Kapitalisme gaat altijd ten onder aan ongelijkheid

[Doomy]

De geschiedenis bewijst het : het kapitalisme gaat uiteindelijk altijd ten onder aan de ongelijkheid die het oplevert. Lees het interview met historikus Bas Van Bavel. Konklusie : de markt is niet alleenzaligmakend en onfeilbaar, en niet alles moet aan de markt worden overgelaten.

***********************************

http://www.standaard.be/cnt/dmf20161202_02605512

De Standaard | zaterdag 3 december 2016 - Biz

Interview : Lars van den Brink

‘De val van het kapitalisme is onafwendbaar’
Goele De Cort

Historicus Bas van Bavel twijfelt niet

Vanaf nu gaat het alleen nog bergaf met onze kapitalistische maatschappij, zegt historicus Bas van Bavel. En nee, daar valt niets meer aan te doen.

Zeist - Onze kapitalistische maatschappij stevent onafwendbaar op de ondergang af. Dat is de conclusie van een bijna tienjarig onderzoek van de Utrechtse hoogleraar economische geschiedenis Bas van Bavel. Hij bestudeerde onder andere de Nederlandse Gouden Eeuw, het Italië van de late middeleeuwen en het Irak van de vroege middeleeuwen – allemaal markteconomieën zoals de onze – en vond telkens hetzelfde patroon: na de bloei volgt ook de neergang. De groeiende ongelijkheid en economische stagnering die we vandaag zien, zijn tekenen dat ook onze markteconomie op zijn laatste benen loopt.

‘Sinds de Verlichting leeft bij ons het idee dat we op weg zijn naar een einddoel’, zegt hij. ‘Dat we ons steeds verder ontwikkelen, naar de ultieme vrijheid en welvaart voor iedereen. Vandaag voelen mensen steeds scherper aan dat het niet zo is. Hun vrijheid, welvaart en mogelijkheden worden steeds meer beknot. En dat leidt tot wantrouwen en wrok.’

Vraag : Onze kapitalistische samenleving gaat ten onder en er is niets dat we daaraan kunnen doen, zegt u. Dat is wel heel pessimistisch.

Antwoord : ‘Ik vind het zelf heel jammer dat ik zo pessimistisch moet zijn. Maar ik zie de geschiedenis als onze enige betrouwbare kennisbron daarover. En in de hele geschiedenis hebben we een stuk of tien markteconomieën gekend. In al die gevallen is precies hetzelfde gebeurd, in precies dezelfde cyclische beweging. De neergang is onontkoombaar.’

Vraag : We herstellen maar moeilijk van de crisis, maar loopt heel het systeem daarom op zijn laatste benen?

Antwoord : ‘Ja, zo werkt die dynamiek. Kijk, de default-positie van elke samenleving in alle tijden is die van een elite die dwang uitoefent over de meerderheid.’

‘Een markteconomie ontstaat als mensen zich gaan organiseren in allerlei sociale bewegingen. Ze bevrijden zich van dwang, en op dat moment kunnen ze besluiten om vrije markten voor grond, arbeid en kapitaal op te zetten. Dat is mijn definitie van een markteconomie: een economie waarin niet alleen goederen en diensten vrij verhandeld worden, maar ook grond, arbeid en kapitaal.’

‘Een markteconomie opzetten lijkt op dat moment aantrekkelijk, want de markt is efficiënt en leidt tot welvaart. In het begin werkt ze fantastisch. Dat zagen we bij ons van halverwege vorige eeuw tot ongeveer de jaren tachtig.’

‘Maar daarna ontstaat er in elke markteconomie een accumulatie van grond en kapitaal in handen van een marktelite. Niet de oude elite van de adel, maar van succesvolle mensen die steeds meer vermogen verzamelen. Dat vermogen zetten ze om in politieke invloed – kijk bijvoorbeeld naar miljardairs die tv-stations opkopen – en zo kunnen ze de regels van het marktverkeer in hun voordeel ombuigen. De markt wordt steeds minder inclusief, de ongelijkheid neemt toe, de economie stagneert en zakt in.’

Vraag : Zijn niet vooral die excessen het probleem? Waarom zouden we niet de uitwassen kunnen aanpakken, maar het systeem wel behouden?

