De Belgische tienjaarsrente is dinsdag gestegen naar bijna 1 procent, het hoogste peil sinds maart vorig jaar. Wat is er aan de hand en wat zijn de gevolgen?
De obligatiemarkten hebben de jongste dagen en weken veel specialisten verbaasd. Economen en obligatiespecialisten voorspellen al lang een stijging van de langetermijnrente, maar de klim van de jongste zes weken is veel groter dan verwacht.
Het rendement van tienjarige Belgische staatsobligaties steeg dinsdag even naar 0,98 procent en sloot op 0,97 procent. De tienjaarsrente bedroeg begin dit jaar slechts 0,64 procent en half december amper 0,5 procent. Ook in de andere landen van de eurozone en de VS is de langetermijnrente sterk gestegen.
‘Het vertrouwen in gunstige economische vooruitzichten blijft hoog’, zegt Hans Bevers, hoofdeconoom van Bank Degroof Petercam. ‘Het gevolg is dat beleggers anticiperen op een afbouw van het ultrasoepel monetair beleid. De Europese Centrale Bank (ECB) is van plan haar obligatieaankopen eind september stop te zetten en de Amerikaanse centrale bank gaat verder met renteverhogingen. De langetermijnrente is sneller gestegen dan verwacht.’
Peter Vanden Houte, hoofdeconoom van ING België, zit op dezelfde golflengte. ’Dit is alleen een groeiverhaal, niet enkel in Europa maar ook in de VS. De groeiverwachtingen worden opwaarts herzien. De langetermijnrente in Europa is te laag. De Duitse tienjaarsrente zou zonder de obligatieaankopen van de ECB zowat 2 procent moeten zijn.’ De Duitse tienjaarsrente bedroeg dinsdag slechts 0,68 procent.
De Duitse tienjaarsrente zou zonder de obligatieaankopen van de Europese Centrale Bank 2 procent moeten bedragen.
Een technische reden zorgde voor een extra opstoot van de Belgische tienjaarsrente met 0,14 procentpunt. De tienjaarsrente die het persbureau Bloomberg publiceert, is sinds dinsdag gebaseerd op het rendement van de staatsobligatie met vervaldag 22 juni 2028 in plaats van de obligatie die vervalt op 22 juni 2027. De nieuwe referentie-obligatie heeft een langere restlooptijd dan de oude en dat vertaalt zich in een hogere rente.
De sterke stijging van de langetermijnrente is slecht nieuws voor wie geld moet lenen. De hogere rente op Belgisch overheidspapier zal ook de rente op hypothecaire kredieten doen stijgen. Sommige banken, onder meer KBC, passen de rente op woonkredieten automatisch aan als de marktrente verandert. Maar BNP Paribas Fortis en Belfius laten weten dat ze de rente niet hebben verhoogd en dat voorlopig evenmin van plan zijn.
De wellicht grootste verliezer van de rentestijging is de schatkist. De federale overheid wil dit jaar 34,25 miljard euro ontlenen op lange termijn. Ze heeft twee weken geleden al 5 miljard op tien jaar geleend tegen een rente van 0,81 procent.
De begroting 2018 is gebaseerd op een tienjaarsrente van gemiddeld 0,9 procent. Dat lijkt een optimistische veronderstelling na de rentestijging van de jongste weken.
Verscheidene economen geven toe dat ze hun renteprognoses moeten verhogen. Bevers verwacht nu dat de Belgische tienjaarsrente zal stijgen naar 1,25 ?* 1,5 procent tegen eind dit jaar. Hij voorspelde in december een rente van zowat 1 procent.
1,25%
Peter Vanden Houte (ING België): 'Ik verwacht een tienjaarsrente van zowat 1,25 in plaats van 1 procent eind dit jaar.'
Vanden Houte waarschuwt om geen overdreven belang te hechten aan de recente rentestijging. ‘Twee zwakke groeicijfers of de Italiaanse verkiezingen kunnen de rente weer doen terugvallen. Ik verwacht een tienjaarsrente van zowat 1,25 in plaats van 1 procent eind dit jaar.’ Belfius mikt nog steeds op een rente van 1,1 procent en KBC op een rente van 1,7 procent.
De rentestijging weegt ook op de aandelenmarkten. Vooral rentegevoelige aandelen staan onder druk. Vastgoedaandelen en nutsbedrijven, die doorgaans een hoog dividendrendement hebben, worden minder aantrekkelijk tegenover obligaties. Bankaandelen houden stand en stijgen zelfs omdat een hogere langetermijnrente hun rentemarge vergroot.
Ook sommige spaarders kunnen profiteren van de rentestijging. Als de hogere rente duurzaam is, zullen de banken de rente op kasbons en termijnrekeningen optrekken.
Een verhoging van de rente op spaarboekjes is echter nog niet aan de orde. Die spaarrente is vooral gekoppeld aan de rente op korte termijn en die wordt bepaald door het rentebeleid van de ECB.
Mario Draghi, de ECB-voorzitter, zei vorige week dat een verhoging van de beleidsrente voor eind 2018 onwaarschijnlijk is. ING verwacht de eerste renteverhoging van de ECB pas in juni 2019.
|