Spelling

[Leo]

Bece zegde in “Suggesties gevraagd ivm justitie” zo langs de neus weg het volgende:

“Hetzelfde vindt men terug bij de spelling van de Nederlandse taal. Ook hier kan men stellen dat wanneer de spellingsregels zouden gemaakt worden door mensen die niet van de taal moeten leven, deze een stuk eenvoudiger zouden zijn.”

In het nummer 44 van Voorzetten publiceerde de Nederlandse Taalunie twee deeltjes.

Deel I (ISBN 90-12-08138-6) geeft de nieuwe spelling weer zoals die op zuiver taalkundige gronden beschreven is en voor die beregeling tekenden bij de officiële uitgave volgende taalkundigen verantwoordelijk: de professoren G. Geerts, A. Neijt-Kappen, G. de Schutter, P.G.J. van Sterkenburg, J. Taeldeman, S. de Vriendt, de doctores in de Germaanse filologie G.J.M. Verhoeven en J.J. Zuidema, en drs. P.C. uit den Bogaart. Dat zijn stuk voor stuk zwaargewichten op taalgebied en hoe dan ook mensen die beroepsmatig hun hele leven met onze taal bezig zijn, haar van binnenuit kennen en verdomd goed weten waarover ze praten. Hun beregeling is keurig en verzorgd (ieder stapje diepgaand verantwoord en door publieksonderzoek ondersteund), en vooral: ze is loepzuiver Nederlands. Om deze reden spreken we van de taalkundige versie van de nieuwe spelling. De regels werden door drs. Gert Meesters samengevat in een artikel dat na te lezen valt op http://www.ufsia.ac.be/~estorme/geerts.html. Een kind kan het leren (en dat is ook de bedoeling dacht ik).

Deel II (ISBN 90-12-08139-4) geeft de nieuwe spelling weer zoals die op politieke gronden is beschreven en voor die beregeling tekende bij de officiële uitgave H. d’Ancona verantwoordelijk mede namens haar kollega-kultuurminister H. Weckx en de onderwijsministers L. van den Bossche en J. Ritzen. Zij hebben op taalkundig gebied geen enkel soortelijk gewicht en ze kunnen geen enkele taalkundige geloofsbrief voorleggen. Om deze reden spreken we van de politieke versie van de nieuwe spelling. Professor Pauwels krijgt er kop nog staart aan, Paul van Grembergen heeft nog altijd het boekje nodig, en ik weet niet of de ruzie tussen Van Daele en het Groene Boekje iets opgeleverd heeft. Het zal me worst wezen.

Geïntrigeerd door de toepassingsbepalingen van het politieke besluit, deed ik navraag bij het Genootschap Onze Taal. P.H.M. Smulders, toen redakteur-sekretaris, antwoordde me letterlijk: "Ook de ministers van de Taalunie roepen om het hardst dat iedereen mag blijven spellen zoals hij wil - alleen voor het onderwijs en voor de ambtenarij is een eenheidsspelling voorgeschreven.

Terug naar Bece: de ingewikkelde regels zijn dus niet het werk van wie van de taal moeten leven, ze komen van onze politiekers. De overzichtelijke en eenduidige regels zijn van - jawel - taalkundigen. Kon je verwachten. Toch?

Het begrip "fout" bestaat dus niet eens als het over spelling gaat. Wie spelt zoals het taalkundig hoort, kan je hoogstens burgerlijke ongehoorzaamheid aanwrijven, en dan nog alleen als dat binnen ambtenarij of onderwijs gebeurt.

De protesten tegen de ambtelijke knoeiboel werden gesust met de belofte dat er een evaluatie zou komen na 10 jaar. Dat was boerenbedrog, want het besluit zelf spreekt alleen over toevoegen van nieuwe woorden en schrappen van in onbruik geraakte woorden. Paul van Grembergen heeft niettemin een proefballonnetje opgelaten, dat Marleen Vanderpoorten gelijk afgeschoten heeft. In het Noorden houdt men de boot af, met de verklaring dat er nog geen officiële vraag werd gesteld.