Antwoord : ‘Ik vind dat een heel naïef idee, maar het is er een dat jammer genoeg wel aan de basis ligt van het denken van de meeste politieke partijen. Dat de markt groei en welvaart kan creëren, die we vervolgens herverdelen, dat is een fictie. Ten eerste is de economie in deze fase steeds minder in staat om welvaart te genereren. Vandaag zien we in West-Europa vooral stagnatie en terugval. Welke welvaart moeten we dan herverdelen?’

‘Ten tweede wordt het, door de ongelijkheid die het kapitalisme op langere termijn creëert, steeds moeilijker om die zogenaamde uitwassen recht te trekken. Zogenaamd, want het zijn eigenlijk geen uitwassen, maar een logisch onderdeel van het kapitalisme.’

Vraag : Dus de bankencrisis was onvermijdelijk?

Antwoord : ‘Die was niet te verhinderen, inderdaad. Je ziet dat ook in de manier waarop er achteraf op gereageerd werd. Iedereen was erg geschrokken. We zouden de schulden gaan afbouwen, de financiële sector reguleren. We zijn nu bijna tien jaar verder, de schulden van overheden en huishoudens zijn nog toegenomen en de beloningen voor bankiers zijn nog even hoog als vroeger.’

Vraag : Is het die financiële sector die het probleem is binnen het kapitalisme?

Antwoord : ‘Goeie vraag. Ik denk van wel, maar de problemen in die sector zijn ook een logisch gevolg van hoe het kapitalisme werkt. De elite verzamelt kapitaal en moet daar dan een uitweg voor vinden. Dat geld stoppen ze steeds minder in productie, maar meer in investeringen in de financiële sector, in speculatie en in leningen aan de overheid.’

‘Dat zie je ook in vroegere markteconomieën. Ook in de Gouden Eeuw had je aan het einde van de cyclus geavanceerde financiële producten. En in tiende-eeuws Irak zat de staat ook diep in de schulden. De elite verschafte kredieten, maar kreeg zo ook steeds meer politieke macht. In Italië hetzelfde: de familie De Medici had zo veel geld dat zij uiteindelijk de Florentijnse staat wérd.’

Vraag : Vlak na de crisis sprak iedereen vooral over schuldenafbouw. Vandaag is investeren en stimuleren de nieuwe mantra. De foute keuze?

Antwoord : ‘Het is heel logisch dat dat gebeurt. Door de toestand van de economie vandaag zijn productieve investeringen niet meer aantrekkelijk. Toch zijn de bedrijfswinsten heel hoog. Meer dan de helft van de bedrijfswinsten komt voort uit financiële investeringen van bedrijven, niet uit productieve. Daardoor kunnen zowel de overheid als de huishoudens het welvaartsniveau alleen nog maar op peil houden door schulden aan te gaan. De enige manier om de legitimiteit van de overheid op peil te houden is door de schulden steeds hoger te laten oplopen. Er is geen andere optie.’

Vraag : Is dat allemaal niet erg pessimistisch? Er zijn toch alweer tekenen van herstel. Recent bleek dat de ongelijkheid in België zelfs lichtjes daalde.

Antwoord : ‘Ik geloof er geen bal van. Vermogensongelijkheid is heel moeilijk in beeld te brengen. Cijfers zijn gebaseerd op enquêtes of belastingaangiften waarin de rijksten steevast ontbreken. En wanneer we toch partiële inzichten krijgen, zien we dat de ongelijkheid in West-Europa enorm hoog ligt, even hoog als in de Verenigde Staten. Het is een fabeltje dat het bij ons wel meevalt.’

‘De netto-inkomensongelijkheid, dat ligt anders. Die is bij ons inderdaad niet hoog, en dat gebeurt met kunst- en vliegwerk, door een enorme redistributie van het inkomen. Maar die botst steeds meer op de limieten van wat er mogelijk is. In Nederland wordt iedere euro die met vermogen wordt verdiend, voor 8 �* 9 procent belast. Iedere euro die met arbeid wordt verdiend, wordt voor 35 tot 40 procent belast. De herverdelingsmachine zit aan de grenzen van het mogelijke.’

Vraag : De markteconomie heeft ons toch tot een enorm welvaartsniveau gebracht. Welk alternatief zou even goed werken?

