Het nieuwe leerplan: Godsdienst - Pagina 3

Bach · 19 januari 2019, 21:51

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

God is geen eigendom. God is dus van "die van de katholieken".

Ik zeg niet dat de Katholieken 'hun' God als hun 'eigendom' beschouwen, net zo min als iemand die spreekt over "mijn vrouw" het heeft over zijn bezit. Dat hoop ik tenminste.

Jan van den Berghe · 19 januari 2019, 21:54

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Ik zeg niet dat de Katholieken 'hun' God als hun 'eigendom' beschouwen, net zo min als iemand die spreekt over "mijn vrouw" het heeft over zijn bezit. Dat hoop ik tenminste.

Dat brengt ons terug naar de kern: wat is er problematisch aan in een godsdienstles het monotheïsme te onderwijzen? Bent u dan bang voor uitgesproken mening? Gaan we alles uit de weg, een soort zachte brij waar iedereen wat kan indeuken? Iets zonder ruggengraat. Is dat wat u wilt?

Het Oosten · 19 januari 2019, 22:52

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Om welke reden zou dat gedoemd zijn te mislukken? De bisschoppen geven duidelijk aan dat het om kennisoverdracht gaat en niet een poging tot geloofsoverdracht. Dat laatste gebeurt immers zo goed als altijd buiten de schoolmuren: in het gezin, onder vrienden, na allerlei contacten...

Ouders die hun leerlingen naar het katholiek onderwijs sturen of voor katholieke godsdienst kiezen in het GO! (of een ander net), gaan akkoord met het pedagogisch project van het net en de school. Dit betekent niet dat ze zelf gelovig horen te zijn. Wel tonen ouders en leerlingen respect voor dat project. Dat is het minimum minimorum dat gevraagd wordt.

Heel goed mogelijk dat er meisjes zijn die de pil nemen. Heel waarschijnlijk dat een aantal tieners daar al meer van het leven weet. Alleen houdt dat niet in dat ze geen kennis zouden mogen krijgen wat de Kerk over al die onderwerpen leert. Goed gebracht is het zelfs waarschijnlijk dat ze daar niet mee lachen, maar eerder bewondering voor koesteren. Ook al vinden ze het niet toepasselijk of toepasbaar in hun eigen leven.

Iemand die Rooms-katholieke godsdienst volgt moet weten dat Pasen niet de dag is van de geboorte van Mozes. Want dit soort absurditeiten komt regelmatig voor. Ik vind het perfect normaal dat er weer aan bijbelstudie wordt gedaan in de les Rooms-katholieke godsdienst. En als men het daar niet mee eens is of men vindt dit saai, dan moet men maar zedenleer gaan volgen. Vaneiges.

Bach · 20 januari 2019, 09:12

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Dat brengt ons terug naar de kern: wat is er problematisch aan in een godsdienstles het monotheïsme te onderwijzen? Bent u dan bang voor uitgesproken mening? Gaan we alles uit de weg, een soort zachte brij waar iedereen wat kan indeuken? Iets zonder ruggengraat. Is dat wat u wilt?

Als dat specifieke monotheïsme onderwezen wordt als zijnde de absolute waarheid dan kan dat negatieve gevolgen hebben voor de sociale cohesie in de maatschappij. Er is een verschil tussen zeggen "Deze God is de ware God die jullie dienen te aanbidden en het aanbidden van alle andere goden is afgoderij". En "Volgens het katholicisme bestaat er slechts één God en ze geloven net als de andere monotheïstische religies dat de God die zij aanbieden de ware God is. Laten we nu eens kijken wat het katholiek Godsbeeld inhoudt..."

Het verschil tussen informeren en oordelen is dit. Het blijft een moeilijke oefening neutraal over religie te informeren indien de beoefenaars van 1 bepaalde religie de lesgevers zijn.

Een delicaat thema is dit. En ik denk dat het katholicisme in de praktijk in Vlaanderen toch een opener geest toont in dit opzicht dan de andere grote monotheïstische godsdiensten. Dat ze minder een "wij zijn het ware geloof en al de rest is des duivels" houding hebben. En ook dat ze in de praktijk eerder een god van de liefde dan een straffende god prediken. Dat is ooit wel anders geweest. Dus men was op de goede weg. Ik hoop dat men niet terug een meer sectaire kant op gaat.

patrickve · 20 januari 2019, 09:26

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Als dat specifieke monotheïsme onderwezen wordt als zijnde de absolute waarheid dan kan dat negatieve gevolgen hebben voor de sociale cohesie in de maatschappij.

Bijlange niet. Niemand in de klas gelooft dat, natuurlijk. Of toch bijna niemand. En die die het geloven, dat is niet omdat de leraar dat zegt, die geloofden dat al van toen ze klein en kwetsbaar waren.

Christelijke godsdienstlessen zijn geen gevaar (meer). Wat veel gevaarlijker is, is dat al die leraren het over "sociale gelijkheid" en "het redden van de planeet" hebben. Dat is pas gevaarlijke zever die zware maatschappelijke gevolgen heeft. Dat zie je nu met die onnozelaars die "spijbelen voor het klimaat" en zo. DAAR is schoolse indoctrinatie van geloof veel en veel gevaarlijker en efficienter.

Bach · 20 januari 2019, 09:41

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Bijlange niet. Niemand in de klas gelooft dat, natuurlijk. Of toch bijna niemand. En die die het geloven, dat is niet omdat de leraar dat zegt, die geloofden dat al van toen ze klein en kwetsbaar waren.

