Aartsbisschop Zmajević en de-servisering

[RSK]

Aartsbisschop Zmajević en de-servisering van Servische gebieden

De inhoud van dit artikel onthult een onderwerp dat de conflicten op het Balkanschiereiland kan verklaren. In deze tekst zal ingegaan worden op de “de-servisering” die in Dalmatië, Krajina en Bosnië en Herzegovina plaats vond. Deze term de-servisering zou een aanzienlijke bijdrage kunnen leveren aan het begrijpen en verklaren van de onderlinge vijandigheid tussen de inwoners van de Balkan, vooral Serviërs, Kroaten en Bosnische moslims. Sommige karakters uit de middeleeuwen zullen bij dezen naar voren worden gebracht om een goed beeld te schetsen van de hoofdoorzaak van de genoemde conflicten. Het is immers verantwoord om eerst de oorzaken duidelijk te identificeren alvorens men begint met het weerleggen van het probleem. Dat principe geldt ook bij conflicten van regionale en politieke aard. De geschiedenis is noodzakelijk als men de hedendaagse omstandigheden grondig wil begrijpen en oorzaken van het ontstaan van desbetreffende conflicten boven tafel wil krijgen. Alle partijen zijn erbij gebaat als de waarheid aan het licht wordt gebracht.

De aartsbisschop van de Dalmatische stad Zadar, Vinćentije Vinko Zmajević, die in de 18de eeuw in de Republiek Venetië leefde, fungeerde als een belangrijk instrument in de handen van het Westen en Vaticaan ten behoeve van het verwezenlijken van de denationalisering van de Servische historische, nationale en etnische grondgebieden. Voorafgaand aan deze (koloniale) activiteiten van de rooms-katholieke bezettingsmachten alsook het imperiale Turkije, waren deze gebieden op de Balkan, Dalmatië, Bosnië en Herzegovina overwegend met orthodox-christelijke Serviërs bevolkt. Dit is een belangrijk historisch gegeven, wat zelfs in de 18deeeuwse documenten van aartsbisschop Zmajević kan worden teruggevonden. Volgens deze aartsbisschop kon een Serviër tot het rooms-katholieke geloof bekeerd worden, maar vervolgens werd er van hem verwacht af te zien van zijn Servische nationale identiteit. Deze historische gegevens, indien ze openbaard zouden worden, zouden de huidige rooms-katholieke inwoners van Dalmatië behoorlijk aan het te denken zetten. Aartsbisschop Zmajević werd helaas uit een Servisch gezin geboren en leefde in de 17de en 18de eeuw in de aan de Adriatische kust gelegen stad Zadar, destijds in Republiek Venetië. Zijn voorouders leefden in het dorp Vrbe bij Njeguš te Montenegro en vertrokken in 1513 naar de plaats Marlatovo. Vanuit die plaats vertrokken ze naar het eiland Kotor in 1543 waar Nikola Zmajević woonde. Zijn zoon Krsto Zmajević verhuisde naar Perast waar hij uiteindelijk een kapitein werd in de Venetiaanse marine. Zijn zoon Vinćentije Vinko Zmajević werd in 1670 geboren. De familie Zmajević was een welvarende en gerespecteerde familie en zodoende werd Vinćentije toegelaten tot één van de beste rooms-katholieke universiteiten te Rome. Daar had hij een theologische en filosofische opleiding afgerond en in 1696 werd hij tot priester benoemd. Paus Clement de 11de benoemde hem tot de aartsbisschop en vertegenwoordiger van de RKK in Servië, Albanië, Macedonië en Bulgarije. Naar deze rooms-katholieke positie behoorde Montenegro en Dalmatië destijds tot Servië, een belangrijk historisch gegeven wat in Oostenrijk, Oostenrijk-Hongarije en Joegoslavië onder het tapijt werd geschoven. Ondanks dat aartsbisschop Zmajevič toegaf verwant te zijn met de Servische heersers van Montenegro voorafgaand aan de Turkse bezetting van dat gebied, weerhield het hem niet anti-Servische uitlatingen te doen. Vanuit zijn hoofdkwartier in Zadar trachtte hij zoveel mogelijk Serviërs tot het rooms-katholicisme te bekeren. Dit proces werd destijds in hoge mate gesteund door de Venetiaanse autoriteiten. Een Serviër kon zich tot het rooms-katholicisme bekeren maar vervolgens moest hij afzien van zijn Servische nationaliteit en geleidelijk assimileren in een andere bevolking, aldus volgens het beleid van aartsbisschop Zmajević. Dit is een duidelijk voorbeeld van een vorm van denationalisering onder de Serviërs door de Venetiaanse bezetting. Teneinde een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de denationalisering onder de Serviërs, trok men een gelijkstelling tussen religieuze en nationale verwantschap, waardoor religie bepalend werd voor de nationale identiteit van de inwoners van de destijds door Venetië bezette gebieden, Dalmatië, Herzegovina, Krajina, etc. Dit oneervol beleid bracht vervreemding tussen rooms-katholieke en orthodox christelijke Serviërs met zich mee, een zeer oneervolle koloniale strategie die men ook wel verdeel en heers noemt. Het werd de Venetianen al te duidelijk dat de Servische Orthodoxe Kerk een cruciale rol speelde bij het waarborgen van de Servische nationale identiteit, wat niet gewenst was in het kader van het Venetiaanse (koloniale) beleid gericht op de denationalisering van de Serviërs. De autoriteiten van Venetië trokken de conclusie dat de vervreemding van Serviërs van de Servische Orthodoxe Kerk cruciaal was voor hun denationalisering waar hen staatsbeleid uit op was. Het katholiseren van Serviërs (het opleggen van het katholieke geloof aan hen) was de enige manier om Serviërs van hun kerk te vervreemden. Want zodra een Serviër het rooms-katholieke geloof omarmde, kwam hij onder de hoede van rooms-katholieke priesters terecht, die op hun beurt onder de hoede waren van figuren zoals aartsbisschop Zmajević, destijds één van de vurige bepleiters van de de-servisering. Aartsbisschop Zmajević probeerde Serviërs tegen elkaar op te hitsen volgens het principe de orthodoxen tegen de katholieken, een gevaarlijk proces dat later in WO2 en tijdens de jaren 90 van de 20ste eeuw dramatische gevolgen zal veroorzaken. Door spot te bedrijven met de Servisch Orthodoxe Kerk, trachtte aartsbisschop Zmajević onder de gekatholiseerde Serviërs aversie te creëren tegen hun orthodox christelijke bloedverwanten. De piek van dit koloniaal beleid (denationalisering onder de Serviërs) vond plaats in WO2 toen de Kroatische staat wetten stemden gericht op de uitroeiing van de Servische, joodse en zigeuner bevolking, maar ook tijdens de jaren 90 van de 20ste eeuw toen het Kroatische leger de Serviërs uit Kroatië en de Krajina-regio verbande en vermoorde. Ondanks zijn haat tegen de Serviërs, voorziet aartsbisschop ons van belangrijke gegevens betreffende de 18de eeuwse bevolking van Dalmatië. Deze historische gegevens zouden de hedendaagse bewoners van Dalmatië flink aan het denken kunnen zetten, die overigens (door middel van een koloniale engineering) misleid zijn dat ze tot de Kritische natie behoren. Zmajević schrijft expliciet dat de inwoners van Dalmatië destijds Serviërs waren. In zijn boek ´´de spiegel der waarheid´´ rept hij over de rooms-katholieke Serviërs van Dalmatië. Omdat hij Serviërs niet kon uitstaan, was het voor hem makkelijker naar hen te refereren in termen zoals (katholieke en orthodoxe) Morlakken. Toen der tijd werden de Serviërs door de Venetianen aangeduid als Morlakken of Ilieren.

