Reacties op het artikel van Verhulst; verschenen in De Morgen
‘Omdat God zo Zijn lievelingen heeft en Zijn uitverkorenen hun privileges horen te hebben, werden in 1948 de Palestijnen uit hun woonplaatsen verdreven ten gunste van Gods dotjes.’ Zo vatte schrijver Dimitri Verhulst op 27 juli zijn column met Israël-kritiek in deze krant aan. De – harde – woorden leidden tot even harde reacties en beschuldigingen van antisemitisme, tot een mogelijke strafklacht toe. Omdat we bij De Morgen het open debat koesteren als kernwaarde, publiceren we hier een selectie lezersreacties, voor en tegen.
? Exclusief voor abonnees door Lezers9 augustus 2019, 6:00
Elk vogeltje zingt
Of Dimitri Verhulst de meest verfijnde begrippen gebruikt heeft om zijn kritiek op Israël te verwoorden, is vatbaar voor discussie. Dat maakt van zijn column nog geen antisemitisch pamflet.
Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Dimitri Verhulst schreef eerder een hard en eenzijdig negatief boek over het Oude Testament (Bloedboek). Niet mijn smaak, maar het is zijn absolute recht als kunstenaar om dat te doen. In dat licht moet ook deze column gelezen worden.
Antisemitisme is een reëel en gevaarlijk gif. Juist dat is een reden te meer om erg zorgvuldig te zijn in het benoemen wat antisemitisch is, en wat niet. Niet elke (harde) kritiek op Israël of de Joden is antisemitisch.
De organisaties achter deze klacht denken hiermee de zaak van Israël te dienen. Ze vergeten dat in Israël zelf de kritiek op de soms racistische politiek tegenover de Palestijnen nog veel scherper is.
Ludo Abicht, Antwerpen
Palestijnse zaak bezoedeld
Als samensteller van Palestine +100, het boek dat Dimitri Verhulst vermeldde in zijn column, en namens de uitgever en alle Palestijnse medewerkers van het boek, veroordeel ik voluit de antisemitische toon en taal in Verhulsts stuk.
Voor een Palestijn is er niets bedroevender dan te zien hoe onze zaak misbruikt wordt voor antisemitisme. Er is geen excuus voor het belachelijk maken van gelijk wie omwille van een geloofsovertuiging, ook niet om een politiek punt te maken. De Palestijnse zaak is per definitie een antiracistische zaak. Het is een zaak die gesteund wordt door mensen van elke mogelijke overtuiging, aangezien ook het Palestijnse volk niet samenvalt met een of ander geloof. Dit artikel bezoedelt onze zaak.
Misschien dacht Verhulst dat hij met deze goedkope en walgelijke grappen makkelijk punten zou kunnen scoren. Blijkbaar realiseert hij zich niet dat er niemand die gemakkelijke punten zal uitdelen, althans niet in de pro-Palestijnse beweging.
Verhulst heeft ons boek duidelijk ook niet gelezen. Anders had hij wel geweten dat een schrijver als Tasnim Abutabikh, die hij vernoemt, niet eens boeken heeft om te laten ‘ronken’ in onze boekenkasten. Abutabikh publiceerde immers alleen nog maar een kort verhaal – in dit boek.
Er is weinig dat de Palestijnse zaak meer beschadigt dan dit: mensen die lui meelopen met de massa en die racistische beledigingen maken of verspreiden om een zaak te steunen die ze blijkbaar amper begrijpen. Wij steunen dan ook de vraag om dit artikel te verwijderen. We vinden evenwel niet dat dit een strafzaak moet zijn. Het zou constructiever zijn om het artikel te verwijderen en een gesprek te organiseren tussen de auteur, het Forum van Joodse Organisaties en een vertegenwoordiger van de Palestijnse stemmen in ons boek over de woede die is opgewekt en de pijn die gevoeld is.
Basma Ghalayini, Dublin
Chilling effect
De verwijzing naar het Joodse volk als goddelijk uitverkoren is zeker geen subtiele geopolitieke reflectie op de schandelijke politiek van Israël tegenover de Palestijnen, maar het maakt van de column van Verhulst daarom nog geen haatmisdrijf.
