Hoofdstuk V : Taalgebruik

[size=6]Hoofdstuk V : Taalgebruik[/size]
(de eigenlijke artikels staan in het vet. De schuingedrukte tekst is uitleg)

30. Ieder is vrij in de keuze van zijn taal.
Het Nederlands is de enige officiële taal van de Vlaamse overheid.
Met inachtneming van de federale Grondwet regelt het decreet het
gebruik van het Nederlands in bestuurszaken, onderwijs en sociale
betrekkingen.

Toelichting
Deze bepaling bevestigt de taalvrijheid. Deze vrijheid vormt een
essentiële voorwaarde voor de vrijheid van meningsuiting, de
godsdienstvrijheid, enz. De vrijheid om een taal van eigen keuze te
gebruiken in particuliere relaties is absoluut. Deze vrijheid is ook
bevestigd in artikel 30 van de federale Grondwet. De grondslag
bevoegdheid inzake het gebruik van het Nederlands in
bestuurszaken, onderwijs en sociale betrekkingen ligt in artikel
129, §1 van de Grondwet.

31. De Vlaamse overheid streeft in regelgeving en bestuur een
eenvoudig taalgebruik na.

Toelichting
Bovenstaande beleidsintentie geeft aan dat de Vlaamse overheid in
haar regelgeving en bestuur een zo eenvoudig mogelijk taalgebruik
tracht te hanteren.

[jimmyl]

ok, allemaal heel mooi en principieel maar echt van een modern bestuur kan men hierdoor moeilijk speken he. Wat zou men er bvb van zeggen als men naar italie op vakantie gaat en de hoteluitbater weigert engels te spreken... Enerzijds probeert men van Vlaanderen een regio met internationale uitstraling te maken, maar mijn blijft wel principieel weigeren om de werkelijkheid te aanvaarden. Namelijk dat Vlaanderen ook vele niet nederlands sprekende mensen telt. En dan heb ik het niet over de traditionele allochtonen maar bvb de expat die in vlaanderen een jaar komt werken bij bvb nike. Verwacht men echt dat zo iemand vlaams leert?? Waarom engels niet als 2e officiele taal van vlaanderen?
jimmyl

[Anonymous]

Inheemse streektalen binnen Vlaanderen (West/Oost-Vlaams, Brabants/Antwerps, Limburgs) moeten een officieel streektaalstatuut zoals dat van het Fries in Nederland krijgen.

[N-VA]

Streektalen zijn alleen nog goed voor de folklore, ieder weldenkend mens leert zijn kind zo goed mogelijk algemeen Nederlands.

[Fredje]

Oorspronkelijk geplaatst door NVA

Streektalen zijn alleen nog goed voor de folklore, ieder weldenkend mens leert zijn kind zo goed mogelijk algemeen Nederlands.

Maar moeten ze daarom verdwijnen? In bepaalde situaties vind ik dat ze moeten kunnen, daarbij lenen ze zich vaak beter voor het uiten van emoties. Ik denk maar aan een goede, oude, platte vloekbui tov 'jeetje, dat zit even tegen' .
Geschreven taal is iets anders.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door NVA

Streektalen zijn alleen nog goed voor de folklore, ieder weldenkend mens leert zijn kind zo goed mogelijk algemeen Nederlands.

Dit maakt meteen de minachting van Vlaamse unitaristen voor streektalen duidelijk: het zijn maar "boerentaaltjes voor holbewoners". Ze willen alle verschillen binnen Vlaanderen wegwerken door iedereen te assimileren. Fundamenteel hebben ze eigenlijk dezelfde hooghartige houding tegenover streektalen als de Franstalige bourgoisie indertijd ten opzichte van het Nederlands had. Het Franstalig Belgisch unitarisme en centralisme is gewoon door een Nederlandstalig Vlaams unitarisme en centralisme vervangen. Er is een nieuwe taalstrijd in Vlaanderen nodig (en trouwens ook in Wallonië), en deze keer voor de erkenning van de streektalen! Trouwens, streektalen worden in het dagdagelijks leven nog altijd gebruikt, en dus zijn ze geen folklore die thuishoren in een museum maar levende talen.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Fredje

In bepaalde situaties vind ik dat ze moeten kunnen,
Geschreven taal is iets anders.

Voor mijn part mogen streektalen voor lokale doeleinden gebruikt worden: plaats- en straatnamen, en diskussies in plaatselijke gemeenteraden en gerechtshoven (waar men vaak verplicht is om slecht Nederlands te spreken in plaats van zich goed uit te drukken in de eigen streektaal). En neen, dit sluit helemaal geen standaardtaal uit voor doeleinden van onderwijs, wetenschap, techniek, handel, handleidingen, en streekoverschrijdende kommunikatie.