Antwoord : ‘In de vroege fases van de ontwikkeling heb je inderdaad die positieve effecten: innovatie, technologische ontwikkeling. Is het mogelijk om met die enorme technologische mogelijkheden de welvaart breder te verdelen? In theorie kan het, met alternatieve systemen als coöperaties, vakverenigingen, familiebedrijven, ondernemingen waarvan de arbeiders mede-eigenaar zijn.’

‘Het probleem is alleen dat de kapitalistische dynamiek die systemen net afbreekt. Ik weet niet hoe het in België zit, maar in Nederland hadden we bijvoorbeeld woningbouwcoöperaties, die de helft van de woningen in eigendom hadden. Maar die worden gedwongen om als marktpartij te werken, hun voorraad op de markt te brengen. Coöperatieve banken en verzekeringen, ziekteverzekeraars: ze worden afgebroken, gedwongen om de markt op te gaan.’

Vraag : Maar kunnen zulke systemen even efficiënt werken als de markt?

Antwoord : De markt is pas dominant geworden in de jaren tachtig of negentig. En wanneer is België welvarend geworden? Tussen 1900 en 1980. In de periode dat de markt niet dominant was, maar er nog boerenbonden, coöperatieve verzekeringen, middenstandsverenigingen, familiebedrijven, coöperatieve banken en de overheid sterk stonden naast de markt. Het is een fabeltje dat we onze welvaart te danken hebben aan de dominantie van de markt.’

Vraag : Veel van die verenigingen en organisaties lijken vandaag vooral oude belangen te verdedigen. Vakbonden bijvoorbeeld krijgen het verwijt uit de tijd te zijn.

Antwoord : ‘De posities van die organisaties zijn gemarginaliseerd. Daardoor blijft er een versteend relict over waaraan nog enkele mensen zich vastklampen omdat ze een machtspositie hebben binnen die organisatie. Ze zijn geen alternatief meer. Er is geen alternatief meer, door de dominantie van de markt.’

Vraag : Je ziet vandaag toch steeds meer initiatieven van burgers die coöperaties oprichten, meer aan zelforganisatie gaan doen?

Antwoord : ‘Ja, maar ik ben daar niet zo optimistisch over. Meestal gaat het om mensen met veel sociaal en maatschappelijk kapitaal, die zich wel kunnen redden. Maar daardoor laten ze de rest van de economie nog slechter achter.’

Vraag : Is de verkiezing van Donald Trump een teken van die neergang?

Antwoord : ‘De verkiezing van Trump versnelt het proces. De overheid wordt nog verder ondergraven en alternatieve organisatievormen buiten de markt worden nog verder gemarginaliseerd.’

‘Maar ik vind de rol van de Europese Unie veel belangrijker. De basis van de Europese Unie is een sociale markteconomie. Dat betekent dat alternatieve systemen om grondstoffen, arbeid of kapitaal te verdelen niet gewenst zijn, sterker nog, ze worden verboden. Kartelvorming wordt verboden, publieke diensten buiten de markt om aanbieden mag niet. Uiteindelijk zouden volgens de EU alle diensten via de markt moeten gaan en kan je alleen nog vanuit het defensief redeneren: wij vinden dit een publieke taak dus we laten dit niet over aan de markt.’

‘Trump is een symptoom, niet de oorzaak. Het proces vindt plaats binnen onze reguliere instellingen.’

Vraag : Wat brengt de toekomst in uw scenario? Sukkelen van crisis naar crisis, met tussendoor nulgroei?

Antwoord : ‘Crisissen, inderdaad. Tussenin kan er best wel nog wat groei, want groei, dat wordt gedefinieerd als het bbp per hoofd, een loze en arbitraire graadmeter. Die kun je kunstmatig opkrikken door een nieuwe bubbel te laten ontstaan. In Nederland is de volgende onroerend goed-bubbel al onderweg, met de lage hypotheekrente.’

‘Groei kan dus nog wel, en zal politici zeker wel aanmoedigen om te proclameren dat we gered zijn. Tot we tegen de volgende crisis aanbotsen.’

‘Uiteindelijk dooft het systeem langzaam uit. Er is geen punt waarop het echt afgelopen is. De stagnatie wordt structureel en de polarisatie neemt steeds toe. Zo eindigen we in een samenleving die zeer ongelijk is en waarin het welvaartsniveau voor de grote meerderheid alleen maar daalt.’