Christelijke godsdienstlessen zijn geen gevaar (meer). Wat veel gevaarlijker is, is dat al die leraren het over "sociale gelijkheid" en "het redden van de planeet" hebben. Dat is pas gevaarlijke zever die zware maatschappelijke gevolgen heeft. Dat zie je nu met die onnozelaars die "spijbelen voor het klimaat" en zo. DAAR is schoolse indoctrinatie van geloof veel en veel gevaarlijker en efficienter.

Wanneer getoetst aan de hedendaagse realiteit wordt godsdienstles juist interessant en relevant. Maar als jij liever hebt dat ze Mattheus 19:21 aanleren. Voor mij geen probleem. Leviticus 18:22.....dat is al tegen de wet en bij Leviticus 25:44 denk ik de leraar mag afgevoerd worden. Maar sowieso wordt de bijbel gebruikt als een kookboek (cherry picking) omdat vele passages gewoon niet passen bij de ontwikkeling van de menselijke moraliteit die al verder staat dan wat daar geschreven staat.

Misschien kunnen ze het inderdaad beter hebben over milieu of het sociaal systeem dan over de geneugten van het houden van slaven of zo.

Bach · 20 januari 2019, 10:23

In de bijbel staat dat je geen varkensvlees en mosselen mag eten. Is dat wel toegelaten te onderwijzen van Voka?

En dat als ik mijn dochter wil verkopen als slaaf mag ik er dertig gram zilver voor vragen, tenminste als ze boven de twintig is. Mag ik echter rekening houden met inflatie in die prijs?

En als er een gekomen is om het zwaard te brengen mag ik dan dat zwaard hanteren om degene die op zondag werkt te doden? Dien ik de politie te roepen? Of dien ik die buur daarover zelf aan te spreken en hem te wijzen op zijn doodzonde?

En als iemand me slaat toon ik hem dan dat deel van mijn lichaam waar hij je nog niet geslagen heeft zodat het gepreugel wat ordelijker kan verlopen?

Ik ben al blij als mijn kinderen het over het milieu hebben, over de verantwoordelijkheid van de mens naar het leven in het algemeen. Je moet al gaan zoeken om daar iets over terug te vinden in de bijbel. Langs de andere kant kan je met dat boek in de hand zowel oorlog als vrede predikken. Zowel liefde als haat. Zowel klimaat ontkenning als global warming schat ik dus ook.

patrickve · 20 januari 2019, 10:59

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

In de bijbel staat dat je geen varkensvlees en mosselen mag eten. Is dat wel toegelaten te onderwijzen van Voka?

Wat is er verkeerd met het feitelijke gegeven te onderwijzen dat "in de bijbel staat dat men geen varkensvlees en mosselen mag eten" ? Dat wil niet zeggen dat je onderwijst dat je geen varkensvlees of mosselen mag eten, he. Wel dat dat in de Bijbel staat.

Citaat:

En dat als ik mijn dochter wil verkopen als slaaf mag ik er dertig gram zilver voor vragen, tenminste als ze boven de twintig is. Mag ik echter rekening houden met inflatie in die prijs?

Het is misschien interessant om te weten welke de marktprijs was van een twintigjarige meid volgens de auteurs van de Bijbel, en dat te confronteren met hoe lastig ze tegenwoordig doen met hunne #meetoo ?

Citaat:

En als er een gekomen is om het zwaard te brengen mag ik dan dat zwaard hanteren om degene die op zondag werkt te doden? Dien ik de politie te roepen? Of dien ik die buur daarover zelf aan te spreken en hem te wijzen op zijn doodzonde?

Noem dat een inleiding tot het vergelijkend recht, he.

Ik begrijp niet wat er chokerend is om te onderwijzen wat er in de Bijbel staat als "dingen die in de bijbel staan".

Ben je ook gechockeerd als men gaat onderwijzen dat in Roodkapje, de wolf grootmoeder opeet ? Wil dat zeggen dat men nu vindt dat wolven grootmoeders mogen opeten ?

patrickve · 20 januari 2019, 11:00

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Misschien kunnen ze het inderdaad beter hebben over milieu of het sociaal systeem dan over de geneugten van het houden van slaven of zo.

Dat is al veel te erg het geval. De indoctrinatie daar kent bijna geen grenzen, en het is even dikke zever als wat er in de bijbel staat. Maar deze keer is het echt verkocht alsof het waar is.

Bach · 20 januari 2019, 11:57

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Wat is er verkeerd met het feitelijke gegeven te onderwijzen dat "in de bijbel staat dat men geen varkensvlees en mosselen mag eten" ? Dat wil niet zeggen dat je onderwijst dat je geen varkensvlees of mosselen mag eten, he. Wel dat dat in de Bijbel staat.

Dat wordt een hele dunne lijn om te bewandelen als tegelijkertijd beweerd wordt dat de bijbel het woord van God is. En er zijn talloze gelovigen die dag wel allemaal letterlijk nemen. Maar (ergens maar goed ook) ze blijven wel aan cherry picking van bijbelcitaten doen.

Citaat:

Het is misschien interessant om te weten welke de marktprijs was van een twintigjarige meid volgens de auteurs van de Bijbel, en dat te confronteren met hoe lastig ze tegenwoordig doen met hunne #meetoo ?

