[piazzolla]

Oorspronkelijk geplaatst door Koenaard Depuydt

Geachte heer Zijvert (Hoogduits: Siegfried = zege + vrede)

In het Nederlands werd omstreeks de elfde eeuw een (voor-)Germaanse begin F- algemeen tot een V- verzacht (later werd een begin S- stemhebbend, dus Z-). Deze klankontwikkeling wordt in de wetenschap dikwijls met het vreemd woord "lenisering" aangeduid en is kenmerkend Nederlands. Een vergelijking met een tweetal goedgekende Germaanse talen: vos (Fuchs, fox), vuur (Feuer, fire), enz.
In het Vandale woordenboek kan men toch heel wat woorden onder F- aantreffen. Bijna al deze woorden zijn na de elfde eeuw ontleend, een merkwaardig vb. "(doop)vont" (uit Latijn fontana) <=> "fontein" (uit Vrankrijks fontain). In enkele gevallen is er sprake van een gewestelijk uitspraak of vreemde invloed. Zo wordt vandaag meestal "Frankrijk" (France, Frankreich), "Franken" en ook "Saksen" (Sachsen) gebruikt terwijl vroeger de spelling "Vrankryck", "Vrancken", en "Sassen" gebezigd werd.
Nu is er in Noord-Nederland een omgekeerde ontwikkeling aan de hand waarbij een begin V- en Z- terug als F- en S- uitgesproken wordt. Ik sta niet achter deze onlangs ontstane klankontwikkeling. De hierboven vermelde rein Nederlandstalige klankontwikkeling dient in de uitspraak behouden te worden.

Ik heb bovendien de neiging om alle eigennamen te schikken naar de taal waarin ik me bedien, bv. in het Nederlands: Frankfurt am Main => Vrankvoort/Meen, in het Boheems (Tsjechisch): Frankfurt => Brankobrod (Branko = Frank, brod = Furt, voorde), in het Wels (Italiaans) Frankfurt am Main => Francoforte sul Meno.
De Walen hebben op hun beurt van Frankfurt veel eerder "Francfort" gemaakt. Niemand die hiertegen iets opwerpt.
Ik huiver van de nu geldende tweeslachtige verbinding op blikjes of glazen "Frankfurter worsten" (Frankfurter Würste, Saucisses de Francfort) waar ook de Duitse bijvoeglijke afleiding behouden werd, veel beter ware: "Vrankvoortse worsten".

In het Vlaams Gewest bestaan twee spellingen voor dorpsnamen uitgaande van het Germaanse woord furda (doorwaadbare plek, voorde). De westerse spelling: "voorde" en een oosterse: "voort". In de Vlaamse tongvallen is de oorspronkelijke eind -e [oud-Germaans: -a] behouden, terwijl deze in de Brabantse en Limburgse tongvallen weggevallen is. In de taalkunde wordt dit verschijnsel met het vreemd woord e-apocope aangeduid. Deze klankontwikkeling heeft ook zijn neerslag binnen de dorpsnamen gevonden. Voorbeelden van de westerse spelling zijn: Ruddervoorde, Zandvoorde (twee maal) en over de schreve (= willekeruig getrokken lijn tussen de Nederlanden en Vrankrijk): Steenvoorde (door de Waalse hofhouding der Vlaamse graven als "Estainfort" opgetekend vgl. Estaimbourg, eertijds eveneens "Steenvoorde" en niet "Steenburg": 1166 Stenuurt, eerste u = v)
Voorbeelden van de oosterse spelling zijn daarentegen: Bekkevoort (Waalse vertaling: Baconwez), Nodevoort (nu verwaalst: Noduwez) en Stevoort. De spelling "Nodevoorde" is verkeerd en dient door Nodevoort vervangen te worden zo ook in de Goetsenhovense (Tiense) wegenaam Noduwezstraat => Nodevoortsestraat (richtingnaam daarom bijvoeglijk afleiding op -se). Vilvoorde (Vilvoo-oede, Vilvoo-oere) lijkt een uitzondering.

Daar de bedoelde stad in het oosten ligt, heb ik gekozen voor de Nederlandstalige spelling Vrankvoort en niet "Vrankvoorde".

Hopelijk heb ik bij dezen voldoende op uw vraag kunnen antwoorden.

Hoogachtend

leerzaam bericht.

Het is mij eerder al opgevallen dat ikzelf (zeker in mijn jeugd) het woord frankrijk niet met de harde stemloze 'f' uitsprak/uitspreek, eerder met stemhebbende v of misschien iets tussenin ... gelijk vrankrijk, ... dit in tegenstelling tot franskiljon dat ik steevast met harde 'f' uitspreek.

Ik dacht dat dit eerder te wijten was aan een lichte spreek-afwijking mijnentwege, mij niets uitmakend. Nu ik uw bericht lees, vermoed ik dat de reden dus dieper en algemener van oorsprong is.

Tevens, om dan toch maar bij alle droogheid van de geschiedkundige objectiviteit en taalwetenschap enige sappigheid te brengen,... zie, bij het drinken van een lekkere demoiselle van het champagne huis Vranken, heb ik mij ,tot nog toe nooit afgevraagd of de familienaam 'Vranken' duidt op 'inwoner van het vrankrijk'. De vraag dringt zich nu wel op: refereert de typisch limburgse familienaam 'Vranken' naar vrankrijk, of is dit eerder een toevalligheid, heb jij meer weet hieromtrent ? (vergelijk met de familienaam Francken)