[Eyjafjallajökull]

tl;dr

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Eyjafjallajökull

tl;dr

Belangrijkste punten staan in het rood aangeduid.

[Eyjafjallajökull]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Belangrijkste punten staan in het rood aangeduid.

Niet toevallig rood zeker ?

[TV-verslaafde]

Wat een bullshit allemaal. Als je de rijkdom verdeelt onder de armen gaan die armen is goed neuken in het bordeel en kopen ze daarna een diamanten ring voor het vrouwtje en al het geld is verkwanseld. Als je naar een absolute verdeling van de rijkdom wil kom je uit bij een stam van primitievelingen in de rimboe. Dat is de perfecte communistische maatschappij.

Neen. Hoe ik het zie evolueren wordt het meer en meer een geautomatiseerde maatschappij waarbij robots en AI's veel werk doen. De mens wordt buiten de arbeidsmarkt gezet omdat ze teveel fouten maken. Wij mogen nog wat als hobby een beetje nutteloos werk doen voor de show en iedereen krijgt een beetje zakgeld van de megarijke elite om ons niet aan het rellen te brengen...

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Eyjafjallajökull

Niet toevallig rood zeker ?

Die historikus heeft nochtans een tiental marktekonomieën uit het verleden onder de loep genomen. En blijkbaar zijn ze allemaal vanwege hetzelfde soort mechanismen uitgedoofd.

[TV-verslaafde]

Ah ja om toch een zekere hierarchie te bewaren wordt gewerkt met facebookpunten ofzo en dan krijg je wat meer zakgeld van de elite als je een hoge status hebt op facebook. Zo mijn flut SF-boek is ook weer klaar....

[Gipsy]

Een zeveraar wiens pree er op het einde van de maand ligt. Naar zijn bakkes kijken zegt al genoeg.

Het zegt ook veel over de kwaliteit van de "kwaliteitskrant" De Standaard.

[Gipsy]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Die historikus heeft nochtans een tiental marktekonomieën uit het verleden onder de loep genomen. En blijkbaar zijn ze allemaal vanwege hetzelfde soort mechanismen uitgedoofd.

Kunnen we ook te weten komen welke markteconomieën "uitgedoofd" zijn door die "mechanismen" zonder terug te keren naar de middeleeuwen waar de markt economie grotendeels uit landbouw bestond? Of had u juist behoefte een beetje "progressief" te komen lullen zonder enige ernstige onderbouwing.

[Dadeemelee]

Er wordt gezeverd tegen de sterren op en uiteindelijk krijgt Keynes gelijk.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door TV-verslaafde

Ah ja om toch een zekere hierarchie te bewaren wordt gewerkt met facebookpunten ofzo en dan krijg je wat meer zakgeld van de elite als je een hoge status hebt op facebook. Zo mijn flut SF-boek is ook weer klaar....

Bekend natuurkundige Stephen Hawking waarschuwt : we bevinden ons op het gevaarlijkste moment in de geschiedenis van de mensheid, en alleen door samen te werken en welvaart eerlijker en gelijker te verdelen zullen we overleven.

Stephen Hawking waarschuwt: “We bevinden ons in gevaarlijkste moment in geschiedenis van de mensheid”
http://www.standaard.be/cnt/dmf20161204_02606792

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Eyjafjallajökull

Niet toevallig rood zeker ?

Oorspronkelijk geplaatst door TV-verslaafde

Wat een bullshit allemaal.

Oorspronkelijk geplaatst door Gipsy

Een zeveraar wiens pree er op het einde van de maand ligt. Naar zijn bakkes kijken zegt al genoeg.

Het zegt ook veel over de kwaliteit van de "kwaliteitskrant" De Standaard.

Oorspronkelijk geplaatst door Dadeemelee

Er wordt gezeverd tegen de sterren op en uiteindelijk krijgt Keynes gelijk.

Te zien aan de reakties van de religioten van de marktreligie -die de Heilige Markt en de geldgod Mammon aanbidden- zijn die blijkbaar op hun zere teentjes getrapt omdat een geschiedkundige grote vraagtekens bij hun onbewezen dogma's plaatst.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Gipsy

Of had u juist behoefte een beetje "progressief" te komen lullen zonder enige ernstige onderbouwing.