Als je dochter minder dan twintig is is ze 10 gram zilver waard. Dat is een derde van de prijs van de dichter boven de twintig. Ik vraag me af of die verhouding hedentendage nog klopt met de culturele fascinatie rond jong blijven die er bestaat.

Hoe dan ook, ooit vond de christelijke God dat allemaal best OK om je dochter te verkopen. Zou hij van gedacht veranderd zijn?

Citaat:

Ik begrijp niet wat er chokerend is om te onderwijzen wat er in de Bijbel staat als "dingen die in de bijbel staan".

Ben je ook gechockeerd als men gaat onderwijzen dat in Roodkapje, de wolf grootmoeder opeet ? Wil dat zeggen dat men nu vindt dat wolven grootmoeders mogen opeten ?

Gelukkig zijn er weinig mensen die sprookjes letterlijk nemen. Maar dan nog is er een groot verschil tussen Roodkapje en de bijbel. Namelijk dat in de bijbel instructies staan. Richtlijnen voor het menselijk ggedra. De wensen van God. Er is een verschil tussen de gruwel verhalen en de gruwel promoten.

Bach · 20 januari 2019, 12:05

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door patrickve

Dat is al veel te erg het geval. De indoctrinatie daar kent bijna geen grenzen, en het is even dikke zever als wat er in de bijbel staat. Maar deze keer is het echt verkocht alsof het waar is.

Ik schat dat het in uw wereld er in principe geen moreel probleem is om uw dochter te verkopen ( als de prijs juist is). Weet ik gesteund door een god van 2000 jaar geleden. In prefereer het dat men in de godsdienstlessen naar de toekomst zou kijken en hedendaagse vraagstukken bestuderen, zoals milieu of sociale problemen.

De naam godsdienstles vind ik wel jammer gekozen ergens. Dient het christelijk monotheïsme zoveel aandacht te krijgen in een meer en meer pluralistische samenleving?

patrickve · 20 januari 2019, 20:53

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Dat wordt een hele dunne lijn om te bewandelen als tegelijkertijd beweerd wordt dat de bijbel het woord van God is.

Dat is zelfs essentieel natuurlijk, anders zou het een literatuur studie zijn. Het zou wel goed zijn om op de logische blunder te wijzen van zelf referentie:
een tekst is heilig omdat in die tekst gezegd wordt dat de heilige god geopenbaard in die tekst zegt dat die tekst heilig is.

Citaat:

Als je dochter minder dan twintig is is ze 10 gram zilver waard. Dat is een derde van de prijs van de dichter boven de twintig. Ik vraag me af of die verhouding hedentendage nog klopt met de culturele fascinatie rond jong blijven die er bestaat.

In Ierland was een dochter zelfs een munteenheid. En dat was niet eens zo dom. Het beperkte inflatie

Citaat:

Hoe dan ook, ooit vond de christelijke God dat allemaal best OK om je dochter te verkopen. Zou hij van gedacht veranderd zijn?

Ik vind dat in godsdienstonderwijs het belangrijk is te weten dat de Christelijke god het best vond om uw dochter te verkopen, en daar zelfs de richtprijs voor aangaf. Vind je niet dat dat interessante informatie is ? Naargelang, verandert dat uw kijk op de christelijke god, of op uw dochter, natuurlijk. Of op zij die geloven dat die god zo heilig is.

patrickve · 20 januari 2019, 20:55

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Ik schat dat het in uw wereld er in principe geen moreel probleem is om uw dochter te verkopen ( als de prijs juist is).

Eigenlijk wel. Het zou een van de weinige punten zijn waar ik een moreel problem mee zou hebben. Er is namelijk toch zoiets als empathie voor naasten en familie.

Het Oosten · 23 januari 2019, 21:07

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Ik schat dat het in uw wereld er in principe geen moreel probleem is om uw dochter te verkopen ( als de prijs juist is). Weet ik gesteund door een god van 2000 jaar geleden. In prefereer het dat men in de godsdienstlessen naar de toekomst zou kijken en hedendaagse vraagstukken bestuderen, zoals milieu of sociale problemen.

De naam godsdienstles vind ik wel jammer gekozen ergens. Dient het christelijk monotheïsme zoveel aandacht te krijgen in een meer en meer pluralistische samenleving?

Meer nog, in zijn wereld krijgt u de hond er gratis bij.

Jan van den Berghe · 23 januari 2019, 21:17

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Als dat specifieke monotheïsme onderwezen wordt als zijnde de absolute waarheid dan kan dat negatieve gevolgen hebben voor de sociale cohesie in de maatschappij.

U stelt hier dus: "Uitgesproken meningen bedreigen de sociale cohesie in de maatschappij". Of nog anders: volgens u moeten we binnen deze samenleving best allemaal een beetje hetzelfde denken over zowat alles.

Jan van den Berghe · 23 januari 2019, 21:18

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Het verschil tussen informeren en oordelen is dit. Het blijft een moeilijke oefening neutraal over religie te informeren indien de beoefenaars van 1 bepaalde religie de lesgevers zijn.

Om welke reden moet onderwijs neutraal zijn? Als opvoeding geladen mag zijn met overtuigingen, waarom zou het onderwijs daar een uitzondering moeten op zijn?

Jan van den Berghe · 23 januari 2019, 21:24

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bach

Wanneer getoetst aan de hedendaagse realiteit wordt godsdienstles juist interessant en relevant. Maar als jij liever hebt dat ze Mattheus 19:21 aanleren. Voor mij geen probleem. Leviticus 18:22.....dat is al tegen de wet en bij Leviticus 25:44 denk ik de leraar mag afgevoerd worden. Maar sowieso wordt de bijbel gebruikt als een kookboek (cherry picking) omdat vele passages gewoon niet passen bij de ontwikkeling van de menselijke moraliteit die al verder staat dan wat daar geschreven staat.