Wordt het geen tijd dat onze bewindslieden zich eenvoudig onbevoegd verklaren in deze materie, en het werk overlaten aan mensen die er iets van kennen?

[ClearedEyes]

Ik denk dat deze materie nog altijd vrij ingewikkeld is om één reden.

Onze wetgeving en rechtspraak.

bv. De wet op de vinkeniers, die bepaald hoeveel vinken een vinkenier mag vangen en op welke manieren, etc...
Deze wet, net als alle andere, is op een ingewikkelde manier opgebouwd met vaste structuurregels en vaste zinsbouw.

Wat gebeurd er als de Nederlands Taalunie het woord 'vinkenier' afschaft en een ander woord gebruikt voor deze hobby.
Dan zouden alle wetten over deze hobby vervallen want er staat letterlijk vinkeniers. Dan zouden ook alle vinkeniers die ooit een veroordeling of boete gekregen hebben wegens inbreuk tegen deze wet, hun geld mogen terug eisen. Aangezien zij beboet zijn volgens een wet tegenover een hobby die op dit moment niet meer zou bestaan.

Dit is nu een heeeel simplistisch voorbeeld, maar het beschrijft de situatie wel.
Indien een woord niet meer erkend zou worden, dan zou men een hoop aan overgangsbepalingen en nieuwe wetten moeten maken en laten stemmen, goedkeuren,......

Maar indien er een bepaalde zinsbouw niet meer geldend zou zin in onze taal, en die structuur dan nog hoofdelijk in elke wet zou staan. Dan zouden ALLE wetten opeens onbruikbaar zijn. En als alle wetten onbruikbaar zijn, dan zullen ook alle veroordeelden van die dag, onwettig in de cel zitten of boetes betalen.
Dit lijkt een hele hoop onzin, maar er zijn al mensen vrijgelaten wegens een bepaalde taalkundige fout in een wet.

Wegens onze prachtige proceduremogelijkheden, kan een crimineel vrijkomen door een fout. (zelfs een typfout)
Onze taal heeft een grondige herwerking nodig, maar indien de politiek geen inspraak zou krijgen, dan zou dit kunnen leiden tot wetteloosheid.

Onze wereld zit toch ingewikkeld ineen mijn beste vrienden.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door ClearedEyes

Wat gebeurd er als de Nederlands Taalunie het woord 'vinkenier' afschaft en een ander woord gebruikt voor deze hobby..

Helemaal niets.

Deze interpretatie klopt langs geen kanten. Onze wetten worden niet herschreven omwille van spellingsveranderingen. Zelfs niet omdat woorden van betekenis verschuiven. Voor de interpretatie moeten de juristen in geval van twijfel teruggrijpen naar de notulen van de "wetsvorming". De inhoudelijke bedoeling van de wet dus. Als het goed is wordt elke term daarin trouwens gedefiniëerd. Het zou anders gewoon niet te doen zijn. Denk maar aan de Napoleontische wetten die nog steeds van kracht zijn. De enige uitzondering zijn wettelijk beschermde termen, maar dat zijn wettelijk gezien eigennamen, en die zijn onveranderlijk (op de hoofdletters/kleine letters na).

Trouwens, als je dan toch wettisch wil redeneren: de spellingsvoorschriften gelden uitsluitend voor ambtenarij en onderwijs. Valt het gerecht daaronder? (Scheiding der machten???)

Overigens is de kontekst van een wet alleen al voldoende om te weten waarover het gaat. Wat doe je met de stenografisch opgenomen betogen? Zijn die ongeldig? Denk je dat een dreigbrief geen dreigbrief is als wie klacht neerlegt over een drijgbrief spreekt? Kom nou...