Indien het al niet de bedoeling is, dan heeft een dreiging van een strafproces wel een verderfelijke impact op de vrijheid van expressie in verband met kritische analyses over de Israëlisch-Palestijnse kwestie. In zo’n geval is sprake van chilling effect, een verkillend effect op het publieke debat, waarin al eens waardeoordelen en uitspraken vallen die kunnen verontrusten, kwetsen of choqueren, of die overdrijven of provoceren.
Dat moet kunnen op het publieke forum: groepen kunnen zich beledigd voelen, maar ze hebben ook het recht om hun ongenoegen daarover te uiten … in het publieke debat.
De strijd tegen racisme en vreemdelingenhaat, en dus ook tegen antisemitisme, is een maatschappelijke prioriteit, waar in bepaalde gevallen een beroep op het strafrecht aangewezen kan zijn. Maar dreigen met een strafproces naar aanleiding van de column van Dimitri Verhulst is misplaatst en grotesk. Laat ons liever de expressievrijheid in dit land koesteren en het publieke debat open houden.
De strafvervolging voor het aanzetten tot racisme, geweld, discriminatie en vreemdelingenhaat kan maar beter heel selectief gebeuren. Met de klacht tegen Verhulst bagatelliseert het Forum der Joodse Organisaties de ernst van deze problematiek.
Dirk Voorhoof, professor em. Mediarecht, Gent (een uitgebreidere reactie verscheen eerder op
www.vrtnws.be)
Uitrekken
Het waren wel degelijk Joden die in 1948 Palestijnen uit hun huizen, hun dorpen en van hun land verdreven. De Israëliers zijn al decennia aan het proberen het begrip antisemitisme zo uit te rekken dat het betuigen van medeleven aan de geterroriseerde bevolking van een door hen illegaal bezet gebied en het bekritiseren van de terroriserende staat als antisemitisme aangemerkt kunnen worden
Karel de Graaff, Kessel-Lo
Demonisering
Namens de European Jewish Association willen we onze diepe bezorgdheid uitdrukken over het platte antisemitisme in de column van Dimitri Verhulst. Het artikel veroordeelt het Joodse volk in zijn geheel, maakt geen onderscheid tussen Israël en Joden die ook elders wonen, en drijft de spot met hun religie en stelt Jood-zijn gelijk aan het hebben van een lelijke neus. Het manipuleren en fout citeren van Serge Gainsbourg is misleidend en fout. Verhulst verdraaide Gainsbourgs ironie om zijn eigen antisemitisme te rechtvaardigen.
Het is schokkend dat we nog altijd moeten duidelijk maken hoe gevaarlijk de demonisering van het Joodse volk is en tot wat dat heeft geleid hier in Europa.
Ruth Daskalopoulou-Isaac, directeur EU relaties, EJA, Brussel
Geen stijlfiguren nodig
Ik had zeer gemengde gevoelens na het lezen van Dimitri Verhulsts column. Enerzijds waren de beelden van Israëlische soldaten die lachend Palestijnse woningen in het bezette Oost-Jeruzalem opbliezen mij op het netvlies blijven hangen. De misdaden van de regering-Netanyahu zijn grimmig banaal geworden. Anderzijds hanteert Verhulst walgelijke antisemitische karikaturen en maakte hij zijn pleidooi voor de Palestijnse zaak daardoor – helaas – onverdedigbaar.
De Europese cultuurgeschiedenis krioelt van de ‘karikaturen als stijlfiguur’ over de ‘lelijke neus’ van de Joodse medemens, over hun ‘gladde calimero-houding’. We mogen nooit vergeten dat antisemitische ‘stijlfiguren’ rechtstreeks verbonden zijn met de grootste misdaad uit de mensengeschiedenis: de poging tot ‘Endlösung’ van het hele Joodse volk. Dus neen, antisemitische stijlfiguren zijn niet gepast; het zijn geen stijlfiguren, het is antisemitisme.
Jammer dat de Palestijnse slachtoffers van de Nakba van 1948 geen betere advocaten hebben dan Hamas-leiders met consequent anti-Joods discours of schrijvers als Verhulst die maar niet begrijpen dat sinds de Shoah grapjes niet langer onschuldig zijn. Bovendien maken zij het pro-Israël-lobbyisten wel erg gemakkelijk. De staat Israël is geen ‘gestolen land’ want in 1948 opgericht door de Verenigde Naties, inderdaad schuldbewust na de Shoah. Maar de Israëlische politiek in de Bezette Gebieden is wel misdadig. Je hebt geen antisemitische ‘stijlfiguren’ nodig om dat vast te stellen.