De bijbel is dan ook geen monolithisch boek dat in al haar bladzijden op dezelfde wijze gelezen wordt. Ook nooit geweest trouwens. Het lijkt er wel op dat u de bijbel benadert alsof het een koran was.

N-Vb · 23 januari 2019, 22:26

Bron: Knack

'Steeds minder ouders en leerlingen identificeren zich met de katholieke traditie. Waarom moet de religieuze dialoog voor bijna 75 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs dan nog vertrekken uit die traditie?', vraagt Leni Francken (UA) zich af. 'Waarom maken we het vak godsdienst niet facultatief, zoals in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk het geval is?'

Op 14 januari werden de geactualiseerde leerplannen rooms-katholieke godsdienst voor het secundair onderwijs officieel voorgesteld. De huidige leerplannen zijn intussen immers twintig jaar oud, en bleken toe aan een update, waarbij vier doelstellingen centraal staan: (1) een versterking van de religieuze geletterdheid, (2) de integratie van de interlevensbeschouwelijke competenties, (3) het positioneren van het leerplan binnen het project van de katholieke dialoogschool en (4) de aanpassing van het vak aan de context.

Om deze doelstellingen te realiseren, gaat het vernieuwde leerplan uit van een wisselwerking tussen 'het christelijk geloof', 'de pluralistische context' en 'de veelzijdige identiteit van de leerling'. Deze wisselwerking wordt vervolgens toegepast op zeventien terreinen - bijvoorbeeld natuur, spiritualiteit, persoonsvorming - die in wezen niet fundamenteel verschillend zijn van de terreinen uit de vorige leerplannen.
Opvallend - en nieuw in hun huidige vorm - zijn de zogenaamde 'bijbels-spirituele horizonten', waarbinnen Bijbelse citaten gekoppeld worden aan de genoemde terreindoelen. Een andere opvallende nieuwkomer zijn de 349 zogenaamde 'ingrediënten'. Dat zijn kernconcepten die we vinden binnen de christelijke traditie (bijvoorbeeld 'Rijk Gods' en 'monastiek leven'), maar die eveneens terug te vinden zijn in een plurale context (bijvoorbeeld 'mens-en wereldbeelden' en 'werkrelaties'). Andere concepten kunnen dan weer gekoppeld worden aan de identiteitsvorming van de leerlingen (bijvoorbeeld 'vrijwilligerswerk' en 'verbondenheid').

Levensbeschouwelijke geletterdheid

De hierboven genoemde 'horizonten' en 'ingrediënten' zijn onder meer bedoeld om de levensbeschouwelijke geletterdheid van de leerlingen bij te schaven. 'Het kan niet zijn dat je na het middelbaar niet weet wat Pinksteren betekent', zei Didier Pollefeyt, theoloog en voorzitter van de leerplanwerkgroep, erover. Ook bisschop Bonny stelde terecht dat godsdienst geen 'praatuurtje' mag zijn, en wijst in het verlengde hiervan op de nood aan levensbeschouwelijke geletterdheid: 'Godsdienst is als een taal: je moet eerst de woordenschat en grammatica kennen om te kunnen spreken. Ook om over maatschappelijke thema's te kunnen praten, moet je over zo'n woordenschat beschikken.'

Binnen het vak godsdienst zijn die woordenschat en grammatica overwegend katholiek/christelijk. Hoewel de leerplannen sterk willen inzetten op dialoog en verbinding, en ook de hand willen reiken aan niet-en andersgelovigen, vertrekt deze dialoog steeds vanuit de 'eigen' katholieke traditie. En dat is niet meer dan normaal. De vrijheid van onderwijs laat in België immers toe dat de erkende levensbeschouwingen een eigen levensbeschouwelijk vak in het officiële onderwijs mogen inrichten, ook de katholieke kerk dus. Maar de vrijheid laat eveneens toe dat levensbeschouwelijke en andere groeperingen eigen scholen kunnen oprichten, waarin godsdienstonderwijs vanuit de eigen traditie kan worden aangeboden. Dit gebeurt momenteel in alle Vlaamse katholieke scholen en dus in bijna 75 procent van de Vlaamse middelbare scholen.

Binnen het Vlaams onderwijssysteem valt er dan ook heel wat te zeggen voor de (vernieuwde) inzet op levensbeschouwelijke geletterdheid en basiskennis van de christelijke traditie, maar ook de openheid en dialoog waar de nieuwe leerplannen op inzetten zijn, gezien het marktaandeel van het katholiek onderwijs en de daarmee samenhangende diversiteit van de leerlingenpopulatie, noemenswaardig. Dat neemt echter niet weg dat ik twee principiële bedenkingen heb bij de manier waarop de overheid zich al dan niet inlaat met onderwijs en levensbeschouwing in Vlaanderen. Het betreft hier met name het verzuilde systeem zelf en de organisatie van de levensbeschouwelijke vakken.

