Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Adam Smith
Sterker sinds koning Willem II in een nacht veranderde van een conservatief in een liberaal in 1848, is dat in Nederland ingevoerd. Sterker dat was nu juist iets waar uw Noordelijke broeders ook nog wel voor waren te vinden.
|
Dit heeft er allemaal maar weinig mee te maken. Men moet alles zien in het kader van die tijd.
Toen Napoléon werd verslagen in Waterloo en het Congres van Wenen besloot Europa wat te herverdelen, kwam dit vaak neer op een soort verkapte restauratie van het Ancien Régime. En dit omdat de overwinnaars Napoléon en zijn kliek maar ‘
burgerlijke parvenus’ vonden die niets van doen hadden met de traditionele adel en geplogenheden van het Ancien Régime. En Willem I was zo’n exponent van die ‘restauratie’. Willem I was dan ook een autocratische vorst die deed wat hij wilde en
letterlijk ministers benoemde, maar ook ontsloeg wanneer het hem paste, en dit zonder enige rekenschap te moeten geven aan wie dan ook. De Staten- Generaal zaten er meestal bij voor spek en bonen en hadden zo goed als niets te vertellen.
Bovendien had men in die tijd ook geen enkele controle over Willem I voor wat betreft zijn inkomsten en uitgaven. Ook hier deed Willem I wat hem het meest profijtig leek, en vooral profijtig voor zijn eigen beurs. Aan het einde van het bewind van Willem I als koning in 1840, liet hij Nederland zo goed als bankroet achter omdat hij tevens alle persoonlijke schulden had afgewenteld op de Nederlandse staat.
Na de Belgische afscheiding in 1830 en om een nieuwe vorst beter te kunnen controleren, maakte men in België de ministers verantwoordelijk voor het handelen van de vorst. En de minister waakte er wel over dat de koning geen domme dingen meer ging doen waarvoor de minister later zou moeten opdraaien vermits de minister verantwoordelijk werd voor de handelingen van de koning. De vorst kon zich niet meer alles zo maar permitteren zoals voordien. Hij moest eerst de toestemming hebben van de minister.
Nederland nam in 1848 dit Belgisch systeem van ministeriële verantwoordelijkheid over in een nieuwe grondwetsherziening (Thorbecke) na die nare ervaring met Willem I. En dus kon Willem II slechts die dingen doen en die handelingen stellen die gedekt werden door een minister. En dat is nu nog altijd zo. Zowel in België als in Nederland als in de andere Europese landen waar er nog een monarchie is.