Tot slot nog dit: ik zie in principe geen been in een soort eenheidspelling (al bestaat die in geen enkele taal (behalve in het Frans) met voorbehoud voor het feit dat een taal evolueert (staat óók uitdrukkelijk in het Groene Boekje). Ik erger me alleen maar aan de knoeiboel van politiekers die zich als analfabeten gedragen. Zopas wordt bekend gemaakt dat Suriname geassocieerd wordt in de Nederlandse Taalunie. Ik moet dat nog uitspitten. Ik kan alleen maar hopen dat de Surinamers ook een kultuur- en een onderwijsminister zullen mogen afvaardigen. Vermoedelijk zijn dat géén analfabeten. Hoop doet leven, toch?

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Terug naar Bece: de ingewikkelde regels zijn dus niet het werk van wie van de taal moeten leven, ze komen van onze politiekers. De overzichtelijke en eenduidige regels zijn van - jawel - taalkundigen. Kon je verwachten. Toch?

Jammer genoeg moet ik u teleurstellen. De huidige spelling (1995) is het resultaat van een reeks aanbevelingen van de taalkundigen zelf. De politiek heeft die aanbevelingen gewoon klakkeloos gevolgd.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Trouwens, als je dan toch wettisch wil redeneren: de spellingsvoorschriften gelden uitsluitend voor ambtenarij en onderwijs. Valt het gerecht daaronder? (Scheiding der machten???)

Jazeker, alle ambtelijke stukken moeten in de voorgeschreven spelling worden opgesteld. Dat heeft trouwens niets met de scheiding der machten te maken.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Tot slot nog dit: ik zie in principe geen been in een soort eenheidspelling (al bestaat die in geen enkele taal (behalve in het Frans) met voorbehoud voor het feit dat een taal evolueert (staat óók uitdrukkelijk in het Groene Boekje).

In alle Europese talen bestaat er een eenheidsspelling, niet alleen het Frans... Overal in Europa hebben de talen een vaste, niet zelden door de overheid of een ander bevoegde instantie opgelegde spelling. Slechts in een aantal talen is er sprake van een zekere vrijheid (bijvoorbeeld in het Noors, waar er een sterke tendens bestaat om alles te vernoorsen... trouwens, de Noorse overheid heeft al aangekondigd om volgend jaar werk te maken van een volledig uniforme spelling).

Spellingshervormingen moeten de band tussen gesproken en geschreven taal dichter aanhalen. In Nederlands zou het een grote stap vooruit zijn om de woorden van buitenlandse oorsprong te vernederlandsen (zoals men in het Duits heeft gedaan met de laatste spellingshervorming of zoals men bijna systematisch doet in het Noors), de tussen -n laten vallen (zoals men in het Afrikaans heeft gedaan) en om enkele onlogische elementen te verwijderen (de -isch in Belgisch, de -lijk in belachelijk, enz.). Men kan dan natuurlijk verder gaan (zoals in het Afrikaans): de afschaffing van het onderscheid au/ou, ei/ij. Maar dat laatste zal op een grotere weerstand stuiten dan de eerste groep hervormingen.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Spellingshervormingen moeten de band tussen gesproken en geschreven taal dichter aanhalen. In Nederlands zou het een grote stap vooruit zijn om de woorden van buitenlandse oorsprong te vernederlandsen (zoals men in het Duits heeft gedaan met de laatste spellingshervorming of zoals men bijna systematisch doet in het Noors), de tussen -n laten vallen (zoals men in het Afrikaans heeft gedaan) en om enkele onlogische elementen te verwijderen (de -isch in Belgisch, de -lijk in belachelijk, enz.). Men kan dan natuurlijk verder gaan (zoals in het Afrikaans): de afschaffing van het onderscheid au/ou, ei/ij. Maar dat laatste zal op een grotere weerstand stuiten dan de eerste groep hervormingen.

