Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Pandareus
Waar het ons vooral aan ontbreekt zijn controleerbare en wetenschappelijk dateerbare bronteksten uit de periode direct na het vernietigen van de tempel, de start van de evolutie Jodendom ==> wat wij nu christianisme noemen.
Ik denk dat iemand als Vergeer baanbrekend werk gedaan heeft, en voorlopig zie ik geen enkele piste die geloofwaaridger is.
Maar feit blijft : we beschikken over uiterst weinig bronmateriaal. Wat we eigenlijk missen is een archeologische doorbraak zoals het vinden van de dode zeerollen was, maar dan van bronteksten van/rond het christianisme.
Stel je even voor dat men nu een originele en volledige versie zou vinden van wat wij kennen als het oudste evangelie. Traceerbaar en wetenschappelijk dateerbaar. Het zou ons een schat aan informatie leveren hoeveel er 'echt' is in de huidige tekst, en hoeveel het werk/mutilatie is van de latere redacteurs.
Door de dode zeerollen is er eigenlijk nu pakken meer historische zekerheid rond de joodse bronteksten, dan de christelijke gezien die allemaal van veel latere origine zijn. Zelfs de Nag Hammadigeschriften bv zijn kopies van kopies, we hebben géén originele manuscripten.
|
Goed maar er zijn toch indicaties dat er mogelijk geknoeid is. Zo haalt men dikwijls de Annales van Tacitus aan om het vroege bestaan van christenen te bewijzen. Hier zijn toch kanttekeningen bij te plaatsen. De verwijzing van Tacitus naar de zogenaamde ‘Christiani’ die onlusten zouden veroorzaakt hebben, is op zijn minst met een korrel zout te nemen. Dit omdat het immers zeer betwistbaar dat er in Rome in het jaar 64 (brand van Rome ten tijde van Nero), al zoveel christenen zouden geweest zijn dat zij rellen konden veroorzaken. Op de tweede plaats was er in deze tijd nog geen echt verschil tussen joden en christenen qua gezindten. Mochten er al volgelingen van ‘de chrestus’ geweest zijn, dan waren die toen niet te onderscheiden van de andere Joden, zeker in de ogen van de Romeinen niet. Tacitus kon dus toen nog niet spreken over ‘Christiani’. En tenslotte, het citaat van Tacitus lijkt verdacht veel op de apostolische belijdenis of het credo, zodat men mag vermoeden dat de tekst een interpolatie is door christelijke koppiisten.
Tacitus: “
Chrestus, de stichter van de naam, had de doodstraf ondergaan tijdens de regering van Tiberius, door de uitspraak van de procurator Pontius Pilatus.”
Credo: “
Hij werd voor ons gekruisigd, heeft geleden onder Pontius Pilatus en is begraven.”
Plutarchus (46-120) die de Griekse en Romeinse godsdienst bestudeerde en ook aandacht besteedde aan de ‘mysteries van de Joden’, zwijgt over het bestaan van ‘christiani’. Pausanias (115-180) had vage noties over de Joden, hij reisde veel en deed ook Rome aan, maar ook hij zwijgt over mogelijke christiani. Juvenalis (ca.60-130) die nogal graag satires schreef en zeker over de Joden, geeft zeer treffende beschrijvingen over de Joden in Rome, maar vermeldt nooit de ‘christiani’. Als volbloed satiricus zou hij dat zeker gedaan hebben. Epictetus refereert wel sporadisch naar de ‘koppigheid van de Galileeërs’, maar heeft het nooit over de ‘christiani’.(
1) Seneca als belangrijke raadgever van Nero, zegt geen woord over de ‘christiani’ in zijn geschriften. Hetgeen toch verwonderlijk is vermits deze ‘christiani’ in zijn tijd zouden gezorgd hebben voor opstootjes tijdens het bewind van Nero (tenminste, volgens de ons gekende tekst in de Annales van Tacitus). Zelfs Philo van Alexandrië, die zeer goede connecties had met het huis van Herodes en goed geïnformeerd was van het reilen en zeilen in Jeruzalem (ook op politiek vlak), vermeldt nergens de volgelingen van de christus alhoewel hij veel informatie geeft over Pilatus.
