[PeterCC]

Oorspronkelijk geplaatst door Ill Duce

Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren zegt neen tegen steenkoolgaswinning
(...)

Ze doen maar, zoals de struisvogels. Ondertussen draait de wereld verder.

Vorige week in DS (van 03/01/2014): http://www.standaard.be/plus/20140103/ochtend/31 :

Indien niet leesbaar:

Schaliegas is wereldschokkend

03/01/2014 om 03:00 door Filip Van den Abeele

Wie de winning van schaliegas zomaar afwijst, is ziende blind, meent Filip Van den Abeele. Er zijn inderdaad grote risico’s aan verbonden, maar de nieuwe energiebron wordt zo goed als onvermijdelijk.
De ervaring in de VS leert nu al dat schaliegas een revolutie ontketent, waarop we ons maar beter voorbereiden.

Gisteren raakte bekend dat de universiteit van Leuven subsidies ontvangt van de Vlaamse overheid om de aanwezigheid van schaliegas in de Limburgse ondergrond te onderzoeken (DS 2 januari). Dat vermaledijde schaliegas veroorzaakt al geruime tijd verhitte debatten, en zal ook nu weer ongetwijfeld leiden tot steekvlamdiscussies. De ontginning van schaliegas is omstreden: het procedé vergt veel energie, is belastend voor het milieu, en zou zelfs kleine aardbevingen veroorzaken.

Eind vorig jaar publiceerde Europees parlementslid Kathleen Van Brempt (SP.A) nog een populistisch pamflet waarin zij pleitte voor een schaliegasvrij Vlaanderen. In een soms tendentieuze retoriek liet zij uitschijnen dat vergunningen voor deze ‘duistere, vervuilende en giftige’ technologie alleen thuishoren in sodom en gomorra. Rudy Swennen, de professor geologie die het Leuvense onderzoek leidt, laat dan weer optekenen dat het ontginnen van schaliegas in de toekomst ‘een noodzaak’ wordt, en noemt de koudwatervrees jegens proefboringen ‘erg kortzichtig’.

Als pragmatisch pijplijningenieur, werkzaam in de olie- en gasindustrie, wil ik het ongenuanceerd afbranden van schaliegas zelfs uitroepen tot moedwillige blindheid. Ik ben ervan overtuigd dat de komst van schaliegas, met zijn lusten en lasten, op termijn onvermijdelijk wordt. Het is een evolutie, of zelfs een revolutie, die wij onder ogen moeten durven te zien. Schaliegas profileert zich immers steeds meer als game changer, en zal aanleiding geven tot wereldwijde schokken, langs ecologische, economische en geopolitieke breuklijnen.

Brandbaar water

Het fracking-procedé, dat de ontginning van schaliegas mogelijk maakt, is al jaren voer voor controverse: het vergt miljoenen liters water, veroorzaakt soms kleine aardbevingen en kan bovendien het drinkwater besmetten. De beelden waarop Amerikaanse buurtbewoners hun kraantjeswater in brand staken – zo sterk was het met gas vervuild – gingen als een lopend vuurtje de wereld rond.

De winning van niet-conventionele gasbronnen is inderdaad niet vrij van gevaren, net zoals kernenergie of diepzeeboringen niet risicoloos zijn, of zoals geothermie bezwaarlijk CO2-vrij kan worden genoemd. De rampen met de kerncentrale van Fukushima en met het boorplatform Deepwater Horizon hebben ons pijnlijk herinnerd aan de risico’s die onherroepelijk verband houden met onze dwingende vraag naar (almaar meer) energie.

Daarenboven heeft schaliegas ecologische gevolgen die veel verder reiken dan de mogelijke milieuschade tijdens de ontginning. In Amerika is de gasprijs gekelderd, waardoor de elektriciteitsproductie massaal is verschoven van steenkoolcentrales naar gasgestookte installaties. Hoewel dit leidt tot een gevoelige verlaging van de CO2-emissie, heeft deze trend ook perverse gevolgen. Het goedkope gas biedt perspectief voor de vloot aan Amerikaanse postwagens, autobussen en vrachtwagens, en tekent op die manier het doodvonnis voor de verdere ontwikkeling van de elektrische wagen. De omvang van de voorraad schaliegas in de VS, die wordt geraamd op meer dan honderd jaar, is bovendien funest voor de investeringen in hernieuwbare energiebronnen. En ten slotte wordt de Amerikaanse steenkool thans op de Europese markt gedumpt, waardoor wij gascentrales stilleggen en opnieuw meer CO2 gaan uitstoten. Het leidt tot de cynische vaststelling dat de lei van de Verenigde Staten, die hardnekkig hebben geweigerd om het Kyoto-protocol te ratificeren, properder oogt dan die van Europa, dat zich nochtans wil profileren als de avant-garde van de koolstofarme economie.

Herboren industrie

De komst van het schaliegas leidt ook tot een industriële renaissance. De gasprijs in de VS is slechts een derde van die in Europa, en ook elektriciteit is er goedkoper. De toegang tot (spot)goedkope energie biedt een economische grootmacht zo’n belangrijk competitief voordeel dat het de dollarkoers meteen decimeert tot een marginaal randeffect. De VS herindustrialiseren en slagen er zelfs in om opnieuw petrochemische investeringen aan te trekken. De aanwezigheid van schaliegas schept een lucratief klimaat voor nieuwe ethyleenfabrieken, die traditioneel in het Midden-Oosten worden gebouwd. Een Saudische topman waarschuwde onlangs dat Europa omvangrijke petrochemische investeringen dreigt mis te lopen, als het de ontginning van schaliegas niet wil omarmen.

De reactie van ons continent klinkt, naar aloude traditie, veelstemmig en verdeeld. Zo heeft Frankrijk bijvoorbeeld proefboringen verboden uit ecologische motieven, al vermoeden sommigen achter dat moratorium de onzichtbare hand van de kernlobby. Het Verenigd Koninkrijk lijkt dan weer, na een aanvankelijk voorbehoud, het voortouw te willen nemen in de zoektocht naar schaliegas. En vooral in Oost-Europa zijn de verwachtingen hooggespannen. Met vermoede voorraden tot tweehonderd jaar waant Polen zich nu al het nieuwe El Dorado, en zou Warschau in één klap onafhankelijk kunnen worden van Moskou.

Nieuw soort stratego

Die Poolse koortsdroom leidt ons meteen naar de derde aardschok: de komst van het schaliegas doet het geopolitieke landschap op zijn grondvesten daveren. De Amerikanen kunnen sinds kort zelf voorzien in hun gasbehoeften, en het is niet denkbeeldig dat zij binnen afzienbare tijd een netto exporteur van energie worden. De exploitatie van het Shtokman-gasveld in de onherbergzame Barentszzee is niet langer rendabel, omdat de afzetmarkt eensklaps is weggevallen. LNG-tankers die vloeibaar gas verschepen, dienen plots de steven te wenden naar nieuwe afnemers als China en Japan. De hausse in de VS en de glorierijke vooruitzichten in Oost-Europa eroderen de positie van Gazprom als gasleverancier, en van het Kremlin als wereldmacht.

De ontginning van schaliegas plaatst de huidige internationale betrekkingen op een vervaarlijk hellend vlak. Het zijn intrigerende evoluties die John Nash, de economieprofessor uit A beautiful mind, zouden inspireren tot het uitvinden van een nieuw soort stratego. En wat dan te denken van een toekomstscenario waarin de VS nog louter uit altruïsme en filantropie hun rol van zelfverklaarde scheidsrechter in het Midden-Oosten waarnemen?