Benoit Lannoo, coördinator van de ‘beweging voor Personalistische Inspiratie’ (bPI), Antwerpen
Israël-lobby
De goed georganiseerde mediacampagne tegen columnist Dimitri Verhulst door de Belgische maar vooral Nederlandse Israël-lobby met hun vergezochte ‘antisemitisme’-beschuldiging, heeft maar één doel: het intimideren van Israël-critici en daarmee de vrijheid van meningsuiting beperken waar het Israël aangaat.
De Israël-lobby heeft zich nu echter in een onmogelijke hoek gemanoeuvreerd. Immers, de bespottelijke strafklacht gaat er waarschijnlijk niet eens komen omdat die kansloos is. Wordt die strafklacht wel ingediend dan zullen ze de zaak verliezen omdat Verhulsts column die duidelijk in de context van de staat Israël staat, inhoudelijk noch semantisch, antisemitisch is. In beide gevallen zal deze geijkte intimidatiepraktijk van de Israël-lobby voor een groot publiek aan het licht komen omdat Verhulst een bekend schrijver is. En dat is winst.
Jan Tervoort, historicus, Amsterdam
Links racisme
Waarom is het tegenwoordig bon ton in linkse kringen om uit te halen tegen Joden? De Morgen verwijt rechts een draagvlak voor racisme te creëren met hun antimigratieretoriek. Doet u dan niet hetzelfde ten aanzien van Joden door zulke columns te publiceren en te verdedigen ?
De Morgen heeft een verpletterende verantwoordelijkheid, zeker omdat jullie alles wat met racisme te maken hebben terecht verwerpen, meer dan anderen. Wordt het dan eens geen tijd dat jullie hetzelfde doen met antisemitisme, ook vanuit linkse hoek?
Europa heeft een akelige traditie wat betreft antisemitisme. Ook vandaag, 75 jaar na de grootste racistische volkerenmoord ooit, is er geen continent ter wereld (de Arabische regio misschien buiten beschouwing gelaten) waar er meer antisemitisme heerst dan in Europa.
Men maakt graag duidelijk dat men anti-Israel niet met antisemitisme mag verwarren. Wel, zorg er dan voor dat u Joden en Israël dan niet door elkaar haalt.
Naftuli Pollak, Antwerpen
Het gaat nooit over
Mijn moeder vond dat je aan kinderen altijd de waarheid moest vertellen, hoe ongemakkelijk en pijnlijk die ook mocht zijn. De verbijstering die haar overviel aan het einde van de oorlog bij de bevrijding van de kampen had zich in haar geest getransformeerd tot een immens schuldgevoel. En dat gaf ze door aan haar kinderen. Die éne zin staat als het ware in onze genen gegrift: ‘Plotseling moesten ze allemaal een ster dragen. En wij vonden dat normaal.’ Dat is mij geleerd: dat ik zoiets niet normaal mag vinden. Dat het onze verantwoordelijkheid is om alert te blijven.
Ik las in de column van Dimitri Verhulst een vergelijkbare aanklacht tegen woorden en tekens van uitsluiting, waar dit keer Palestijnse burgers het slachtoffer van zijn. Critici beweren dat Verhulst blijk geeft van rabiaat antisemitisme. Zo beschuldigt hij de (Israëlische) Joden van een “gladde calimero-houding” die hen toelaat om “lekker zelf te blijven onderdrukken.” Mag ik in dit verband een getuige ?* décharge oproepen? Amos Oz schreef ooit: “Ons lijden heeft ons als het ware immuniteitspapieren gegeven (...). Na al wat die smerige gojim ons hebben aangedaan, hebben ze geen van allen het recht ons een zedenles te geven. Wij daarentegen hebben carte blanche, omdat we slachtoffers waren en zoveel hebben geleden. Eens een slachtoffer, altijd een slachtoffer, en het slachtofferschap geeft de eigenaars recht op morele onschendbaarheid.”
Het gaat nooit over. Laten we vooral alert blijven. Maar laten we ons alsjeblieft, alsjeblieft, niet van vijand vergissen.
Mieke Felix, Gent
Lees ook:
•Strafrechtelijke klacht tegen Dimitri Verhulst na column in ‘De Morgen’: ‘De column viseert het gehele Joodse volk op rabiaat antisemitische wijze’
•Er is geen beloofde land. Er is gestolen land