Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door cato
|
Het gaar hier over de onverdraagzaamheid van de calvinisten in de Republiek. De Republiek was zeer onverdraagzaam tegenover anders gelovigen, meer bepaald tegen de katholieken.
Das schöne Märchen: Toleranz in der Niederländischen Republik.
De zogenaamde ‘Hollandse verdraagzaamheid’ in de Republiek wordt vooral genoemd en geroemd door buitenlanders en reizigers uit die tijd. Voor een groot stuk was het een soort buitenlandse ‘tradition inventée’. Een op zijn minst twijfelachtige traditie van verdraagzaamheid was het in ieder geval. Maar wel eentje die later naarstig werd gecultiveerd in Holland, zeker in de Hollandse salonfähige schoolboekjes. In en binnen de Republiek echter, was die tolerantie vaak zoek. En dikwijls meer dan eens in geen omtrek te bespeuren! Het wordt dan ook hoogtijd dat men -na Willem van Oranje- nu ook werk gaat maken van de nodige ontmythologisering van die zogenaamde ‘Hollandse verdraagzaamheid’ in de Republiek’ .
Het is geenszins overdreven te stellen dan men de nodige terughoudendheid in acht moet nemen ten aanzien van die eerder vertekende ‘historische verdraagzaamheid’ in de Republiek. De ‘Hollande tolerantie’ was in vele gevallen maar ‘een schijn van tolerantie’. En zelfs meer dan eens, ja ronduit je reinste Hollandse
intolerantie. En de katholieken in de Republiek hebben hierover kunnen meespreken.
Eeuwenlang.
Voor de mensen die mochten twijfelen aan dit laatste is de volgende literatuur ten zeerste aan te raden:
Toemaatje.
Voltaire, nog jong toen hij de Republiek voor de eerste keer aandeed in 1713, was zeer enthousiast over de zogenaamde en ogenschijnlijke tolerantie in de Republiek
Edoch edoch... In 1764 veroordeelde het Hof van Holland maar liefst twee werken van de Franse filosoof; een jaar later volgde nog een veroordeling van de
Verhandeling over de verdraagsaamheit in het stuk der religie door de Staten van Friesland, op verzoek van de predikanten van Leeuwarden; en op 17 juli van datzelfde jaar 1765 veroordeelde opnieuw het Hof van Holland zijn
Philosophie de l'histoire; dit boek zou evenals de
Dictionnaire philosophique van 1764 verbrand worden .
Jaa, verdraagzaamheid in de Republiek… Misschien en/of zeker minder wreed tegenover andersgelovigen dan het Zuiden, dat is zo. Maar toch stief onverdraagzaam!
En dus : de Republiek verdraagzaam?? Een Franstalige Brusselaar zou hierop zeggen:
“mon oeil!” (onzin!)