Bovendien wijzen ook Venetiaanse documenten erop dat heel Dalmatië bevolkt werd met Serviërs, voornamelijk orthodoxe. Bisschop Stefan Kupilija rept in zijn teksten uit de 18deeeuw over katholieke en orthodoxe Servische inwoners van �*ibenik, Trogir en elders bij de Adriatische kust. Ook rept hij over het katholiseren van Serviërs en dat een gedeelte van hen zich daartegen verzette. Naar aanleiding daarvan werd (volgens het boek genaamd “Venetië en de Dalmatische Serviërs in de 18de eeuw” geschreven door geschiedkundige Marko Jačov) door de Venetiaanse autoriteiten een Servische kerk in de plaats Radušić gesloopt en de lokale Servische priesters werden gearresteerd. Dankzij deze maatregelen werden er meer Serviërs bekeerd tot het rooms-katholicisme."

Stelling: De door de imperiale machten uitgevoerde koloniale praktijken zoals dwangmatige bekeringen en assimilaties brachten op de Balkan dramatische gevolgen met zich mee, wat tot op heden in die gebieden in stand gehouden wordt.

[siegfried1648]

Vrede is altijd een weinigzeggend begrip geweest op de Balkan..Ongetwijfeld zal er ooit weer een opleving komen van het Servisch nationalisme, en een hernieuwde poging tot een groot-Servië komen. An sich heb ik wel sympathie voor de groot-Servische gedachte.