Voor het vernederlandsen van buitenlandse woorden en het afschaffen van de tussen-n zal je wel veel medestanders kunnen vinden in Nederland, aangezien veel mensen moeite hebben met die (inconsequentie in de) regels. Maar het afschaffen van -isch en -lijk zal een stuk moeilijker liggen verwacht ik. Ik hoor nu al de commentaren dat het Nederlands 'verkleutert' als zulke wijzigingen worden doorgezet, dat het teveel op Afrikaans ('kindernederlands') gaat lijken, enz. Bovendien hebben mensen niet het idee dat de taal er makkelijker door wordt, en dat wordt tegenwoordig wel als belangrijkste criterium voor een spellingshervorming beschouwd. Daarom denk ik dat je het beter kunt laten bij de eerste twee punten (het vernederlandsen van buitenlandse woorden en het afschaffen van de tussen-n), die inderdaad de taal vergemakkelijken. De andere maatregelen zullen te ingrijpend gevonden worden. En dan nog heb je mensen die zeggen: "alwéér een nieuwe spelling?!".

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

In alle Europese talen bestaat er een eenheidsspelling, niet alleen het Frans... Overal in Europa hebben de talen een vaste, niet zelden door de overheid of een ander bevoegde instantie opgelegde spelling. Slechts in een aantal talen is er sprake van een zekere vrijheid (bijvoorbeeld in het Noors, waar er een sterke tendens bestaat om alles te vernoorsen... trouwens, de Noorse overheid heeft al aangekondigd om volgend jaar werk te maken van een volledig uniforme spelling).

Spellingshervormingen moeten de band tussen gesproken en geschreven taal dichter aanhalen. In Nederlands zou het een grote stap vooruit zijn om de woorden van buitenlandse oorsprong te vernederlandsen (zoals men in het Duits heeft gedaan met de laatste spellingshervorming of zoals men bijna systematisch doet in het Noors), de tussen -n laten vallen (zoals men in het Afrikaans heeft gedaan) en om enkele onlogische elementen te verwijderen (de -isch in Belgisch, de -lijk in belachelijk, enz.). Men kan dan natuurlijk verder gaan (zoals in het Afrikaans): de afschaffing van het onderscheid au/ou, ei/ij. Maar dat laatste zal op een grotere weerstand stuiten dan de eerste groep hervormingen.

Ik ken niet alle talen ter wereld, maar ik heb er wel een paar onder de knie. Het is wel zo dat er hier en daar een soort "aanbeveling" is, maar vaste regels? Vergeet het.

Hoe meer een taal verspreid is, hoe meer varianten. Om met het Engels te beginnen, dat wel de kroon spant. De BBC wijdde er ooit een uitzending aan waarin ze als grondregel vooropstelde: Als de Engelse taal haar status van wereldtaal niet wil verliezen, mag geen enkele variant fout bestempeld worden. Het ging daar zowel over spelling als over semantiek, zinsbouw, grammatika. Het Engels heeft voor zover ik weet de meeste varianten die allemaal korrekt zijn. De meest bekende is de s/z variant [organisation/organization] (te vergelijken met onze c/k). Maar er zijn ook nog de o/ou variant [color/colour], ey/y [whiskey/whisky], ct/x [connection/connexion], er/re [center/centre], ay/ey [gray/grey], er/or [adviser/advisor].

De volgende taal in belangrijkheid, het Spaans, heeft een x/j variant [Mexico/Mejico].

Het Portugees laat toe niet uitgesproken letters ofwel te schrijven ofwel te laten vallen [otimo/optimo], en het kent een qu/qü variant [consequente/conseqüente] een é/ê variant [congénito/congênito], ó/ô [manicómio/manicômio]...

Het Duits heeft de ö/oe en een ss/ß variant [groesse/größe]

Zowel het Goethe-Institut als de Portugese regering hebben enige jaren geleden een poging gedaan om dat te veranderen, maar ze hebben beide wijselijk besloten dat toch maar niet te doen.

En ga zo maar door.... Het mag duidelijk zijn dat mijn opsomming alles behalve volledig is.

