[Herman Desmedt ©HD]

En nog even ter aanvulling:

"Persoonlijke visie over moeilijk in te vullen jobs"

Het probleem is duidelijk sinds enkele jaren gekend, noemt nu al naar het geval "de werkloosheidsval" of "knelpuntberoep".
De werkloosheidsval wordt meestal voorgesteld met het cliché “de job brengt niet genoeg op in vergelijking met den dop”. Met welke cliché-oplossing komt de regering dan af? Een werkbonus die tot 130 Euro per maand bedraagt, niet eens een vast tarief, dus gaat er weer eens een dure administratie nodig zijn om te beslissen wie hoeveel krijgt.
Dit gaat het probleem niet oplossen want dat bedrag is ruim onvoldoende om alle secundaire kosten van het te gaan werken op te vangen (verplaatsing woon-werk, middagmaal, extra lichaamsverzorging, opvang kinderen, GSM, ...). De werkbonus zorgt dus in de eerste plaats voor extra staatsuitgaven (administratief plus het uitbestede geld aan de bonus zelf) en de vraag blijft open of het wel genoeg oplevert. In een landje met torenhoge staatsschuld en een overgedimensioneerd overheidsapparaat is dat echt geen goede politiek. BOvendien is elke subsidiëring van de staat een achterpoortje naar oneigenlijk gebruik en pakt, zoals direct zal blijken, dat soort politiek slechts een stukje van het probleem aan :

a. Voor een aantal jobs bestaat er een vraag en kan makkelijk de werkgelegenheid geschapen worden, maar kan de werkgever onmogelijk een hoog loon betalen omdat het verrichte werk aan de werkgever nauwelijks opbrengt wat hij er voor moet betalen aan loon & lasten.
Een mogelijke oplossing hiervoor is al ooit eens geformuleerd door o.a. Miet Smet (Smet banen). Maar organisatorisch was dat initiatief op drijfzand gebouwd. Dit zijn de enige soort jobs die baat zouden kunnen hebben met die werkbonus. (hoewel het géén goede maatregel is.)

b. Hetzelfde probleem, maar één of meerdere categorieën hoger stelt zich ook: Voor bepaalde jobs heeft men eigenlijk hoger geschoolden of zeer specifiek geschoolden nodig, maar bestaat de financiële marge niet om die een motiverend loon te betalen. Gezien hoger geschoolden iets makkelijker elders aan een job raken, raken die jobs nooit ingevuld. Door het hogere loon valt dit type automatisch buiten de werkloosheidsbonus.

c. Voor een aantal jobs is er geen continue mogelijkheid omdat ze te sterk occasioneel zijn (in het beste geval seizoensgebonden). Continue werkverschaffing is gewoon niet mogelijk, terwijl op piekmomenten men 12 uur per dag zou moeten kunnen draaien. Het beste voorbeeld hiervan is natuurlijk de Horeca, maar ook pretparkuitbaters, uitbaters van klank-en-lichtinstallaties voor manifestaties en feestjes, leveranciers & reparateurs van bepaald occasioneel of seizoensgebonden materieel kennen dat probleem. Goed dat hier de “vakantiejobs voor studenten” een steunende rol spelen.

d. Voor een aantal jobs vraagt de aard van de job veel langere en/of lastiger inspanningen dan wat werknemers gewend zijn, of zijn de werktijden , werkplaats, werkomgeving of materiaal waarmee men werkt niet bepaald aantrekkelijk. Ondanks een redelijke verloning worden die jobs ook schoorvoetend ingevuld. Ploegenwerk gaat nog, maar onregelmatige werktijden, dat ziet niemand zitten, laat staan een op zich gevaarlijke omgeving of hoog risico bij het werk.

e. Voor een aantal jobs is er geen toekomstperspectief. Er zijn vacatures, maar men weet dat die job tijdelijk is. Er zijn ook vacatures bij bedrijven in moeilijkheden, en dat is op zich ook niet aantrekkelijk, dat terwijl die bedrijven juist een grotere overlevingskans zouden hebben door de inbreng van gemotiveerde nieuwe krachten.

f. De echte knelpuntberoepen zijn die waar specifieke vaardigheden voor vereist zijn, maar waar een “schaarste” van is op de arbeidsmarkt. Als men echter gaat kijken waar afgestudeerden van gepaste studierichtingen nu werken dan is dat soms in een heel andere werkomgeving en dat niet altijd tot tevredenheid van de werknemer Sterker nog, als men gaat kijken bij oudere werklozen, dan is daar soms ook gepast personeel te vinden, zelfs mèt ervaring, maar dat raakt op zijn beurt aan het probleem van de werkgever "die zijn goesting niet krijgt" en liever iemand anders, jonger, beter gekleed, enz. heeft.

g. De verkeerde inschatting van de job en vooral van zichzelf bij de werkzoekende. Een gekende reactie bij werklozen is “Dat is geen job voor mij, dat kan ik niet aan”. Dat KAN natuurlijk zo zijn, maar IS dat ook zo? Als de opleiding gepast is en de kandidaat aan het merendeel van de job omschrijving voldoet, dan is er een kans. Het is niet omdat die werkomschrijving daar op papier staat dat daar voor de volle 100% aan moet voldaan worden!
Onnodig te zeggen dat dit effect verergerd naarmate het hier om oudere of langduriger werklozen gaat: De werkloze geraakt gedemoraliseerd en zeker als hij/zij vaststelt dat inactiviteit een slechte invloed heeft op het behoud van vaardigheden nodig voor het werk.

h. De verkeerde instelling bij werkzoekenden om te denken dat ze een job gaan vinden met hun opleiding. Eenmaal afgestudeerd of al gewerkt is de motivatie in veel gevallen weg om nog bij te studeren en bijkomende vaardigheden te verwerven. Typisch is bijvoorbeeld talenkennis of de basis van computergebruik. Net wat de werkgevers nu tegenover vroeger als extra verlangen.
Een randopmerking bij die verkeerde instelling is “gewild verkeerde instelling”, sociale fraude dus. Niet dat dit punt te veralgemenen is, verre van zelfs, maar het bestaat en neemt verschillende vormen aan: Van laksheid tot zwartwerk.

(en dit is maar een gedeeltelijke schets van die éne kant van de medaille. )

Als beter voorstel om dit aan te pakken pleit ik maar voor één ding :
Gemeenschapswerk. Maar natuurlijk gaat d�*t regelrecht in tegen de vakbonden en de linkerzijde van het politiek spectrum.

(Meer info over deze visie in mijn forumgesprek met de heer Duchâtelet, "Aanpak vergrijzing" of bij uw NVA collega Ben Weyts)