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Voor mijn part mogen streektalen voor lokale doeleinden gebruikt worden: plaats- en straatnamen, en diskussies in plaatselijke gemeenteraden en gerechtshoven (waar men vaak verplicht is om slecht Nederlands te spreken in plaats van zich goed uit te drukken in de eigen streektaal). En neen, dit sluit helemaal geen standaardtaal uit voor doeleinden van onderwijs, wetenschap, techniek, handel, handleidingen, en streekoverschrijdende kommunikatie.

Maar dan gaat u voorbij aan de werkelijkheid. Denkt u nu werkelijk dat men in bepaalde gemeenteraden enkel en alleen in het AN beraadslaagt? Als u dat hier besluit dan hebt u nog maar zelden naar zo'n zitting geweest. Hier bij ons wordt er heel vaak in het plaatselijk dialect van gedachten gewisseld en dat gebeurt zeker in de hitte van de discussie.

In gerechtshoven is niemand van de ondervraagden, beschuldigden of getuigen verplicht in het AN te spreken. Het argument gaat dan ook niet op. Alleen van de raadsheren en magistraten wordt verwacht dat ze zich in het AN uitdrukken (en dat mag toch geen probleem zijn voor mensen met een dergelijk opleidingsniveau).

Al deze dingen gebeuren niet zelden in het dialect. Hebben we daar nu een of andere erkenning voor nodig???

Plaatsnamen in het dialect? Gieschbêrgh'n... Weet u waar dat dit ligt? Ik heb er geen probleem mee, net als heel de omgeving van zuidelijk Oost-Vlaanderen, maar of een Limburger het zal weten en het tevens zal weten uit te spreken is nog maar de vraag. Laten het maar op Geraadsbergen houden.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

In gerechtshoven is niemand van de ondervraagden, beschuldigden of getuigen verplicht in het AN te spreken. Het argument gaat dan ook niet op. Alleen van de raadsheren en magistraten wordt verwacht dat ze zich in het AN uitdrukken (en dat mag toch geen probleem zijn voor mensen met een dergelijk opleidingsniveau).

Voor mijn part mogen raadsheren en magistraten ook de streektaal gebruiken als ze diskussiëren tegen streektaalgenoten of de betrokkenen streektaalgenoten zijn. Waarom moet een Westvlaamse rechter in het Nederlands spreken tegenover een mede-Westvlaming? Dat is toch belachelijk?

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Plaatsnamen in het dialect? Gieschbêrgh'n... Weet u waar dat dit ligt? Ik heb er geen probleem mee, net als heel de omgeving van zuidelijk Oost-Vlaanderen, maar of een Limburger het zal weten en het tevens zal weten uit te spreken is nog maar de vraag. Laten het maar op Geraardsbergen houden.

De meeste volkeren trekken zich niets aan van wat buitenstaanders van hun plaats- en straatnamen vinden. De Japanners noemen hun land "Nippon" en de inwoners van de Indiase metropool Bombay noemen hun stad "Mumbay". Zij hebben er geen problemen mee dat buitenlanders hun stad een andere naam geven, en omgekeerd hebben buitenlanders er ook geen probleem mee dat de plaatselijke bevolking andere namen geeft aan hun straat- en plaatsnamen. Trouwens, er al eens bij stilgestaan dat dit ook één van de argumenten van de Franstalige burgerij was tegen een vernederlandsing van straat- en plaatsnamen? De flaminganten hebben dit argument destijds terecht verworpen. Zodus: Flor Grammens achterna en overschilderen die Nederlandstalige straat- en naamborden in West-Vlaanderen en vervangen door Westvlaamstalige! Leve Roeseloare, Pooperynge, Diksmuede, Kortryk, Yper, enz.

[Doomy]

...

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Voor mijn part mogen raadsheren en magistraten ook de streektaal gebruiken als ze diskussiëren tegen streektaalgenoten of de betrokkenen streektaalgenoten zijn. Waarom moet een Westvlaamse rechter in het Nederlands spreken tegenover een mede-Westvlaming? Dat is toch belachelijk?

Belachelijk? Niet iedere rechter die in een West-Vlaams rechtskanton zetelt is een West-Vlaming (in Brugge bijvoorbeeld zijn er twee die uit Gent afkomstig zijn). Wat moet die dan doen? Zal die Brugs moeten leren? Maar wat als de beklaagde voor hem geen Brugs spreekt, maar iemand is die uit Poperinge naar Brugge is verhuisd? Moet de rechter dan ook Poperings spreken? En moet de beklaagde dan eerst een document onder de neus worden gestopt met de vraag "Spreekt u West-Vlaams?" en "Welk West-Vlaams?" D�*t zou pas belachelijk zijn! Tevens zou het wel eens kunnen zijn dat de verstaanbaarheid in het gedrang kan komen.

