We zijn op de eerste plaats voor samenwerking tussen vakbonden, sociale bewegingen, de civiele maatschappij van Nederland, België, Luxemburg, maar ook Frankrijk, Engeland of Duitsland. Ik denk dat VW het belang daarvan wel aangetoond heeft.
Over de SP in Nederland. Op het verbouwingsfeest van onze groepspraktijk Geneeskunde voor het Volk hadden we Anneke De Bres, stichtster van de SP groepspraktijk in Oss te gast.
"Kan klein links, groot links worden?" luidde het thema van Ter Zake van 23 november. De uitzending begon met het succes van de Nederlandse radicaal linkse SP die zomaar eventjes 17 kamerzetels won en trok de vergelijking door naar de resultaten van de Belgische PVDA+ in Zelzate.
De SP wordt de derde partij van Nederland (van 9 naar 26 zetels). Na de massale afwijzing van de liberale Europese Grondwet vorig jaar, is dit het tweede krachtige signaal dat de mensen op zoek zijn naar een consequent links alternatief. Het verkiezingsresultaat van de SP komt niet uit de lucht vallen.
Er zijn enkele opvallende gelijkenissen met hoe de SP in Nederland de ruimte links van de sociaal-democratie invult en hoe de PVDA+ in België daar in bescheiden mate ook in lukt voor een paar gemeenten.
Op de verkiezingsavond zei SP lijsttrekker Jan Marijnissen: "Dit is het resultaat van tientallen jaren werk aan de basis, in de wijken en op de werkvloer". Ook het resultaat van de PVDA+ is mee bepaald door ruim dertig jaar basiswerk, in en aan de bedrijven en in de wijken.
Ten tweede is de uitslag het resultaat van een stevig sociaal 10-punten-programma. Onafhankelijk van de SP, is de PVDA+ begin dit jaar op basis van ruime volksbevragingen tot een erg gelijklopend programma gekomen. De eisen van de SP rond nabije zorgvoorziening, openbare gas- en elektriciteitsvoorziening, kleinere klassen in het onderwijs, de bouw van betaalbare koop- en huurwoningen zijn bijna identiek aan het PVDA+ programma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006. (
www.sp.nl ;
www.ikkiespvda.be )
Ten derde is er de stijl van werken. Jan Marijnissen: "De kleine partij met de Grote Waarheden werd een veel bescheidener partij, die de waarheid niet langer in pacht wilde hebben, … maar op zoek moest naar nieuwe antwoorden op nieuwe vragen. Om eens wat meer naar anderen te luisteren, naar mensen die het ook goed voor hadden met de samenleving maar die tot dan toe terugschrokken voor onze eigengereide toon. We hebben heel veel geleerd van dat luisteren. We hebben met allerlei mensen gesproken; heel veel gewone mensen. In plaats van hen te vertellen hoe het zat, hebben we hen gevraagd hoe z�*j tegen de toekomst aankeken, wat er volgens hén wel en niet mogelijk zou zijn."(
www.sp.nl ) In de Belgische PVDA is er stevig gediscuteerd over die andere stijl van werken. Op ledenvergaderingen in volkswijken en bedrijven kozen partijleden de slagzin ‘eerst de mensen, niet de winst’. Dat is onze visie op een hedendaags socialisme. Voor de gemeenteraadsverkiezingen werden in alle gemeenten ruime volksbevragingen gehouden. In Hoboken bevroegen we 1.450 inwoners, in Deurne zo’n 1.050. Zij hebben het behoud van de openbare ziekenhuizen Erasmus en Stuivenberg op de agenda geplaatst. En wij hebben samen met hen er een actiepunt van gemaakt. Meer dan 700 inwoners schreven me een kaartje waarom Erasmus en Stuivenberg moeten blijven. Mie Branders, PVDA+ verkozene in Hoboken, vertelde aan De Morgen:"We willen niet langer een partij zijn die honderd kilometer voor de mensen uitloopt en zich dan verwonderd omdraait: 'Waar blijven ze toch?' " (DM, 23/10/06). Jan Cap, vroeger hoofddelegee van Boel Temse, formuleert het zo:"Onze partij is geëvolueerd van een belerende naar een bevragende partij." Tenslotte wordt Jan Marijnissen door vriend en vijand erkend omwille van zijn authenticiteit. Kamerleden van de Nederlandse SP geven hun maandinkomen boven de 1500 euro af als bijdrage aan hun partij. "Zo laten we zien dat niet alle politici zakkenvullers zijn", schrijft de SP op haar website. Ook in de Belgische PVDA geldt dit principe. Kaderleden en de dokters voor het volk werken aan een gewoon loon. Zij leven net zoals de meeste mensen in hun volkse buurt. Lenin zei al: "Wie niet leeft zoals hij denkt, denkt snel zoals hij leeft." Dat sociaal-ethisch principe is erg zinvol. Het houdt de portemonnee dun en het hoofd links. Deze manier van leven maakt PVDA+ politici geloofwaardig bij de bevolking.