Heeft "rechts-konservatief" dan soms het alleenrecht op zoiets belangrijks als de ekonomie? Dan wordt het hoog tijd dat de samenleving zich ontdoet van de wurggreep van de markt door zelforganizatie via een maatschappelijk middenveld.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door TV-verslaafde

Wat een bullshit allemaal. Als je de rijkdom verdeelt onder de armen gaan die armen is goed neuken in het bordeel en kopen ze daarna een diamanten ring voor het vrouwtje en al het geld is verkwanseld. Als je naar een absolute verdeling van de rijkdom wil kom je uit bij een stam van primitievelingen in de rimboe. Dat is de perfecte communistische maatschappij

Beweren dat alle armen spilziek zijn en niet met geld kunnen omgaan, terwijl er geen spilzieke rijken bestaan : als elitaire en zelfingenomen bullshit kan het tellen.
Rijken kennen geen spilzucht? Hoe verklaar je dan dat rijkeluiskinderen �* la Paris Hilton die de waarde van het geld niet kennen dekadent grote bedragen verspillen aan dekadent dure feestjes? Hoe verklaar je dan de protserigheid van sommige rijken die een grotere Rolls Roys, boot, vliegtuig,... willen hebben dan andere rijken, ook als ze dit eigenlijk niet nodig hebben?
Armen zijn allemaal spilzuchtig? Hoe komt het dan dat in groeilanden zoals China honderden miljoenen armen zich door werken en een aangepast beleid aan de armoede hebben kunnen onttrekken? Hoe verklaar je dan dat het ooit arme West-Vlaanderen nu bruist van ondernemingszin?
Verdeling van rijkdom leidt tot primitieve stammen? Hoe komt het dan dat de Skandinavische landen -waar eerlijke verdeling van de welvaart en egalitarisme hoog aangeschreven staan- tot de welvarendste van de wereld behoren?

[Tavek]

Waarom zou het kapitalisme en de democratie het wel overleven als alle andere systemen (die beter geschikt waren om existentiele dreigingen te bekampen) ten onder zijn gegaan ?

We zitten nu op de front row, we zijn getuigen van de ondergang van de democratie en het kapitalisme. De trage dood, die nu aan het versnellen is.

Misschien maar goed ook. Klimaatsverandering zal massieve uitdagingen met zich meebrengen. Een ander systeem dat wel capabel is om beslissingen te nemen is noodzakelijk.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Gipsy

Een zeveraar wiens pree er op het einde van de maand ligt. Naar zijn bakkes kijken zegt al genoeg.

Het zegt ook veel over de kwaliteit van de "kwaliteitskrant" De Standaard.

Bas van Bavel is nochtans niet de eerste de beste. Hij heeft al heel wat wetenschappelijk onderzoek verricht naar marktekonomieën in het verleden, en daar ook een lezenswaardig boek over geschreven. Alleen horen de aanhangers van de marktreligie dit niet graag omdat dit wetenschappelijk onderzoek hun dogma's tegenspreekt.

The Invisible Hand?
How Market Economies have Emerged and Declined Since AD 500
https://global.oup.com/academic/prod...cc=be&lang=en&

”Westerse markteconomie heeft langste tijd gehad”
http://www.uu.nl/nieuws/westerse-mar...ste-tijd-gehad

Bas van Bavel
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bas_van_Bavel

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door TV-verslaafde

Zo mijn flut SF-boek is ook weer klaar....

Oorspronkelijk geplaatst door Tavek

Klimaatsverandering zal massieve uitdagingen met zich meebrengen.

[geertvdb]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Bas van Bavel is nochtans niet de eerste de beste. Hij heeft al heel wat wetenschappelijk onderzoek verricht naar marktekonomieën in het verleden, en daar ook een lezenswaardig boek over geschreven. Alleen horen de aanhangers van de marktreligie dit niet graag omdat dit wetenschappelijk onderzoek hun dogma's tegenspreekt.

The Invisible Hand?
How Market Economies have Emerged and Declined Since AD 500
https://global.oup.com/academic/prod...cc=be&lang=en&

”Westerse markteconomie heeft langste tijd gehad”
http://www.uu.nl/nieuws/westerse-mar...ste-tijd-gehad

Bas van Bavel
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bas_van_Bavel

Ja maar, ge moet wel oppassen voor machtsargumenten a la 'Bas van Bavel' is niet de eerste de beste en hij heeft boeken geschreven.

