[parcifal]

Mooie nabeschouwing van een nederlandse correspondent die halfweg jaren 80 in Moskou woonde :

Spot on.

https://raamoprusland.nl/dossiers/cu...sovjet-systeem

De serie 'Chernobyl' is naar mijn mening vooral geslaagd als 'leerstuk' over het Sovjet-systeem. De meeste dictaturen in deze wereld zijn persoonlijk: één persoon of één groep mensen houdt de rest van de samenleving met geweld of de dreiging van geweld eronder. De Sovjet-Unie van 1986 was echter een in essentie onpersoonlijke dictatuur: een ideologisch systeem met tal van conventies en taboes hield bijna iedereen, van hoog tot laag, in zijn greep en veranderingen waren ongewenst omdat ze het bouwwerk instabiel konden maken. Iedereen kon zien dat het systeem steeds meer in zijn voegen begon te kraken: de aanvankelijke onmacht om adequaat te reageren op een onwelkome gebeurtenis als 'Tsjernobyl' is een goed voorbeeld, maar hetzelfde gold voor het steeds moeilijker functionerende economisch leven. Toch leek het in 1986 nog zo, alsof de Sovjet-Unie eeuwig zou voortduren.

Ook in het huidige Rusland hebben ze HBO, en is de serie te zien. De reacties zijn gemengd en laten zien dat er tussen de politieke cultuur van nu en die in de nadagen van de in 1991 opgeheven Sovjet-Unie wel degelijk overeenkomsten en continuïteiten zijn. Op de site Republic constateert Andrej Archangelski – geen onbekende voor de lezers van Raam op Rusland – dat een serie als Chernobyl in Rusland nooit gemaakt had kunnen worden. Series die in de Sovjet-tijd spelen zijn er vele op de door de staat zwaar bewaakte Russische televisie, maar zijn dan meestal licht nostalgisch van aard – over een land waar het leven eenvoudiger, eerlijker en gezelliger was dan nu (wat het meestal niet was, natuurlijk). Een scherpe afrekening met het verleden is niet de bedoeling, over 'Tsjernobyl' evenmin als over de Stalinistische terreur.

In de Komsomolskaja Pravda is 'Chernobyl' zelfs 'ontmaskerd' als een vilein stukje Amerikaanse propaganda, bedoeld om het superieure product van het staatsbedrijf Rosatom, dat graag ook in het buitenland kerncentrales bouwt, zwart te maken. Zo'n reactie doet heel erg aan 1986 denken: een onwelkom fenomeen wegzetten vanwege zijn vermeende propagandistische strekking, die niet goed uitkomt. Dat kun je zo doen natuurlijk. De vraag blijft alleen, in de woorden van een van de protagonisten in Chernobyl: 'Wat is de prijs van de leugen?'