, zat met zichzelf in de knoop, tot grote wanhoop van het Belgische staatshoofd, de koning.
•Vandaar ook dat de vorming van een nieuwe federale regering in oktober 2020, de zogenaamde Vivaldi-ploeg, voor velen tot een zucht van opluchting leidt: eindelijk was er weer een stabiele regering, met een volwaardige meerderheid, om de crisis aan te pakken.

•Maar wat ging nu écht schuil achter die regeringsvorming? Op basis van tientallen achtergrondgesprekken in die periode zelf, maar ook dankzij een terugblik met zowat alle betrokken hoofdrolspelers achteraf, wordt het verhaal gereconstrueerd. Dat is, omwille van het feit dat met zoveel bronnen gewerkt wordt, automatisch een puzzel van vele waarheden samen, die niet noodzakelijk zal stroken met de individuele overtuiging van één bron over een situatie, een discussie of een deelconflict in die hele periode.
•Voor deze nieuwsbrief kozen we twee fragmenten uit het boek die mooi de context schetsen: kleine dominosteentjes kunnen vallen, en het geheel later sterk beïnvloeden. Plus, er is de rode draad van onderling wantrouwen, dat regeert.

•De regering De Croo I pakte van bij de start enthousiasme, zeker de figuur van de eerste minister schoot omhoog in de lijstjes: Alexander De Croo is vandaag de populairste politicus in de peilingen. Tegelijk wijzen een heel pak hoofdonderhandelaars, onder wie liefst zes partijvoorzitters, vandaag op het feit dat het uitgerekend de huidige premier was, die deels mee aan de basis lag van de lange instabiele periode. In oktober 2019 was hij verantwoordelijk dat de opdracht van Paul Magnette (PS) als informateur mislukte.
•Het zou bovendien naïef zijn, op basis van wat we weten aan details over heel die periode, om te denken dat met de komst van de Vivaldi-regering, het hoofdstuk van politieke instabiliteit in België is afgesloten. Veel elementen in dit boek wijzen op hoogstens een gewapende vrede, eerder dan een duurzame pacificatie, wanneer het over heel het vraagstuk van de architectuur van het land gaat.