Wat de twee vorige opmerkingen van Jan betreft:
Lees eerst de beide publikaties van de Nederlandse Taalunie die ik hoger heb aangehaald en waarin zowel de regels als de officiële verantwoordelijken genoemd worden. Dan hoor je het eens van een ander: officieel van de bron zelf. En wat de ambtenarij betreft, ja natuurlijk: dat zei ik toch?

In het Nederlands gaat het probleem trouwens bijna uitsluitend om ingevoerde woorden. De spelling van oorspronkelijk Nederlandse woorden vertoont een opvallende eenvormigheid. Eigenlijk komt de hele zaak er op neer eenduidig vast te leggen wanneer voor een ingevoerd woord het ogenblik aangebroken is om in zijn spelling naar de beregeling van het Nederlands over te stappen. Volgens de taalkundigen is dat wanneer alle andere elementen die aanpassing ook al achter de rug hebben, zoals daar met name zijn: meervoudsvorming, uitspraak, het aanmeten van voor- en achtervoegsels, verbuigingen en vervoegingen. Volgens de politiekers komt dat ogenblik er niet (of nooit?). De politiekers hebben de taalkundigen niet klakkeloos gevolgd, ze hebben ze helemaal niet gevolgd, er gewoon geen rekening mee gehouden.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Het Duits heeft de ö/oe en een ss/ß variant [groesse/größe]

Zowel het Goethe-Institut als de Portugese regering hebben enige jaren geleden een poging gedaan om dat te veranderen, maar ze hebben beide wijselijk besloten dat toch maar niet te doen.

Er is hier geen sprake van een "variant", maar gewoon de mogelijkheid om oe en ss te gebruiken wanneer men de ö en ß niet kan plaatsen (bijvoorbeeld op bepaalde tikmachines of bepaalde drukpersen). Kijk dat gerust maar even na in de nieuwe Duden.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Er is hier geen sprake van een "variant", maar gewoon de mogelijkheid om oe en ss te gebruiken wanneer men de ö en ß niet kan plaatsen (bijvoorbeeld op bepaalde tikmachines of bepaalde drukpersen). Kijk dat gerust maar even na in de nieuwe Duden.

De reden waarom maakt niet uit. Overigens kunnen drukpersen die tekens wel aan, zeker de ö. Ik heb nog een tijdje in de drukkerswereld gezeten, mij maak je niets wijs op dat punt. Onze oude mechanische tikmachines, dat klopt. Ze zijn ondertussen zoetjesaan achterhaald door onze tekstverwerkers, en die hebben daar geen problemen mee zoals we hier overtuigend aan het bewijzen zijn. De reden van dubbele spellingsvormen kan ook van geografische oorsprong zijn (meestal), of gewoon door de evolutie, zeg het maar...

Ze zijn er, en ze worden zowat in alle talen aanvaard en gebruikt. Dát is het punt. Alleen de ministers van de Nederlandse Taalunie zijn op dat punt Oost-Indisch doof.

Waar het op aankomt is dat we moeten afleren anderen het etiket "foutschrijver" op te plakken, alleen maar omdat hij anders spelt dan wijzelf. Zeker als zo een andere verdomd goed weet waarom, en zoals in het geval van de taalkundige spelling van het Nederlands, grondig studiewerk kan inroepen, publieksonderzoek inbegrepen.

Dat neemt niet weg dat een zekere eenvormigheid zo zijn voordelen heeft. Maar met een knoeiboel is niemand gediend. Daarom mijn vraag aan de politiek om daar met haar tengels af te blijven, en het werk over te laten aan mensen die wéten wat spelling in wezen is, waar ze moet voor dienen, en hoe ze aangeleerd moet worden. Het is voor dat laatste punt dat er regels nodig zijn. Ordelijke en samenhangende regels.

[Pelgrim]

In het Esperanto bestaat er een soortgelijke consensus. De letters met hoedje op die op een computerklavier niet getipt kunnen worden, zet men dan als gewone letter met een 'x' achter.

Dat bewijst eigenlijk dat spelling niet meer is dan een afspraak in bepaalde omstandigheden genomen en nooit absoluut en eeuwig.