Ik heb zijn betoog gelezen in de krant, en ik ben niet overtuigd. En hij geeft ook geen blijk van volledig mee te zijn in de recentste economische theorieën, die echt wel interessant zijn, en veel meer voorspellende waarde hebben dan de theorieën van Keynes en Friedman, om er maar 2 te noemen.

Natuurlijk zal ooit het kapitalisme verdwijnen. Maar er moet wel een efficienter alternatief zijn. Of concurrerend model. En ik zie dat niet. U wel.
Het communisme heeft het geprobeerd, en jammerlijk gefaald.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door geertvdb

Ja maar, ge moet wel oppassen voor machtsargumenten a la 'Bas van Bavel' is niet de eerste de beste en hij heeft boeken geschreven.

Ik heb zijn betoog gelezen in de krant, en ik ben niet overtuigd. En hij geeft ook geen blijk van volledig mee te zijn in de recentste economische theorieën, die echt wel interessant zijn, en veel meer voorspellende waarde hebben dan de theorieën van Keynes en Friedman, om er maar 2 te noemen.

Natuurlijk zal ooit het kapitalisme verdwijnen. Maar er moet wel een efficienter alternatief zijn. Of concurrerend model. En ik zie dat niet. U wel.
Het communisme heeft het geprobeerd, en jammerlijk gefaald.

Dit is wel opvallend : het reaganisme en thatcherisme worden na 35 jaar door hun opvolgers uit eigen partij afgesbroken. Reagan en Thatcher waren voorstanders van onbeperkte vrijhandel, terwijl Trump en May ze juist willen terugdraaien. De lonen van de doorsnee Amerikaan en Brit bleek in 35 jaar tijd nauwelijks gestegen te zijn, terwijl de ekonomische groei vooral een steeds kleinere elite van superrijken ten goede kwam.
Het reaganisme van de Amerikaanse republikein Ronald Reagan wordt afgebroken door de Amerikaanse republikein Donald Trump.
Het thatcherisme van de Britse konservatief Margareth Thatcher wordt afgebroken door de Britse konservatief Theresa May.

Daarmee is het failliet van het reaganisme en thatcherisme na 30 �* 35 jaar een feit, 27 jaar na het failliet van het kommunisme. Al voor de val van het kommunisme waarschuwden sommigen dat het kapitalisme het wel eens erg moeilijk zou krijgen als het kommunisme geen bedreiging meer vormde, en dus niet meer als boeman kon worden gebruikt. Tegenwoordig wordt de islam als boeman gebruikt. Kapitalisme en kommunisme -die beiden een groeifetisjisme hebben- blijken slechts tijdelijk welvaart te brengen als er geen sterk en onafhankelijk maatschappelijk middenveld is om sociaal en ekologisch te korrigeren.

Misschien moeten ontwikkelde ekonomieën af van dat verslavend groeifetisjisme dat op eindeloze konsumpsie is gebazeerd, en van zodra er voldoende welvaart is die omzetten in meer welzijn voor iedereen? Wat heb je aan 5 auto's als je met 1 auto genoeg hebt om je behoeften te dekken? Kun je al die energie, grondstoffen, en financiële middelen die je in 4 overbodige auto's steekt niet beter investeren in onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, zorgcentra voor hulpbehoevenden, thuiszorg, milieuzorg, basisinkomen, enz. ? Japan kent al 20 jaar geen noemenswaardige groei meer. Zijn de Japanners nu plots minder welvarend?

[De schoofzak]

Zelfs mensen met een enorm laag IQ zoals Trump, weten dat puur kapitalisme niet marcheert.
Idem dito voor de communisten aan de andere kant, alhoewel er daar in diverse regimes nog een paar bijna-idioten het toch voor het zeggen hebben.

De studie die deze draad aanhaalt, is eigenlijk maar intellectueel gemasturbeer. Dat geeft voldoening bijwijlen; dat brengt rust bijwijlen; dat helpt een periode te overbruggen; het is menselijk; bla bla .... het stoort eigenlijk niet.

.