Men kan ook ernstig voorbehoud maken bij de zogenaamde brief die Plinius schreef aan Trajanus. Daarin vraagt hij de keizer welke maatregelen hij moet treffen tegen de christenen die talrijk zijn en die weigeren de goddelijke status van de keizer te erkennen. Toch ook hier gelijkaardige kanttekeningen m.b.t. deze brief van Plinius.
Eerst en vooral kan men zich ook hier de vraag stellen of in die tijd de christenen zo talrijk waren in Bithynië als er in die brief wordt gesuggereerd (zie de prognose m.b.t. toename van christenen in het Romeinse rijk van Rodney Stark (
2)). De brief van Plinius vertelt dat er overal veel christenen waren, zowel in de dorpen (!) als in de steden. Dit is zeer onwaarschijnlijk.
Zoals Prof.
Darrell J. Doughty het stelde:
“
Pliny's letter is problematic. We have already observed that the fact that we do not know where it was written or in what city the Christian problem surfaced is strange."
"More problematic, however, is that, according to Pliny, there was a "great number" Christians, "of every age and class," not only "in the cities" [plural] "but in villages and rural districts as well" -- i.e., just about everywhere. This doesn't seem like a realistic scenario.”
Eigenaardig is ook dat Plinius zich voordoet als een wat hulpeloos bestuurder en hij de keizer om advies vraagt m.b.t. de zogenaamde christenen. Helemaal overtuigend is die tekst niet.
Darrell J. Doughty :
“
Another problem is that if Pliny has no direct knowledge of judicial proceedings against Christians, nor of the punishments usually meted out, why did he nevertheless proceed in the way he did-executing those persons who confess to being Christian. In spite of what he says to begin with, Pliny seems to know very well how to deal with persons who confess to being Christians, and the only uncertainty he seems to have concerns the special cases in which people retract their beliefs and renounce Christianity. But why did Pliny decide that Christians should be put to death simply because they were Christian?"
__________________
(
1)
“5. Wanneer nu iemand ook tegenover zijn bezit juist zoo staat, als die man tegenover zijn lichaam, en evenzo tegenover zijn kinderen en zijn vrouw; en wanneer het in één woord door een soort waanzin en wanhoop zó met hem gesteld is, dat hij het al of niet bezitten daarvan als niets acht, maar evenals kinderen die met scherven spelen zich druk maken over het spel, doch om de scherven niet geven, zo ook hij de uitwendige dingen niet in tel heeft, maar gaarne er mee speelt en ze hanteert, welke tyran is dan voor dien man nog schrikwekkend, welke lijfwacht of welke zwaarden, die zij voert? 6. En als dan iemand wel uit waanzin tot zulk een houding tegenover deze dingen kan geraken, en uit gewoonte, zooals de Galilaeërs, kan dan niemand door rede en bewijsvoering leren, dat God alles wat in de wereld is geschapen heeft, en de wereld zelf als een geheel, dat gevrijwaard is voor verhindering en zelfstandig in zijn bestaan, terwijl de delen ervan zijn ten dienste van het geheel?”
(2) Rodney Starck heeft een projectie gemaakt van de aanwas van de christenen in het Romeinse rijk van het jaar 40 tot het jaar 350 (tijd van Constantijn). Hij komt tot de volgende cijfers op basis van ongeveer 3.42% per jaar groei van het aantal christenen in het Romeinse rijk. Ik heb mijn twijfels over de laatste cijfers (300-350). Maar in het begin zullen er zeker niet zoveel christenen geweest zijn in het Romeinse rijk.
Jaar 40. Aantal christenen:1000. Percentage van de bevolking: 0,0017%.
Jaar 50. Aantal christenen:1400. Percentage van de bevolking: 0,0023 %.
Jaar 100. Aantal christenen:7530. Percentage van de bevolking: 0,0126. %
Jaar 150. Aantal christenen:40.496. Percentage van de bevolking: 0.07 %.
Jaar 200. Aantal christenen:217.795. Percentage van de bevolking: 0.36%
Jaar 250. Aantal christenen:1.171556 Percentage van de bevolking: 1.9%.
Jaar 300. Aantal christenen:6.299.832. Percentage van de bevolking: 10.5%
Jaar 350. Aantal christenen:33.882.008.Percentage van bevolking: 56.5 %
Ik heb mijn twijfels over de cijfers van de laatste cijfers. Maar in het begin zullen er zeker niet zoveel christenen geweest zijn in het Romeinse rijk. En zeker niet zoveel als Plinius suggereert.