In die zin is het best mogelijk dat over honderd jaar de dt regel anders zal zijn.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Ik ken niet alle talen ter wereld, maar ik heb er wel een paar onder de knie. Het is wel zo dat er hier en daar een soort "aanbeveling" is, maar vaste regels? Vergeet het.

Laat ik dan van mijn kant u een paar talen geven die een vaste spelling hebben. Er zijn bijvoorbeeld het Deens, Afrikaans, Fins, Hongaars, Turks... allemaal talen met een voorgeschreven en streng genormeerde spelling.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

De politiekers hebben de taalkundigen niet klakkeloos gevolgd, ze hebben ze helemaal niet gevolgd, er gewoon geen rekening mee gehouden.

U vergist zich jammer genoeg. Het rapport met aanbevelingen is door de politiek klakkeloos gevolgd. Niet de politiek heeft de regels voor de tussen -n opgesteld, maar de taalkundigen. Ik verwijs hierbij naar het aanbevelingsrapport van de Taalunie, een rapport dat u kunt nalezen in de universiteitsbibliotheek van Kortrijk.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Ze zijn er, en ze worden zowat in alle talen aanvaard en gebruikt. Dát is het punt. Alleen de ministers van de Nederlandse Taalunie zijn op dat punt Oost-Indisch doof.

Er zijn geen "ministers van de Nederlandse Taalunie". De Taalunie is een aparte instelling, maar de ministers van Nederland en Vlaanderen bekrachtigen en vaardigen de aanbevelingen van de Taalunie uit.

In niet alle talen bestaan er dubbelvormen (toch niet van het genormeerd gedeelte). Hongaars en Fins bijvoorbeeld hebben een streng genormeerde eenheidsspelling.

In het Nederlands hebben we nood aan een duidelijke en eenvormige spelling. Ik zie trouwens niet goed in waarom er nu plotseling zou moeten worden teruggekeerd naar het tweeluik progressieve/voorkeursspelling.

[Dimitri]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Hoe meer een taal verspreid is, hoe meer varianten. Om met het Engels te beginnen, dat wel de kroon spant. De BBC wijdde er ooit een uitzending aan waarin ze als grondregel vooropstelde: Als de Engelse taal haar status van wereldtaal niet wil verliezen, mag geen enkele variant fout bestempeld worden. Het ging daar zowel over spelling als over semantiek, zinsbouw, grammatika. Het Engels heeft voor zover ik weet de meeste varianten die allemaal korrekt zijn. De meest bekende is de s/z variant [organisation/organization] (te vergelijken met onze c/k). Maar er zijn ook nog de o/ou variant [color/colour], ey/y [whiskey/whisky], ct/x [connection/connexion], er/re [center/centre], ay/ey [gray/grey], er/or [adviser/advisor].

Gaat het hier niet gewoon om geografische varianten van het Engels? De s/z-, o/ou- en er/re-varianten zijn bijvoorbeeld kenmerken van het Amerikaans Engels. Dit neemt niet weg dat die varianten niet worden geaccepteerd in het Brits Engels, wat het Engels is dat in Nederland (en in Vlaanderen waarschijnlijk ook) op de basis- en middelbare school wordt onderwezen. Vreemd overigens, want verreweg de meeste Engelstaligen in de wereld spreken Amerikaans Engels en de meeste Engelstalige teksten (op Nederlandse universiteiten bijv.) hanteren ook Amerikaans Engels. Ik meen me te herinneren dat men daarom in Nieuw-Zeeland enkele jaren geleden bewust is overgestapt van het Brits naar het Amerikaans Engels. Er is dus wel degelijk sprake van een genormeerde spelling, alleen hanteren de VS en GB verschillende normen.