Organisatie levensbeschouwelijke vakken

In Vlaanderen zijn de erkende levensbeschouwelijke instanties verantwoordelijk voor de organisatie, de inhoud en de inspectie van de levensbeschouwelijke vakken en voor de opleiding van de leerkrachten. De erkende levensbeschouwingen zijn dus vrij om een levensbeschouwelijk vak te organiseren vanuit de eigen traditie en mogen die traditie desgewenst vingerdik in de verf zetten. In 2016 hebben de erkende instanties wel besloten om enkele uren per jaar, via de zogenaamde interlevensbeschouwelijke competenties, over het muurtje te kijken en in dialoog te gaan met andere tradities, maar principieel blijven de levensbeschouwelijke vakken vertrekken vanuit het eigen gelijk. Een 'neutraal' perspectief, dat niet gestoeld is op theologie, maar op religiewetenschap en waarin leerkrachten niet hoeven te getuigen van hun eigen geloof, is uit den boze.

Hoewel ook de religiewetenshap op een gekleurde (historisch-kritische, sociologische, antropologische, filosofische, psychologische) manier naar religie kijkt, is er een fundamenteel verschil tussen dit 'buitenperspectief' en het vandaag gebruikte 'binnenperspectief': het eerste laat immers toe dat alle leerlingenop een objectieve en kritische manier leren over diverse levensbeschouwelijke tradities, zonder dat daarbij de voorkeur wordt gegeven aan een bepaalde traditie. Bovendien laat het buitenperspectief, dat niet langer gericht is op socialisatie in de eigen traditie, maar op kennis van en dialoog tussen verschillende tradities, toe dat de overheid eindtermen levensbeschouwelijke geletterdheid formuleert die voor alle leerlingen hetzelfde

De katholieke dialoogschool

Dat brengt ons bij een tweede kanttekening bij de leerplannen, die zich expliciet willen positioneren binnen de katholieke dialoogschool. Anno 2019 wil het katholiek onderwijs in Vlaanderen, dat een week na het nieuwe leerplan godsdienst ook een nieuwe engagementsverklaring voor haar personeelsleden lanceert, al lang geen zieltjes meer winnen, maar 'vanuit de christelijke identiteit het gesprek aangaan met andere religies.' Een cruciale vraag hierbij is echter waarom deze dialoog voor bijna 75 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs moet vertrekken vanuit de katholieke traditie, terwijl steeds minder ouders en leerlingen zich nog identificeren met die traditie.

Voor de pleitbezorgers van het katholiek onderwijs is het antwoord op deze vraag allicht eenvoudig: katholieke scholen zijn vrij én katholiek, dus het is niet meer dan logisch dat ze, onder meer in hun lessen godsdienst, aandacht besteden aan de eigen traditie. Wie hier als ouder problemen mee heeft, is vrij om voor een officiële school te kiezen, waar er verschillende levensbeschouwelijke vakken worden aangeboden en waar bovendien ook vrijstelling mogelijk is.

Maar hoe realistisch is deze optie wanneer driekwart van de middelbare scholen katholiek zijn? Zijn ouders anno 2019 in Vlaanderen werkelijk vrij om 'zich van die opvoeding en van dat onderwijs te verzekeren, die overeenstemmen met hun eigen godsdienstige en filosofische overtuigingen' (EVRM, art.2, prot.1) wanneer het merendeel van de scholen katholiek is, terwijl de meeste ouders en leerlingen dat niet langer zijn?

In het verlengde hiervan stellen Hendrik Vuye & Veerle Wouters zich de vraag hoe wenselijk het nog is het onderwijs volgens levensbeschouwing of religie te organiseren, terwijl Jean-Jacques de Gucht zich afvraagt 'of onderwijs dat gestoeld is op religie studenten kan voorbereiden op samenleven in onze maatschappij'. De oplossing die deze politici opperen is een doorbreken van het verzuilde systeem, maar los van de vraag of dat wenselijk is, lijkt dit voorstel binnen de Belgische context alvast niet erg realistisch en zeker op korte termijn niet haalbaar.

Niet geheel onterecht vraagt Hans Geybels zich dan ook af waarom sommige liberalen anno 2019 plots vrijheden - in casu de vrijheid van onderwijs - willen afschaffen wanneer het om katholieken gaat. 'Achter dat soort démarches schuilt angst voor de opkomende islam', aldus Geybels. Maar is dat inderdaad de kern van de zaak in het huidige debat? Waar het mij als 'liberale denker' - als ik me dan toch in een hokje moet plaatsen - veeleer om te doen is, is om de vraag of de vrijheid van onderwijs anno 2019 de facto nog wel voor iedereen gegarandeerd is, gelet op het feit dat de meeste scholen katholieke scholen zijn waar godsdienst een plichtvak is, terwijl de meeste ouders en leerlingen op deze scholen zich niet langer met het katholieke geloof identificeren.

Ik zou er daarom voor willen pleiten om het vak godsdienst op katholieke scholen facultatief te maken, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Ook daar worden onder meer katholieke scholen door de overheid gesubsidieerd, maar enkel indien hun confessionele godsdienstlessen facultatief worden aangeboden. Wanneer scholen deze lessen toch verplicht willen maken, zijn ze vrij om dat te doen, maar in dat geval worden ze niet (langer), of minder gesubsidieerd. Een gelijkaardig model zou er alvast in de Vlaamse context voor kunnen zorgen dat de onderwijs- en godsdienstvrijheid voor ouders die omwille van pragmatische redenen (afstand, schoolklimaat, reputatie...) voor een katholieke school kiezen, maar zelf niet achter het rooms-katholieke geloof staan, beter gegarandeerd wordt dan nu het geval is. Ze zijn dan immers niet langer verplicht hun kinderen een vak te laten volgen dat niet strookt met de eigen levensbeschouwelijke overtuigingen.

