[Reltssum]

Een serieus debat over het bestaansrecht van de monarchie lijkt in ons land niet goed mogelijk. Het behoort tot een van de laatste taboes die ons land nog rijk is. En dat is toch raar. Want is het uit democratisch oogpunt nog wel van deze tijd dat ons staatshoofd wordt aangewezen op basis van erfopvolging?

Het koningschap is een overblijfsel uit een lang vervlogen tijd, gebaseerd op een mythe. Een mythe die alleen in stand kan blijven zolang het koningschap omringd is met geheimzinnigheid. De wederwaardigheden van het Britse Koningshuis leren ons dat wanneer de mythe van de neutraliteit en de onfeilbaarheid verloren is gegaan, ook de populariteit van de koning(in) snel verdwijnt. De noodzakelijke geheimzinnigheid rond de koning is er oorzaak van dat wij bijvoorbeeld niet weten hoe ver de invloed van onze koning strekt. Wat wordt er precies tijdens de ontmoetingen tussen de koning en de premier besproken? Openheid en democratie gaan hand in hand; geheimzinnigheid en de monarchie eveneens. Deze geheimzinnigheid wordt ogenschijnlijk tenietgedaan door programma’s als “Royalty”. Maar niets is minder waar: alles blijft vaag. Men wil enkel de populariteit van ons koningshuis wat opschroeven.

De koning mag ook geen eigen mening naar buiten brengen. Alles wat gebeurt, alles wat wordt gezegd valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Met andere woorden: omdat de koning niet ter verantwoording kan worden geroepen, moet het kabinet die taak overnemen, hetgeen weer betekent dat de koning niets zelfstandig kan doen.
Het koningschap is puur een sinecure, de tragiek van elke "moderne" democraat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het aantal koninkrijken steeds kleiner wordt.

Een tweede bezwaar tegen de monarchie is "de benoeming voor het leven". De bevolking moet maar afwachten of het staatshoofd bevalt. Op de drempel van de 21ste eeuw is zo iets een anachronisme, iets als een paardentram op de snelweg.

Het koningshuis kost de gemeenschap jaarlijks veel geld, maar ook een president zal dat natuurlijk eisen. Daarom zijn de kosten voor mij niet het hoofdargument om iedereen uit te nodigen eens na te denken over de monarchie.

Ik wacht nog steeds op het moment dat wanneer personen met een aanzienlijke maatschappelijke positie zich werkelijk kritisch over de monarchie durven uitlaten. De discussie over het koningschap moet niet langer als taboe worden beschouwd. Het lijkt mij een goede zaak om met het oog op de komende troonswisseling eens een uitgebreide gedachtewisseling te hebben over de toekomst en de plaats van de monarchie in België.