[Koenaard Depuydt]

Oorspronkelijk geplaatst door siegfried1648

Het blijft mij trouwens verbazen dat, na de slag bij Waterloo, niet werden gestraft op het congres van Wenen. Ter vergelijking (Versailles en Potsdam waren zware afstraffingen voor Duitsland na resp. WWI en WWII). De Fransen verloren bij mijn weten geen centimer Frans grondgebied. Het Koninkrijk der Nederlanden bv had met gemak een claim kunnen leggen op Frans-Vlaanderen, waar toen het Nederlands nog niet geheel was verdwenen. Elzas-Lotharingen had bv aan Pruisen kunnen worden overgedragen voor de inspanningen van Pruisen in de strijd tegen Frankrijk. Corsica had ook Frankrijk moeten worden ontnomen. Spanje had schadeloos gesteld kunnen worden voor de Franse bezetting, etc...

In het tweede Verdrag van Parijs (1815) na de uiteindelijke nederlaag van de heer 't Goede Deel (Bonaparte) te Waterlo (één o volgens de hedendaagse spelling) werd weldegelijk een gebiedsafstand bepaald. Deze gebiedsafstand is in vergelijking met wat de Duitsers later in de twintigste eeuw moesten afgeven eerder heel beperkt.

Het ging om enkele vestingsteden en de onmiddellijke buurt ervan:

Filipsstede = Philippeville (Nederlanden)
Mariënburg = Mariembourg (Nederlanden)
Landouw in de Palts = Landau in der Pfalz (Beieren)
Zaarlodewijk = Saarlouis (Pruisen)

Na de Vrede van Nijmwegen (1679) werd Lotharingen een stuk van Vrankrijk. Lodewijk de Veertiende liet een nieuwe vestingstad bouwen ten oosten van Mets. Dit werd Sarrelouis. Toen de stad Pruissisch werd, werd de naam half verduitst (Saarlouis). Tijdens het Derde Rijk heette de stad "Saarlautern" (= eigenlijk goed Duitse naam maar nu vergiftigd). In de buurt zijn er in de jonge dorpsnaamkunde nog sporen van de Vrankrijkse bezetting te vinden: Beaumarais = Schönbruch, Bourg-Dauphin = Neuforweiler, Bous = Buß, Picard = Kleinschönbruch (Petit-Beaumarais),...

Zwitserland kreeg een stuk van de Savooien en zes dorpen om een landelijke toegang tot Genf (= Genève, Ginevra) te verkrijgen.



In een ander bericht heb ik het ook hierover al deels gehad:

De huidige gouwen (provincies) in het Belgenland vinden inderdaad hun oorsprong in de nieuw aangelegde afdelingen (departementen) sinds de Vrankrijkse overheersing.

De meeste afdeling zijn naar de hoofdstroom geheten:

Deux-Nèthes = Twee of Beide Neten = Midden-Brabant (Antwerpen) met Noord-Brabant
Dyle = Dijle = Vlaams -en Waals-Brabant
Escaut = Schelde = Oost-Vlaanderen met Zeeuws-Vlaanderen
Lys = Leie = West-Vlaanderen
Meuse-Inférieure = Nedermaas of Beneden-Maas = beide Limburgen, dus West/Zuid-Nederlands-Limburg en Oost/Noord-Nederlands-Limburg
Ourthe = Oert (Hoogduits: Urt) = Luik
Sambre-et-Meuse = Samber en Maas = Namen

De huidige Nederlandse benaming "Samber" is te beschouwen als een vernederlandsing van de Waalse naam. Indien deze waternaam een ongestoorde Nederlandstalige klankontwikkeling doorlopen zou hebben, zou de beeknaam in het Nederlands "Zamer" (840 Samera) luiden. Een voor -of vroegmiddeleeuwse begin S- gevolgd door een klinker werd in het Nederlands stemhebbend [Z-]. De tussenklank -mb- werd in het Germaans tot -m(m)- vereenvoudigd, bv. Amel = Amblève, Kameroen = Cambron, Kemmel = Quemble, Semmerzake [Kemmerzake] = Cimbresac, Wemmel = Wamblines en T(h)ommen = Tombes vgl. tumba (Latijn) => tombe (Waals), tom (Vlaams).

De huidig "Waalse" benaming "Dyle" is op zijn beurt te beschouwen als een ouderwetse Nederlandstalige spelling. Hoe dan ook bestond er een Waalse nevenbenaming: Thyle waarbij een voor-middeleeuwse of Germaanse begin D- [Þ-] door T(h)- vervangen werd vgl. Deidesberg = Thirimont, Deurne = Tourinne(s), Diedenburg = Thiaumont, Doornbeek = Thorembais.

De inwoner van de Leie wordt in het Waals "Lyssois" geheten. In het Nederlands zou dit wellicht "Leienaar" luiden maar dit laatste kan met de volkse uitspraak voor een inwoner van Leiden, nl. Lei(d)enaar, verward worden. In het geval van de Schelde komt de achternaam "Scheldeman" voor. Verdere Waalse inwonersbenamingen kunnen zijn: "Dylois", "Meusien", "Ourthien", "Sambrien" en "Scaldéen".