Rol van de overheid

In Vlaanderen wordt het onderwijs grotendeels op levensbeschouwelijke grondslag gebaseerd en worden de levensbeschouwelijke vakken door de erkende levensbeschouwingen georganiseerd. Eén van de gevolgen hiervan is dat de overheid niets te zeggen heeft over de inhoud van het godsdienstonderwijs en over de manier waarop dat onderwijs in het vrije onderwijsnet, dat overwegend katholiek is, wordt aangeboden. Met de actualisatie van de leerplannen godsdienst heeft de erkende instantie een degelijke poging ondernomen om leerlingen die katholieke godsdienstlessen volgen opnieuw levensbeschouwelijke geletterdheid bij te brengen. Wil de overheid de levensbeschouwelijke geletterdheid van alle leerlingen ernstig nemen, het onderwijs op een zo inclusief mogelijke manier organiseren en de godsdienst- en onderwijsvrijheid van ouders en leerlingen maximaal garanderen, dan is er echter meer nodig dan dat. Dan volstaan wijzigingen binnen het huidige systeem niet, maar zijn er wijzigingen van het systeem nodig. Tijd voor de overheid dus om ook eens aan actualisering te doen.

Jan van den Berghe · 23 januari 2019, 22:42

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door N-Vb

'Steeds minder ouders en leerlingen identificeren zich met de katholieke traditie. Waarom moet de religieuze dialoog voor bijna 75 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs dan nog vertrekken uit die traditie?', vraagt Leni Francken (UA) zich af. 'Waarom maken we het vak godsdienst niet facultatief, zoals in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk het geval is?'

De vraag hoort veel eerder te zijn: "Waarom wil je aan het systeem morrelen?" Als mensen zich toch niet meer identificeren met die katholieke traditie, dan zal het katholiek onderwijs toch op termijn wel leeglopen, nietwaar?!

N-Vb · 23 januari 2019, 23:21

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

De vraag hoort veel eerder te zijn: "Waarom wil je aan het systeem morrelen?" Als mensen zich toch niet meer identificeren met die katholieke traditie, dan zal het katholiek onderwijs toch op termijn wel leeglopen, nietwaar?!

Het katholiek onderwijs is kwaliteitsvol, op uitzonderingen na

en er zijn in Vlaanderen weinig alternatieven:

- het stedelijk onderwijs bestaat nog bijna enkel in grote steden
de kwaliteit in Antwerpen lijkt goed te zijn

- het provinciaal onderwijs bestaat ook niet meer

- het gemeenschapsonderwijs is slechter, een visvijver voor cliëntelisme en nepotisme, een staat in de staat en sommige scholen zijn kweekvijvers voor criminelen, er is geen controle, veel onbekwame directeurs, …

maar het gaat hier over het vak godsdienst,
we leren allen kritisch denken, wetenschappelijk bewijs nastreven,
iedereen kan zelf zijn oordeel vormen, via literatuur of internet, over goddelijke bestaansvormen

meestal zijn godsdiensten aangeleerd gedrag en meermaals opgedrongen met geweld, cf de inquisitie

de kerken lopen leeg, waarom denk je?

20 januari 2019, 10:23	#47
Bach Perm. Vertegenwoordiger VN Geregistreerd: 26 september 2017 Berichten: 14.510	In de bijbel staat dat je geen varkensvlees en mosselen mag eten. Is dat wel toegelaten te onderwijzen van Voka? En dat als ik mijn dochter wil verkopen als slaaf mag ik er dertig gram zilver voor vragen, tenminste als ze boven de twintig is. Mag ik echter rekening houden met inflatie in die prijs? En als er een gekomen is om het zwaard te brengen mag ik dan dat zwaard hanteren om degene die op zondag werkt te doden? Dien ik de politie te roepen? Of dien ik die buur daarover zelf aan te spreken en hem te wijzen op zijn doodzonde? En als iemand me slaat toon ik hem dan dat deel van mijn lichaam waar hij je nog niet geslagen heeft zodat het gepreugel wat ordelijker kan verlopen? Ik ben al blij als mijn kinderen het over het milieu hebben, over de verantwoordelijkheid van de mens naar het leven in het algemeen. Je moet al gaan zoeken om daar iets over terug te vinden in de bijbel. Langs de andere kant kan je met dat boek in de hand zowel oorlog als vrede predikken. Zowel liefde als haat. Zowel klimaat ontkenning als global warming schat ik dus ook. Laatst gewijzigd door Bach : 20 januari 2019 om 10:26.

