[N-Vb]

Moeten socialisten op hun cv zetten dat ze jodenhaters zijn?

Bij het gelijkekansencentrum Unia zijn het afgelopen jaar bijna dubbel zoveel meldingen van Jodenhaat binnengekomen. 2018 was een piekjaar, in een licht stijgende trend die al tien jaar duurt. Unia vraagt dat politie en parket antisemitisme voortaan als een aparte categorie behandelen.

In 2018 kwamen bij het interfederaal gelijkekansencentrum Unia 101 meldingen over antisemitisme binnen. Het jaar ervoor waren dat er 56. De meldingen fluctueren sterk. In 2014, het jaar van de aanslag op het Joods Museum, lag het aantal nog hoger. Meestal is er in piekjaren sprake van een opflakkering van het Palestijnse conflict. In 2018 was dat het neerslaan van de protesten van de ‘grote mars van de terugkeer’ in de Gazastrook. Los van pieken en dalen is er sinds 2008 sprake van een licht stijgende trend.
? ?

‘Antisemitisme zit overal, is diepgeworteld, hardnekkig en kent veel gezichten’


Els Keytsman, directeur Unia


“Voor de vierde keer in tien jaar tijd zitten we boven 100 meldingen”, zegt Unia-directeur Els Keytsman. Er was het afgelopen jaar een toename van inbreuken op de negationismewet: het verheerlijken van het nazisme of het minimaliseren van de Holocaust, zoals in het zogenaamde ‘nazihuis’ in Keerbergen. Daarnaast is er een verviervoudiging van het aantal meldingen over Jodenhaat via het internet. Tekenend daarvoor is het dossier-Schild & Vrienden, dat het parket nog onderzoekt.

Er waren ook zes gevallen van vandalisme, tegenover één het jaar ervoor. Denk maar aan de zaak van Hasan A., die achttien maanden cel kreeg omdat hij in Antwerpen hoeden van Joden aftrok, gebedskokers verwijderde van huizen en vernielingen aanbracht aan onder andere synagogen. Hasan A. is een Palestijnse vluchteling. Uit onderzoek van de universiteit van Luik blijkt dat de toename van Jodenhaat wel niet te verklaren valt door recente immigratie. “Antisemitisme zit overal, is diepgeworteld, hardnekkig en kent veel gezichten”, zegt Keytsman.

Bij antisemitisme.be, het meldpunt van het Joods Consistorie, ziet men exact dezelfde schommelingen in de cijfers. Het ontving in 2018 ook een honderdtal meldingen. Dat bevestigt Philippe Markiewicz, voorzitter van het consistorie. Unia zou graag zien dat politie en parket antisemitisme voortaan als aparte categorie hanteren in hun pv’s. Nu valt het onder de algemene noemer racisme. “Voor de vervolging maakt het geen verschil, maar het helpt om een beter zicht op het fenomeen te krijgen”, zegt Keytsman.

De toename van antisemitisme is niet strikt Belgisch. Ook in de VS is er een stijging, met als dieptepunt de dodelijke aanslag op een synagoge in Pittsburgh. Bijna negen op de tien Europese Joden ervaren dat het antisemitisme de afgelopen vijf jaar is toegenomen in de EU, blijkt uit een enquête van het EU-agentschap voor de Fundamentele Rechten. Maar bijna nergens in de Europese Unie zouden Joden zo veel vijandigheid op straat ervaren als in België. Enkel Frankrijk doet het slechter.

Antizionisme strafbaar?

Bij onze zuiderburen woedt een hevig debat over Jodenhaat, na de zoveelste grafschennis op een Joods kerkhof, de hakenkruisen op een portret van Simone Veil en de gele hesjes die filosoof Alain Finkielkraut uitmaakten voor ‘sale sioniste de merde’. Enkele parlementsleden hadden gevraagd ook antizionisme strafbaar te maken, maar zo ver wil de Franse president Macron niet gaan. Hij wil de definitie van antisemitisme wel uitbreiden, waardoor het vergelijken van het Israëlische beleid met dat van de nazi’s strafbaar zou worden, net als het collectief verantwoordelijk houden van Joden voor daden van Israël.

Oud-hoofdredacteur van Joods Actueel en N-VA’er Michael Freilich noemde antizionisme in een opiniestuk in deze krant het glijmiddel waarmee antisemitisme ingang kan vinden. Unia zit echter niet te wachten op een uitbreiding van de wet. “Het Israëlische beleid moet bekritiseerd kunnen worden, net als het Turkse, Franse of Amerikaanse”, zegt Keytsman. “Onze strikt juridische benadering is nodig om de vrijheid van meningsuiting te garanderen.”

Afschaffing Unia

Freilich en enkele Joodse organisaties hebben daarover al langer een vete met Unia. Zo wilden ze stappen zien tegen een vakbondsman die enkele stuitende uitspraken over Israël deed in een opiniestuk, maar Unia ziet onvoldoende juridische grond voor de zaak.

Freilich heeft het idee dat klachten van Jodenhaat vaak zonder gevolg blijven. “Als ik verkozen word, schaf ik Unia af”, zei hij vorige week in Humo.


‘Het staat Freilich vrij om campagne te voeren, maar zijn opinie is niet de mijne’

Philippe Markiewicz, Centraal Israëlitisch Consistorie van België

Volgens Unia verklaart het centrum gemiddeld 80 procent van de meldingen gegrond, maar kiest het, in alle domeinen, vaak voor bemiddeling. Van de 33 keer dat het gelijkekansencentrum vorig jaar naar de rechter stapte, ging het zes keer om anti-Joodse incidenten. 18 procent van de gerechtelijke dossiers dus, terwijl antisemitisme om 4 procent van de binnenkomende meldingen gaat.

“Unia doet zijn job”, zegt Markiewicz van het Joods Consistorie, de officiële vertegenwoordiging van het Belgische Jodendom. “Het staat Freilich vrij om campagne te voeren, maar zijn opinie is niet de mijne.”

Volgens Keytsman is het beste antwoord op het groeiende antisemitisme sensibilisering en meer historisch besef. “Het is goed dat de Senaat een resolutie heeft aangenomen die de gemeenschappen daartoe oproept.”

Ze is ook tevreden met de heroprichting van de waakzaamheidscel antisemitisme door de kabinetten Justitie, Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen (alledrie in handen van CD&V-ministers sinds het vertrek van N-VA uit de regering). Unia en de Joodse gemeenschap vroegen daar al langer om. Half maart komt ze voor het eerst in vijf jaar weer samen.