[Maarten Verheyen]

De kernramp had Japan op geen slechter tijdstip kunnen treffen. Het land kampt met een onvoorstelbare schuldenlast van meer dan 200% van het BNP.

In Europa komen landen al in de problemen van zodra de 100% in zicht komt. Japan geraakte er geruime tijd mee weg omdat de bevolking zo spaarzaam was.

Maar de nucleaire crisis die het land nu treft, kan wel eens de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Een financiële meltdown dreigt.

Japan int dit jaar ongeveer 41 biljoen Yen aan belastingen. Daarvan zal men 21 biljoen Yen spenderen aan "debt service". Interesten zeg maar. Niet dat de rentevoeten in Japan hoog zijn. Ze liggen rond de 1% en behoren daarmee tot de laagste van de wereld.

Als je denkt dat Japan maar 41 biljoen Yen per jaar spendeert omdat ze dat maar innen aan belastingen, denk dan maar snel iets anders. Het totale budget van de overheid bedraagt 92 biljoen Yen.

Naast interesten, zijn er vooral de stijgende kosten voor sociale zekerheid (28 biljoen Yen dit jaar) die een flinke hap uit het budget nemen.

We naderen nu echter stilaan het breekpunt. De overheid heeft de problemen steeds onder de mat kunnen schuiven omdat men nagenoeg onbeperkte bedragen kon lenen.

De Japanse bevolking waren trouwe spaarders de voorbije jaren en kochten gretig "veilige" overheidsobligaties die amper rente betaalden. Maar de komende jaren moet er van spaarders weinig verwacht worden. De bevolking vergrijst snel. In plaats van sparen, zal men spenderen.

Voor de obligatiemarkten betekent dit dat traditionele kopers van obligaties nu plots verkopers worden!

In een normale markt zou dit betekenen dat de overheid hogere rentevoeten zal moeten betalen om de schulden gefinancierd te krijgen. Maar hogere rentevoeten zijn vandaag compleet ondenkbaar. De rente bedraagt slechts 1% maar eet wel al 51% van de belastinginkomsten op. Een hogere rente is dus geen optie.

Zo blijft Japan achter met slechts één mogelijkheid: massale hoeveelheden geld printen! En dan heb ik het echt wel over MASSALE HOEVEELHEDEN. De "monetary base" (geldhoeveelheid) ligt rond de 100 biljoen Yen in Japan maar die zou jaarlijks met tientallen procenten kunnen stijgen indien de overheid het huidige beleid wil verderzetten.

Een dergelijke toename zou ongezien zijn in de ontwikkelde wereld. Het maakt van Japan in ieder geval de grootste kanshebber om het eerste land te worden dat kennismaakt met hyperinflatie.

Ik vrees dat we het breekpunt naderen voor Japan. Deze ramp legt de pijnpunten bloot. Japan heeft al te veel schulden en zou nu nog massale bedragen moeten lenen om de wederopbouw te financieren? En dat allemaal tegen historisch lage rentevoeten? Ik zie het eerlijk gezegd niet gebeuren.

Als belegger kijk je toch een beetje met gemengde gevoelens naar de ontwikkelingen. Enerzijds heb je te maken met een ramp die zijn gelijke niet kent, anderzijds wil je natuurlijk je portefeuille beschermen tegen een doemscenario.