Nu zou je kunnen zeggen dat Nederland en Vlaanderen dan ook wel eigen genormeerde spellingen kunnen gaan hanteren, maar als buurlanden binnen een relatief klein taalgebied lijkt me dat niet wenselijk. Overzees gebeurt dat natuurlijk sneller en inderdaad heeft het Nederlands in Zuid-Afrika zich zelfs nog verder ontwikkeld dan het Engels in de VS, tot het Afrikaans. In Suriname hanteert men wel dezelfde spelling als in Nederland (alhoewel soms nog de progressieve spelling wordt gebruikt, vanwege de verouderde lesmaterialen), en de Surinaamse regering wordt tegenwoordig ook betrokken bij de Nederlandse Taalunie. Uiteindelijk zou dat moeten resulteren in een volwaardig lidmaatschap.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Er zijn geen "ministers van de Nederlandse Taalunie". De Taalunie is een aparte instelling, maar de ministers van Nederland en Vlaanderen bekrachtigen en vaardigen de aanbevelingen van de Taalunie uit.

In niet alle talen bestaan er dubbelvormen (toch niet van het genormeerd gedeelte). Hongaars en Fins bijvoorbeeld hebben een streng genormeerde eenheidsspelling.

In het Nederlands hebben we nood aan een duidelijke en eenvormige spelling. Ik zie trouwens niet goed in waarom er nu plotseling zou moeten worden teruggekeerd naar het tweeluik progressieve/voorkeursspelling.

Ik kan me niet herinneren ooit ergens gezegd te hebben dat we zouden moeten terugkeren naar het "tweeluik progressieve/voorkeursspelling". Ik heb gezegd dat spellingvoorschriften geen werk zijn voor politiekers, en ik heb ook gezegd dat we een spellingberegeling nodig hebben die ordelijk en samenhangend is. Daarmee parafraseer ik de termen (konsekwent en konsistent) die gebruikt werden voor de opdracht om aanbevelingen te doen, en dat komt inderdaad neer op duidelijk en eenvormig. Waar zit dan het probleem?

Ik heb de volledige officiële uitgave van het Spellingrapport van de Nederlandse Taalunie vóór me liggen: in hun onverkorte vorm 145 bladzijden aanbevelingen, verantwoordingen, voorbeelden, bibliografie en resultaten van het publieksonderzoek. Daarvan hebben de ministers welgeteld twee punten, met name 3.2 De schrijfwijze van de verbindingsklank sjwa en 3.3 De schrijfwijze van de verbindingsklank [s] (van midden blz. 70 tot blz 83 ) in hun besluit betrokken. De rest hebben ze doodleuk laten vallen. Nogal mager, niet? De ministers van Nederland en Vlaanderen bekrachtigen en vaardigen de aanbevelingen van de Taalunie uit komt in die kontekst nogal grappig over. Het is niet omdat slechts weinigen zich in de zaak verdiept hebben, dat je de goegemeente gelijk wat op de mouw kan spelden. Zo bouw je geen vruchtbare gedachtenwisseling op.

Kwatongen zeggen dat de ministers na lezing van de aanbevelingen opdracht gegeven hebben aan enkele ambtenaren om een beperktere aanbeveling te doen. Of dat waar is, weet ik niet, of dat gebeurd is weet ik niet, en of daar dokumenten over bestaan weet ik ook niet. Als die bestaan komen die in elk geval niet voor in de officiële stukken van de Nederlandse Taalunie terzake. Niet-openbaar gemaakte interne briefwisseling over het onderwerp kan helpen als achtergrondgegeven om het officiële gedeelte beter te begrijpen, maar die mag je niet als officiële aanbeveling verkopen.

[Leo]

Oorspronkelijk geplaatst door Dimitri

De s/z-, o/ou- en er/re-varianten zijn bijvoorbeeld kenmerken van het Amerikaans Engels. [....] Er is dus wel degelijk sprake van een genormeerde spelling, alleen hanteren de VS en GB verschillende normen.

Nu zou je kunnen zeggen dat Nederland en Vlaanderen dan ook wel eigen genormeerde spellingen kunnen gaan hanteren, maar als buurlanden binnen een relatief klein taalgebied lijkt me dat niet wenselijk.

