[N-Vb]

Moslimpartij weggevaagd in Marokko: waarom het tij is gekeerd tegen de islamisten in Noord-Afrika en omstreken

De islamitische partij van Marokko is zo goed als weggevaagd bij de parlementsverkiezingen. Het is opnieuw een pijnlijke nederlaag voor de islamisten in een van de laatste landen waar ze aan de macht waren gekomen na de protesten van de Arabische Lente. Het tij is duidelijk gekeerd tegen de islamisten in Noord-Afrika en omstreken.

Het past allemaal in een bredere trend die zich al een poos aan het aftekenen is. Mensen in Noord-Afrika en sommige delen van het Midden-Oosten worden minder religieus en worden steeds meer teleurgesteld door islamistische bewegingen. Recente onderzoeken geven sterk aan dat in Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Iran bijna de helft van de bevolking de banden met de islam aan het losmaken is.

De Marokkanen brachten voor het eerst hun stem uit sinds het begin van de coronaviruspandemie. Ondanks de opkomstcijfers die aantoonden dat bijna de helft van de Marokkanen niet stemden, waren de resultaten duidelijk: de PJD, die sinds 2011 aan de macht was, werd compleet weggestemd en speelde de controle over het parlement kwijt.

Het resultaat laat wel één ding zien: de teloorgang van islamisten in Noord-Afrika en sommige delen van het Midden-Oosten.
Islamisme is een politieke ideologie die voortvloeit uit een strikte interpretatie van de islam. Islamisten schrijven alle moslims een strikt respect voor de Koran en de sharia voor, met inbegrip van de daarin opgenomen regels voor familiaal recht, en de straffen, én met voorrang van deze regels op de burgerlijke wetten. Islamisten zijn ook tegen nationalisme. De Koran is namelijk strikt tegen het egoïstische doel van nationalisme dat oorlog ziet als een manier om anderen te koloniseren, te onderwerpen en te plunderen voor nationale en raciale emancipatie.


Overal spectaculaire afname geloofsbeleving
Het past allemaal in een bredere trend die zich al een poos aan het aftekenen is. Mensen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden minder religieus en worden steeds meer teleurgesteld door islamistische bewegingen, die de opstanden van de Arabische Lente hebben aangemoedigd en versterkt, toonde een enquête in Egypte, Tunesië, Marokko, Libië, Algerije, Jordanië, Libanon, Jemen, Irak, Soedan en de Palestijnse gebieden.

Uit het onderzoek blijkt dat sinds 2013 het aantal mensen in de regio dat zich identificeert als “niet-religieus” is gestegen van 8 naar 13 procent. De stijging is het grootst bij jongeren onder de 30, van wie 18 procent zich niet-religieus noemt. De helft van de jonge Tunesiërs, een derde van de jonge Libiërs, een kwart van de jonge Algerijnen en een vijfde van de jonge Egyptenaren zeggen dat. Alleen Jemen gaat in tegen die trend. In Libanon, waar mensen vanaf hun geboorte werden gedefinieerd door hun religie, omschrijft minder dan een kwart van de bevolking nu zichzelf als religieus.

Het vertrouwen in islamistische bewegingen en het Moslimbroederschap in het bijzonder is overal dramatisch afgenomen sinds de opstanden van de Arabische Lente. Het Moslimbroederschap is de naam van een wereldwijde soennitische islamitische politiek-religieuze beweging waartoe verschillende islamistische sociale en politieke organisaties en partijen in het Midden-Oosten gerekend worden. De Tunesische Ennahda-beweging, de islamitische partij die deel uitmaakte van de regerende coalitie in het land waar de protesten in 2011 begonnen, verloor voorafgaand aan de ontbinding van het Tunesische parlement dit jaar een kwart van haar aanhang.

Zelfs in de Palestijnse gebieden
In Jordanië is het vertrouwen in de islamisten met ongeveer 20 procent gedaald. In Soedan, waar pro-Broederschapslanden als Turkije en Qatar probeerden invloed te krijgen, ligt dat cijfer zelfs nog hoger, namelijk 25 procent. Het vertrouwen in religieuze leiders is zelf in de Palestijnse gebieden aanzienlijk gedaald – met 22 procent sinds 2012. Uit het onderzoek blijkt dat het vertrouwen in Hamas, dat de Gazastrook regeert, is gedaald van 45 naar 24 procent. Hamas, dat grote donaties ontvangt van Qatar, werd in 1987 opgericht als een uitloper van het Broederschap.

De socioloog Ronald Inglehart, auteur van het boek Religious Sudden Decline, heeft onderzoeken naar religie geanalyseerd in meer dan 100 landen, uitgevoerd tussen 1981 en 2020. Inglehart heeft geconstateerd dat snelle secularisatie een feit is in Noord-Afrika en het Midden-Oosten.

Uit een recent onderzoek onder 40.000 geïnterviewden naar de houding van Iraniërs ten opzichte van religie, bleek dat niet minder dan 47 procent aangaf “overgestapt te zijn van religieus naar niet-religieus”. 78 procent zei wel in God te geloven, maar slechts 32 procent identificeerde zichzelf als sjiitische moslims.