Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe
Op zo'n schaal veralgemenend dat de stelling onwaar is. De tijd ligt al een tijdje achter ons dat iedereen in onze provincie dialect sprak. Het meest opvallende voorbeeld is de heel geprononceerde terugval van het Brugse stadsdialect. Eigenlijk is het zelfs op sterven na dood. Pakweg vijftig jaar geleden konden Bruggelingen onder elkaar nog horen uit welke wijk van Brugge ze kwamen. Die dialectische verscheidenheid was dermate opvallend. Nu is de slinger aan de andere kant en weten enkel nog oudere mensen het stadsdialect te spreken. De jeugd niet. Geen enkele jongere zal nog spreken van een "peerdjie" als ze een "paardje" bedoelen. Uit onderzoek van de UGent bleek bijvoorbeeld hoe onder kinderen het woord "vier" (voor "vuur" in het AN) in het westen van West-Vlaanderen (waaronder Brugge) op een korte tijd enorm veel terrein heeft verloren. Enzovoort.
Naast de teloorgang van dialectwoorden en -uitspraakeigenheden hebben we het dan nog niet gehad over de talrijke uitdrukkingen en zegswijzen die niet langer voorkomen in het taalgebruik van de jongeren.
Het dialect verlies komt in heel de provincie voor. En alhoewel die evolutie in de Westhoek trager verloopt, is ze toch merkbaar.
|
Het is een evolutie die door de overheden al jarenlang aangemoedigd wordt, door de dialecten steeds op geen enkele manier te steunen, enkel te ontmoedigen. Daarnaast heb je de interne en internationale migratie.
Maar wat ik wel merk in West-Vlaanderen, is dat het nog steeds zeer goed mogelijk is te horen of iemand van Brugge, Oostende, de Westhoek, Kortrijk uiteraard, etc. komt. Enkele uitdrukkingen zijn ongetwijfeld verloren gegaan, en je kunt inderdaad niet meer horen uit welke wijk in Brugge iemand komt, maar je kunt wel nog horen dat iemand uit Brugge komt. Meer zelfs, de nieuwkomers nemen het dialect over, en ook jongeren spreken dialect, zij het misschien met iets meer AN invloeden dan de oude generaties. In Oostende alvast is het lokale dialect nog erg levendig, en wordt overal gesproken behalve door sommige "gegoede burgers" (die zich door een soort lokaal beïnvloed AN te spreken willen distantiëren van het plebs, maar ook dat is zeker geen recent fenomeen, net als ze dat vroeger deden door Frans te spreken, overigens heb je nog wel een kleine groep die Frans blijft spreken). Enkel op officiële gelegenheden en in de klas doet men moeite AN te spreken, of als men met iemand spreekt van buiten de provincie. Wel zijn veel Vissers uitdrukkingen verloren gegaan. Toch verbaast het me als ik jonge gasten hoor, meestal opgegroeid in het visser milieu, ze nog oude uitdrukkingen gebruiken die ik niet versta, hoewel toch lang in Oostende gewoond.
In Oostende wonen natuurlijk zoals overal heel veel mensen van niet-Belgische origine, en ook nog eens veel franstaligen en mensen uit het binnenland. Ik merk wel dat jongeren die in Oostende opgroeien, ongeacht of ze van Tsjetsjeense, Kosovaarse, Russische, Chinese, Cubaanse, etc. origine zijn, of dat hun ouders uit Antwerpen of Wallonië komen, het Oostendse dialect of een variant daarvan onder elkaar spreken, niet het AN, Engels of Frans.
Zowiezo vergeleken met andere provincies in Vlaanderen, waar dat vreselijke verkavelingsvlaams dat je bvb. in " thuis" hoort algemeen is geworden, is het West-Vlaams nog levend en wel. Er komt ook meer appreciatie zoals je ziet mits series als "eigen kweek", Bevegem, etc. (de Nederlanders zullen dit niet kennen, dit zijn series in een soort West-Vlaams die in heel Vlaanderen uitgezonden worden en populair, hoewel de meeste Vlamingen ze volgen via de ondertiteling) Wel jammer dat sommige acteurs die niet van de streek zijn, het West-Vlaams toch niet volledig onder de knie hebben, en dat het dialect wat "veredeld" werd zodat andere Vlamingen het toch zouden begrijpen.
In Nederland kom ik vooral in Randstad en Brabant, Limburg en Friesland ken ik niet. Het lokale Brabantse dialect versta ik heel goed, is toch erg verschillend van de Belgische Brabantse dialecten, duidelijk veel Hollandse invloed. Blijkbaar zouden er verschillen zijn in de accenten tussen Den Haag, Amsterdam en Rotterdam, maar die subtiele verschillen ontgaan mij eerlijk gezegd.
Bevergem
https://www.youtube.com/watch?v=9AtMDpPHfyg