23 januari 2019, 22:26	#58
N-Vb Minister-President Geregistreerd: 11 juni 2013 Locatie: Vlaanderen, België, Europa Berichten: 4.344	Bron: Knack 'Steeds minder ouders en leerlingen identificeren zich met de katholieke traditie. Waarom moet de religieuze dialoog voor bijna 75 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs dan nog vertrekken uit die traditie?', vraagt Leni Francken (UA) zich af. 'Waarom maken we het vak godsdienst niet facultatief, zoals in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk het geval is?' Op 14 januari werden de geactualiseerde leerplannen rooms-katholieke godsdienst voor het secundair onderwijs officieel voorgesteld. De huidige leerplannen zijn intussen immers twintig jaar oud, en bleken toe aan een update, waarbij vier doelstellingen centraal staan: (1) een versterking van de religieuze geletterdheid, (2) de integratie van de interlevensbeschouwelijke competenties, (3) het positioneren van het leerplan binnen het project van de katholieke dialoogschool en (4) de aanpassing van het vak aan de context. Om deze doelstellingen te realiseren, gaat het vernieuwde leerplan uit van een wisselwerking tussen 'het christelijk geloof', 'de pluralistische context' en 'de veelzijdige identiteit van de leerling'. Deze wisselwerking wordt vervolgens toegepast op zeventien terreinen - bijvoorbeeld natuur, spiritualiteit, persoonsvorming - die in wezen niet fundamenteel verschillend zijn van de terreinen uit de vorige leerplannen. Opvallend - en nieuw in hun huidige vorm - zijn de zogenaamde 'bijbels-spirituele horizonten', waarbinnen Bijbelse citaten gekoppeld worden aan de genoemde terreindoelen. Een andere opvallende nieuwkomer zijn de 349 zogenaamde 'ingrediënten'. Dat zijn kernconcepten die we vinden binnen de christelijke traditie (bijvoorbeeld 'Rijk Gods' en 'monastiek leven'), maar die eveneens terug te vinden zijn in een plurale context (bijvoorbeeld 'mens-en wereldbeelden' en 'werkrelaties'). Andere concepten kunnen dan weer gekoppeld worden aan de identiteitsvorming van de leerlingen (bijvoorbeeld 'vrijwilligerswerk' en 'verbondenheid'). Levensbeschouwelijke geletterdheid De hierboven genoemde 'horizonten' en 'ingrediënten' zijn onder meer bedoeld om de levensbeschouwelijke geletterdheid van de leerlingen bij te schaven. 'Het kan niet zijn dat je na het middelbaar niet weet wat Pinksteren betekent', zei Didier Pollefeyt, theoloog en voorzitter van de leerplanwerkgroep, erover. Ook bisschop Bonny stelde terecht dat godsdienst geen 'praatuurtje' mag zijn, en wijst in het verlengde hiervan op de nood aan levensbeschouwelijke geletterdheid: 'Godsdienst is als een taal: je moet eerst de woordenschat en grammatica kennen om te kunnen spreken. Ook om over maatschappelijke thema's te kunnen praten, moet je over zo'n woordenschat beschikken.' Binnen het vak godsdienst zijn die woordenschat en grammatica overwegend katholiek/christelijk. Hoewel de leerplannen sterk willen inzetten op dialoog en verbinding, en ook de hand willen reiken aan niet-en andersgelovigen, vertrekt deze dialoog steeds vanuit de 'eigen' katholieke traditie. En dat is niet meer dan normaal. De vrijheid van onderwijs laat in België immers toe dat de erkende levensbeschouwingen een eigen levensbeschouwelijk vak in het officiële onderwijs mogen inrichten, ook de katholieke kerk dus. Maar de vrijheid laat eveneens toe dat levensbeschouwelijke en andere groeperingen eigen scholen kunnen oprichten, waarin godsdienstonderwijs vanuit de eigen traditie kan worden aangeboden. Dit gebeurt momenteel in alle Vlaamse katholieke scholen en dus in bijna 75 procent van de Vlaamse middelbare scholen. Binnen het Vlaams onderwijssysteem valt er dan ook heel wat te zeggen voor de (vernieuwde) inzet op levensbeschouwelijke geletterdheid en basiskennis van de christelijke traditie, maar ook de openheid en dialoog waar de nieuwe leerplannen op inzetten zijn, gezien het marktaandeel van het katholiek onderwijs en de daarmee samenhangende diversiteit van de leerlingenpopulatie, noemenswaardig. Dat neemt echter niet weg dat ik twee principiële bedenkingen heb bij de manier waarop de overheid zich al dan niet inlaat met onderwijs en levensbeschouwing in Vlaanderen. Het betreft hier met name het verzuilde systeem zelf en de organisatie van de levensbeschouwelijke vakken. Organisatie levensbeschouwelijke vakken In Vlaanderen zijn de erkende levensbeschouwelijke instanties verantwoordelijk voor de organisatie, de inhoud en de inspectie van de levensbeschouwelijke vakken en voor de opleiding van de leerkrachten. De erkende levensbeschouwingen zijn dus vrij om een levensbeschouwelijk vak te organiseren vanuit de eigen traditie en mogen die traditie desgewenst vingerdik in de verf zetten. In 2016 hebben de erkende instanties wel besloten om enkele uren per jaar, via de zogenaamde interlevensbeschouwelijke competenties, over het muurtje te kijken en in dialoog te gaan met andere tradities, maar principieel blijven de levensbeschouwelijke vakken vertrekken vanuit het eigen gelijk. Een 'neutraal' perspectief, dat niet gestoeld is op theologie, maar op religiewetenschap en waarin leerkrachten niet hoeven te getuigen van hun eigen geloof, is uit den boze. Hoewel ook de religiewetenshap op een gekleurde (historisch-kritische, sociologische, antropologische, filosofische, psychologische) manier naar religie kijkt, is er een fundamenteel verschil tussen dit 'buitenperspectief' en het vandaag gebruikte 