Varianten zij inderdaad meestal regionaal. Heel grofweg kan je zeggen dat de s, ou en re-varianten Brits zijn, de z, o en er Amerikaans. Ze zijn trouwens dominant in de betrokken regio, maar niet verplicht. In de praktijk stellen Amerikanen helemaal geen belang in de zaak (er wordt meer geruzied over bepaalde woorden, want ook de woordenschat vertoont verschillen). Britten lijken meer taalbewust. Maar van een echte vastgelegde norm is nergens sprake. Bovendien zijn er nog Iers/Britse verschillen. Wat ze wel allemaal gemeenschappelijk hebben is het standpunt: het is allemaal Engels. Period.

Wat Nederland en Vlaanderen betreft is er eigenlijk geen verschil. In de spelling van de inheemse woorden al helemaal niet, en voor de ingevoerde woorden lopen de regionale verschillen meer over heel andere demografische lijnen zoals landelijk/stedelijk, hoger of lager geschoold, dat soort dingen. Je hoort wel eens beweren dat Vlamingen de k-variant verkiezen uit anti-Frans purisme, en de Nederlanders de c-variant uit anti-Duits purisme, maar eerlijk gezegd lijkt me dat meer borrelpraat dan wat anders: je vindt beide in beide regio's. Er is wel een neiging onder intellektuelen om meer de fonetische richting uit te gaan bij ingevoerde woorden, terwijl in puristische hoek niet zozeer de vreemde spelling dan wel het gehele vreemde woord ongewenst is. De vreemde spelling bewaren wordt dan een soort merkteken dat betekent: te mijden... (Waarmee ik niet beweer dat puristen geen intellektuelen zouden zijn).
Maar twee normen vastleggen? Neen. Behalve dat de rijksgrens een onbruikbare grenslijn is op spellinggebied, denk ik dat het Engelse standpunt veel gezonder is: het is allemaal Nederlands. Punt.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Daarvan hebben de ministers welgeteld twee punten, met name 3.2 De schrijfwijze van de sjwa en 3.3 De schrijfwijze van de verbindingsklank [s] (van midden blz. 70 tot blz 83 ) in hun besluit betrokken.

Ik denk dat u toch ergens de bal misslaat. Met de spellingsregeling van 1995 is er helemaal niets veranderd aan de schrijfwijze van de sjwa. Deze klank kan nog steeds, zoals in de spelling van 1954 en die van vroegere datum, op verschillende wijzen geschreven worden: e, i, ij en u (en in een enkel geval ook o).

Wat de verbindingsklank -s betreft, zijn we even ver van huis als vroeger. De regels die de taalkundigen hierbij opgesteld hebben zijn even warrig als vroeger. Dat geldt trouwens ook voor de tussenletter -n (ook een nieuwe regeling in de spelling van 1995). Vandaar trouwens de verschillen tussen het Groene Boekje en Van Dale bijvoorbeeld.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Leo

Maar twee normen vastleggen? Neen. Behalve dat de rijksgrens een onbruikbare grenslijn is op spellinggebied, denk ik dat het Engelse standpunt veel gezonder is: het is allemaal Nederlands. Punt.

En dat juist iets waar we helemaal geen behoefte aan hebben. Een eenvormige en duidelijke spelling hebben we nodig, en geen mentaliteit "het is allemaal goed Nederlands".

[Pelgrim]

Ik zie eigenlijk eerder nut in twee vormen die parallel lopen.
Een algemeen Nederlands waarvan de spelling overal en voor iedereen de zelfde regels heeft, voor de 'officiële' aangelegenheden (staatszaken bvb). Zoals Jan zegt het is beter een eenduidige norm te hebben die alle discussies wegneemt.

Daarnaast vind ik echter ook dat het dialect als cultuurtalen moeten blijven bestaan, dus in culturele gevallen zoals literatuur en dergelijke zou een lossere, meer dialect gerichtere spelling moeten kunnen.