Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Het Oosten
Willem I eiste trouw. Iedereen die iets of wat wankelde in die trouw (na 1830) had het bij de Koning verknoeid. Of iemand trouw was of niet wist Willem I vrij snel. Want hij had hier overal informanten.
Wat nu opmaak uit dit boek, is dat Willem I een geweldige kans heeft gekregen om van het VKN iets groots te maken. Hij mislukte. Er hiervoor zijn er vele redenen op te noemen.
Toch denk dat de man het bedoelde en zich zeker terdege heeft ingespannen om er iets van te maken. Maar niet altijd goed werd geadviseeerd. Bovendien was hij te koppig en voor sommige dingen (maar lang niet alle dingen) uit de tijd.
En daarom moest hij meer dan eens en op het einde van zijn leven lamenteren:
"Chaque jour je rêve de mon beau royaume"
|
Willem I was een halve Pruis en wilde zowel het noorden als het zuiden omvormen naar Pruisisch model. Ook was hij aanvankelijk een bewonderaar van Napoleon. Zijn vader, Stadhouder Willem V had hem nog gewaarschuwd zich niet in te laten met godsdienst, maar dat mocht niet baten.
Hij hervormde te veel in Nederland en het zuiden. Hij wilde dat alle besluiten via hem liepen. Hij plaatste zichzelf in het kerkregelement van de Nederduits Gereformeerde kerk wat een breuk betekende met de Dordtse kerkregels van 1616 wat ook zorgde voor de afscheiding in 1834.
Bovendien was zijn argwaan naar de Jezuïeten en wijzigingen van zowel het onderwijs als de bestaande kerkelijke organisatie "een beetje stom".
Hij had beter gewoon de ministeriële verantwoordelijkheid kunnen invoeren, dan waren er waarschijnlijk geen rellen geweest in 1830 in het zuiden en had hij ook in Nederland in 1840 koning kunnen blijven. Maar ja, hij was nu eenmaal meer koopman en bureaucraat dan een politicus en dit met Pruisische heersers-mentaliteit.
Welvaart alleen was niet meer voldoende voor zowel de elite toen maar ook de gewone man nu wil zeggenschap. Ik had veel liever Willem I als Stadhouder gezien, dan kon hij ook geen kwaad. Een stadhouder kan alleen iets doen wanneer de Staten Generaal er mee instemmen. Dat had een gemengde commissie vanuit de staten in 1815 een nieuw Nederland zonder Willems Pruisische rekenkunde kunnen formeren.
Ondanks dit alles blijf ik toch een Groot Nederlander of Dietser en blijf in de goede zaak geloven.