De overige twee gouwen:

Forêts = Wouden (Hoogduits: Wälder) = Lutsenburg (vanuit het Hoogduits: Lützenburg, onverschoven: Lettenburg, Waals: Luxembourg [x=ss, vereenvoudiging voor: -tz-], ter plekke: Lëtzebuerg)

Jemappes is een deelgemeente van de Henegouwse stad Bergen waar in een 1792 een veldslag voltrok. Deze veldslag tussen het Oostenrijks-Zuid-Nederlands leger en de Vrankrijkse omwentelaars werd door de laatste gewonnen, vandaar de opgelegde benaming voor dit gewest. De benaming Jemappes is van Germaanse oorsprong: Gam-apja. "Gam" of "Gan" betekent "samenkomst" en "-apa" is een achtervoegsel inzake waterlopen. Jemappes ligt daadwerkelijk op de plek waar de Hene (= Haine) en de Treugel (= Trouille) samenkomen. Bovendien vertoont de dorpsnaam zelfs latere Germaanse klankontwikkelingen zoals de klankwissel (umlaut) a > e die door een volgende i [j] bewerkstelligd werd. Een verdere ongestoorde Nederlandstalige klankontwikkeling met samentrekking zou "Gempe" of "Gimpe" gegeven hebben. In de onmiddellijke buurt van Bergen zijn er nog enkele dorpsnamen van Germaanse oorsprong zoals Flénu = Vleent, Harveng = Herwen of Herwijnen, Havré = Havereke, Obourg = Aalburg, Sint-Denijs/Saint-Denis, oudtijds: Brocqueroie = Broekrode,...

Eerder werden stukken van de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen de Nederlanden ontnomen en later in de afdeling Noorden (= Nord, 59) ondergebracht. Ook het Nauw van Kales (= Pas-de-Calais, 62) behoorde grotendeels als het Artezerland (= Artesië, Artois) tot de Nederlanden.

De scheidingslijnen van de hierboven aangehaalde afdelingen (latere gouwen) zijn ondertussen al meermaals (grondig) gewijzigd.

Na het ondertekenen van het Eerste en het Twee Verdrag van Parijs (na de beslissende Slag van Waterlo) gingen enige gebieden over en weer. Trouwens de huidige spelling eist een weergave met één o [Waterlo] zoals bij Beverlo, Berlo (= Berloz), Borlo, Eeklo, Kallo, Lillo, Lintlo (= Lillois), Lippelo, Tessenderlo, Tongerlo, Tremelo, Vladslo en Westerlo.

Gempe (Jemappes) => Noorden => Henegouwen

Durne (= Dour, 965 Durno), Burgmeerbeke (= Merbes-le-Château), Schoonbergen (= Beaumont)

Gempe (Jemappes) => Ardennen => Henegouwen

Kemmik (= Chimay, 1096 Cimacum)

Zamer en Maas (Samber en Maas) => Ardennen=> Namen

Bieren (= Beauraing), Gelden (= Gedinne), Vloeren (= Florennes), Walhoven (= Walcourt)

Ardennen => Namen

Filipsstede (= Philippeville), Keuven (= Couvin) met Mariënburg (= Mariembourg)

Ardennen => Lutsenburg

Beulen (= Bouillon)

Pruisen werd vervolgens ook met het oostelijk gedeelte van de Oert en de Wouden verrijkt:

Eupen (= Néau), Malmder (= Malmedy), Sankt Vith (= Saint-Vith, oudtijds: Wiezenborn), Kronenburg (= Cronembourg), Schleiden (= Schleyde) waarvan de eerste drie later in 1919 "Bels" (Belgisch) werden.

Arzfeld ofte Aartsveld, Bitburg ofte Bedeburg, Dudeldorf ofte Dudeldorp, Neuerburg ofte Nieuwerburg, Waxweiler ofte Waswilder

Later in 1830 scheurden de Zuidelijke Nederlanden zich af. Zeeuws-Vlaanderen bleef Noord-Nederlands.

Nog later in 1839 bij het verdrag van Londen werd...

ten eerste Oost-Limburg Noord-Nederlands en lid van de Duitse Bond
ten tweede Oost-Lutsenburg ofte Lettenburg een Groothertogdom met de Noord-Nederlandse koning als Groothertog binnen de Duitse Bond. De scheiding volgde ongeveer de scheidingslijn tussen de Duitse en Waalse tongvallen. Het Duitstalige (Moezelfrankische) Aarlen (= Arel, Arlon) met omstreken bleef Zuid-Nederlands omwille van het evenwicht tussen beide delen te bewaren.

In de twintigste eeuw werden de scheidingslijnen van de gouwen enkele malen (licht) gewijzigd en vooral bij de ambtelijke afscheiding van de taalgebieden in 1963.

De Britten hadden ook een vredesberaming gemaakt maar er werd op vreemde wijze geen eigen gebiedswinst geboekt bv. Kales, Noormanland (Normandië):