Maar er zijn ook verschillen met de Nederlandse SP
Noël Slangen schrijft in De Morgen: "Als die groepspraktijken Geneeskunde voor het Volk ontdaan zouden worden van hun marxistische missie, zou men ze enkel kunnen toejuichen als een moedig antwoord op een levende nood."(DM, 14/10/06). Deze raadgever van Verhofstadt en ondertussen ingehuurd om de VLD mee te leiden, zou niet liever willen dan dat wij moeder Teresa zouden spelen. Wij willen als dokters voor het volk niet alleen symptomen bestrijden, maar ook maatschappelijke oorzaken van ongezondheid aanpakken. Dat onderscheidt ons van louter liefdadigheid. En om maatschappelijke oorzaken aan te pakken heb je wetenschappelijk inzicht nodig. Dan kom je op het marxisme uit. De Nederlandse SP noemt zich niet meer een communistische partij. De Belgische PVDA blijft een communistische partij. "Maar één van de 21ste eeuw, zei woordvoerder Peter Mertens in Ter Zake, een partij die durft een ander maatschappijmodel in het politiek debat te gooien." In diezelfde uitzending vroeg Siegfried Bracke aan Willy Claes (SP.a): "Op de affiches van de PVDA heb je meerdere malen de woorden ‘Eerste de mensen, niet de winst’ zien staan. Als je ziet wat er nu bij VW gebeurt, denk ik dat veel kijkers zitten te denken ‘eigenlijk hebben zij gelijk’". Waarop zelfs de minister van staat moest toegeven: "Filosofisch en ook politiek ben ik het daar niet mee oneens".Als vandaag VW dertigduizend jobs vernietigt in Vorst én in Duitsland dan is dat een gevolg van de winsthonger van de grote aandeelhouders. Jacht op maximale winst leidt noodzakelijkerwijs tot overcapaciteit. Meer winst verwerven betekent enerzijds productiever zijn, meer productie maken met minder arbeiders die harder en flexibeler moeten werken en betekent anderzijds minder loonkost betalen via inlevering, vermindering van de sociale bijdragen, outsourcing en vernietiging van arbeidsplaatsen. De botsing tussen meer productie(capaciteit) en dus aanbod enerzijds, en inkrimping van de koopkrachtige vraag anderzijds, leidt via een negatieve spiraal tot crisis van overproductie. Karl Marx was de eerste die deze wetmatigheden eigen aan het kapitalistische systeem wetenschappelijk beschreef. Die wetenschap is helemaal niet achterhaald, integendeel. Het is zoals wij artsen voor inzicht in complexe medische problemen ook vandaag nog moeten teruggrijpen naar de anatomie en fysiologie van het menselijke lichaam. Ten tijde van Marx gingen fabrieken dicht als ze verlies leden, technologisch achterhaald waren of achterliepen op vlak van productiviteit. Vandaag sluit VW fabrieken met de hoogste graad van technologie en automatisering, met de grootste productiviteit, terwijl ze 1,2 miljard euro winst maken. Maar dat is nog niet genoeg, hun winsthonger wil naar 5 miljard euro jaarlijkse winst. De wetenschap die Marx 150 jaar geleden beschreef geldt vandaag zelfs meer dan toen.