Het probleem bij dit soort dingen is dat als je, eens je een zeker patroon meent te herkennen, daar gaat naar zoeken, in een grote populatie, er altijd toevallige configuraties zullen zijn van voorvallen die aan uw patroon voldoen. Onze intuitie bedriegt ons als, eens die patronen gevonden, we gaan redeneren van hoe "onwaarschijnlijk" het wel niet is dat dat "toevallig" zou gebeuren.
Maar het kan ook goed zijn dat het patroon werkelijk causaal ontstaan is, en inderdaad geen "toevalligheid" is. Maar om het onderscheid tussen beide kunnen te maken moet men kunnen schatten hoe onwaarschijnlijk het was om in de zoektocht ernaar, dat patroon willekeurig gevonden te hebben.
Bijvoorbeeld: is er ergens een eigenaardigheid, een merkwaardig voorval, als in een straat waar 5 huizen staan, de 5 gezinnen die daar wonen allemaal evenveel kinderen hebben, en de vrouw telkens dezelfde voornaam heeft ?
Stel dat een journalist in het dorp waar dat zo is, dat opmerkt, en daar een artikel over schrijft, dat enig succes heeft. De willekeurige lezer, jij bijvoorbeeld, zegt dan "amaai, hoe onwaarschijnlijk is dat wel niet dat ik in een straat zou wonen waar 5 gezinnen evenveel kinderen hebben als ik en alle vrouwen dezelfde voornaam hebben ?" Daar moet zeker een OORZAAK voor zijn. Als je dan al geneigd was te denken dat straatgeesten bestaan, dan ga je dat zien als het bewijs dat daar een straffe straatgeest bestaat.
Maar hoeveel straten zijn er niet in de wereld, en welke is de kans dat, als mensen willekeurige voornamen hebben, en de aantallen kinderen ergens van 0 tot 7 of zo gaan, met een hogere kans voor 2 of 3, er zo een paar toevallige straten zijn ?
Het kan dus heel goed zijn dat er helemaal geen straatgeesten bestaan, en dat dit een toevalligheid is die opgepikt is. Of niet. Het kan zijn dat als je de kans uitrekent dat er zo een straat toevallig ontstaat, die kans piepklein is. Dan heb je een punt.
Kortom, met die sporters is het moeilijk te zeggen, nu iedereen aan het vissen is achter een sporter die ineenstuikt nadat hij gevaccineerd zou zijn, hoe onwaarschijnlijk dat is zonder een vaccin link. Hoeveel gevaccineerde, ongevaccineerde, .... sporters stuiken ineen, en hoe verhoudt zich die fractie met de hoeveelheid gevaccineerde, en ongevaccineerde sporters die potentieel konden ineenstorten ?
Stel dat men 27 ineengestorte gevaccineerde sporters ziet, en 3 ongevaccineerde sporters die ineenstorten. En stel dat 90% van de sporters gevaccineerd is. Wel, dan is dat een aanwijzing dat vaccinatie niks met ineenstorten te maken heeft. Maar stel dat men 50 ineengestorte gevaccineerde sporters heeft, en 1 niet-gevaccineerde, en dat maar 60% van de sporters gevaccineerd is. Dan lijkt er misschien een link te zijn.
|