'binnenperspectief': het eerste laat immers toe dat alle leerlingenop een objectieve en kritische manier leren over diverse levensbeschouwelijke tradities, zonder dat daarbij de voorkeur wordt gegeven aan een bepaalde traditie. Bovendien laat het buitenperspectief, dat niet langer gericht is op socialisatie in de eigen traditie, maar op kennis van en dialoog tussen verschillende tradities, toe dat de overheid eindtermen levensbeschouwelijke geletterdheid formuleert die voor alle leerlingen hetzelfde De katholieke dialoogschool Dat brengt ons bij een tweede kanttekening bij de leerplannen, die zich expliciet willen positioneren binnen de katholieke dialoogschool. Anno 2019 wil het katholiek onderwijs in Vlaanderen, dat een week na het nieuwe leerplan godsdienst ook een nieuwe engagementsverklaring voor haar personeelsleden lanceert, al lang geen zieltjes meer winnen, maar 'vanuit de christelijke identiteit het gesprek aangaan met andere religies.' Een cruciale vraag hierbij is echter waarom deze dialoog voor bijna 75 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs moet vertrekken vanuit de katholieke traditie, terwijl steeds minder ouders en leerlingen zich nog identificeren met die traditie. Voor de pleitbezorgers van het katholiek onderwijs is het antwoord op deze vraag allicht eenvoudig: katholieke scholen zijn vrij én katholiek, dus het is niet meer dan logisch dat ze, onder meer in hun lessen godsdienst, aandacht besteden aan de eigen traditie. Wie hier als ouder problemen mee heeft, is vrij om voor een officiële school te kiezen, waar er verschillende levensbeschouwelijke vakken worden aangeboden en waar bovendien ook vrijstelling mogelijk is. Maar hoe realistisch is deze optie wanneer driekwart van de middelbare scholen katholiek zijn? Zijn ouders anno 2019 in Vlaanderen werkelijk vrij om 'zich van die opvoeding en van dat onderwijs te verzekeren, die overeenstemmen met hun eigen godsdienstige en filosofische overtuigingen' (EVRM, art.2, prot.1) wanneer het merendeel van de scholen katholiek is, terwijl de meeste ouders en leerlingen dat niet langer zijn? In het verlengde hiervan stellen Hendrik Vuye & Veerle Wouters zich de vraag hoe wenselijk het nog is het onderwijs volgens levensbeschouwing of religie te organiseren, terwijl Jean-Jacques de Gucht zich afvraagt 'of onderwijs dat gestoeld is op religie studenten kan voorbereiden op samenleven in onze maatschappij'. De oplossing die deze politici opperen is een doorbreken van het verzuilde systeem, maar los van de vraag of dat wenselijk is, lijkt dit voorstel binnen de Belgische context alvast niet erg realistisch en zeker op korte termijn niet haalbaar. Niet geheel onterecht vraagt Hans Geybels zich dan ook af waarom sommige liberalen anno 2019 plots vrijheden - in casu de vrijheid van onderwijs - willen afschaffen wanneer het om katholieken gaat. 'Achter dat soort démarches schuilt angst voor de opkomende islam', aldus Geybels. Maar is dat inderdaad de kern van de zaak in het huidige debat? Waar het mij als 'liberale denker' - als ik me dan toch in een hokje moet plaatsen - veeleer om te doen is, is om de vraag of de vrijheid van onderwijs anno 2019 de facto nog wel voor iedereen gegarandeerd is, gelet op het feit dat de meeste scholen katholieke scholen zijn waar godsdienst een plichtvak is, terwijl de meeste ouders en leerlingen op deze scholen zich niet langer met het katholieke geloof identificeren. Ik zou er daarom voor willen pleiten om het vak godsdienst op katholieke scholen facultatief te maken, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Ook daar worden onder meer katholieke scholen door de overheid gesubsidieerd, maar enkel indien hun confessionele godsdienstlessen facultatief worden aangeboden. Wanneer scholen deze lessen toch verplicht willen maken, zijn ze vrij om dat te doen, maar in dat geval worden ze niet (langer), of minder gesubsidieerd. Een gelijkaardig model zou er alvast in de Vlaamse context voor kunnen zorgen dat de onderwijs- en godsdienstvrijheid voor ouders die omwille van pragmatische redenen (afstand, schoolklimaat, reputatie...) voor een katholieke school kiezen, maar zelf niet achter het rooms-katholieke geloof staan, beter gegarandeerd wordt dan nu het geval is. Ze zijn dan immers niet langer verplicht hun kinderen een vak te laten volgen dat niet strookt met de eigen levensbeschouwelijke overtuigingen. Rol van de overheid In Vlaanderen wordt het onderwijs grotendeels op levensbeschouwelijke grondslag gebaseerd en worden de levensbeschouwelijke vakken door de erkende levensbeschouwingen georganiseerd. Eén van de gevolgen hiervan is dat de overheid niets te zeggen heeft over de inhoud van het godsdienstonderwijs en over de manier waarop dat onderwijs in het vrije onderwijsnet, dat overwegend katholiek is, wordt aangeboden. Met de actualisatie van de leerplannen godsdienst heeft de erkende instantie een degelijke poging ondernomen om leerlingen die katholieke godsdienstlessen volgen opnieuw levensbeschouwelijke geletterdheid bij te brengen. Wil de overheid de levensbeschouwelijke geletterdheid van alle leerlingen ernstig nemen, het onderwijs op een zo inclusief mogelijke manier organiseren en de godsdienst- en onderwijsvrijheid van ouders en leerlingen maximaal garanderen, dan is er echter meer nodig dan dat. Dan volstaan wijzigingen binnen het huidige systeem niet, maar zijn er wijzigingen van het systeem nodig. Tijd voor de overheid dus om ook eens aan actualisering te doen.