Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe
De Statenvertaling is gebaseerd op de vierde, verbeterde uitgave en niet op de eerste "vlugvlug" uitgave.
Erasmus hield zich trouwens niet bezig met een vertaling naar de volkstaal.
|
Het N.T. werd in het Grieks geschreven. Na de 5e eeuw verdween die Griekse tekst in het Westen en werd vrijwel uitsluitend de Latijnse vertaling van Hiëronymus, de Vulgaat, gelezen en gebruikt. In het Oosten, bij de orthodoxe christenen, bleef de Griekse tekst in gebruik. Het volkse Griekse, koiné, waarin het N.T. geschreven was, bleef tot in de late middeleeuwen in grote delen van het Byzantijnse rijk goed verstaanbaar en begrijpelijk.
Toen in het Westen de studie van het Grieks weer opgenomen werd, in Italië in de Renaissance, was dat het klassieke Grieks, het Attisch van Plato of het nog oudere Ionisch van Homerus. Op het volkse Grieks waarin het N.T. geschreven was, werd neergekeken.
Erasmus publiceerde in 1516 de Griekse tekst van het N.T. Al in 1504 had hij in Italië het manuscript onder ogen gekregen van een onuitgegeven werk van de door hem zo bewonderde Laurentius Valla. Deze had enkele Griekse handschriften van het N.T. met elkaar vergeleken en met de Latijnse tekst van de Vulgata. Het jaar daarop geeft hij die teksten uit en voorziet ze van een pittige inleiding, waarin hij stelling neemt tegen de theologen die zich deze teksten toe-eigenen. De zuivere tekst moet eerst door filologen vastgesteld worden voordat de theologen zich erover kunnen buigen. Het is nog steeds een strijdpunt.
In maart 1516- het is misschien nog meer dan oktober 1517 de eigenlijke datum van het begin van de reformatie- verschijnt bij Froben in Bazel de door Erasmus verbeterde Griekse tekst van het N.T. met velerlei aantekeningen bij die tekst. Al in 1519 laat Erasmus een op 400 punten verbeterde editie volgen. In 1522, 1527 en 1535 verzorgt Erasmus andermaal verbeterde uitgaven.
De stap was groot en achteraf gezien ook een uitglijder. Erasmus hanteerde 8 Griekse handschriften uit het stervende Byzantijnse Rijk in Italië terecht gekomen. Het waren late handschriften, 14e en 15e eeuw ende tekst was steeds de Byzantijnse rijkstekst.
Thans beschikken we over 779 handschriften van het N.T., soms maar heel fragmentarisch. Daarvan is het overgrote deel, 85% laat, pas na het jaar 1000 geschreven. Het overgrote deel bevat de Byzantijnse rijkstekst. Oudere handschriften stammen meestal uit het Karolingische tijd tijdvak, sommigen uit de late oudheid, de 4e eeuw en dan nog wat papyrus fragmenten van nog oudere datum. Het oudste handschrift van brieven van Paulus is van omstreeks het jaar 200. Dat is dus anderhalve eeuw nadat Paulus zelf schreef.
Weinig hedendaagse lezers kunnen zich er een voorstelling van vormen hoe corrupt die teksten en tradities zijn.