Naast dat praktische element is er natuurlijk ook het beperkte taalregister van de dialecten. Heel wat specifieke woordenschat eigen aan de rechtspraak bestaat nu eenmaal in het AN, maar niet in de verschillende dialecten. Hoe gaat u bijvoorbeeld "bij verstek" in "het" West-Vlaams uitdrukken? Of zult u gewoon de woorden aan het AN ontlenen?

Blijkbaar hebt u trouwens weinig kaas gegeten over de rechtspraak. Een van de pijlers van onze rechtspraak is tevens de openbaarheid. Bij gebruik van een bepaald dialect komt de openbaarheid in het gedrang, daar men niet kan verwachten (zeker in onze tijden) dat alle inwoners van een bepaalde stad het dialect beheersen. Dat is dan ook één van de hoofdredenen waarom de magistraten en advocaten hun pleidooien, vragen, opmerkingen, rekwisitoren en vonnissen in het AN naar voor brengen.

De meeste volkeren trekken zich niets aan van wat buitenstaanders van hun plaats- en straatnamen vinden. De Japanners noemen hun land "Nippon" en de inwoners van de Indiase metropool Bombay noemen hun stad "Mumbay". Zij hebben er geen problemen mee dat buitenlanders hun stad een andere naam geven, en omgekeerd hebben buitenlanders er ook geen probleem mee dat de plaatselijke bevolking andere namen geeft aan hun straat- en plaatsnamen.

Volgens mij is een Vlaming uit Oudenaarde nog altijd geen buitenlander ten opzichte van een Vlaming uit Geraadsbergen. In Oudenaarde zegt men echter geen "Gieschbêrgh'n", maar "Gèraodsbêrgh'n". En ook de Vlaming uit Gent die vaak helemaal geen dialectvorm heeft voor kleinere, voor hem onbekende dorpjes in zijn provincies is nog altijd geen buitenlander. Het argument gaat dus helemaal niet op, daar u alles baseert op door u gefantaseerde onbestaandheid van het Vlaamse volk.

Trouwens, er al eens bij stilgestaan dat dit ook één van de argumenten van de Franstalige burgerij was tegen een vernederlandsing van straat- en plaatsnamen? De flaminganten hebben dit argument destijds terecht verworpen.

Neen, dat argument heb ik nog nooit gehoord en ik vind nergens in het standaardwerk "Twintig Eeuwen Vlaanderen" terug. Ik meen dat u fantaseert.

De plaatsnamen waren indertijd juist dezelfde als nu, alleen waren die bij grote steden in Vlaanderen tweetalig (Alost - Aelst, Gand - Ghent...). Al de rest was ééntalig, toen nog in hun oude spellingen wel te verstaan: "Dixmude", "Segerscappel", "Thielt", "Aelter"... Trouwens, sedert 1890 waren alle straatsnamen in de steden tweetalig geworden (op de dorpen waren die altijd eentalig gebleven of waren er geen straatbordjes zodat het probleem zich niet stelde), zelfs te Brussel waar burgemeester Buls daartoe opdracht had gegeven.

Zodus: Flor Grammens achterna en overschilderen die Nederlandstalige straat- en naamborden in West-Vlaanderen en vervangen door Westvlaamstalige! Leve Roeseloare, Pooperynge, Diksmuede, Kortryk, Yper, enz.

Wat houdt u tegen? Eens kijken hoeveel bijval u zult hebben... Grammens deed z'n werk ook alleen, nietwaar! Dus, ik wacht al ongeduldig tot we u op het VTM- of VRT-journaal zien...

Wat is trouwens het verschil tussen Yper en Ieper? De y is gewoon de spelling uit de 18e eeuwse schrijfwijze van die plaatsnaam, zoals je bijvoorbeeld nog steeds kunt aantreffen in een familienaam als "Van Yperen".

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Wat is trouwens het verschil tussen Yper en Ieper? De y is gewoon de spelling uit de 18e eeuwse schrijfwijze van die plaatsnaam, zoals je bijvoorbeeld nog steeds kunt aantreffen in een familienaam als "Van Yperen".

Het verschil? De uitspraak! De West-Vlaamse "y" wordt uitgesproken als de doffe "i" in het Engelse woord "independent".

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Belachelijk? Niet iedere rechter die in een West-Vlaams rechtskanton zetelt is een West-Vlaming (in Brugge bijvoorbeeld zijn er twee die uit Gent afkomstig zijn). Wat moet die dan doen? Zal die Brugs moeten leren? Maar wat als de beklaagde voor hem geen Brugs spreekt, maar iemand is die uit Poperinge naar Brugge is verhuisd? Moet de rechter dan ook Poperings spreken? En moet de beklaagde dan eerst een document onder de neus worden gestopt met de vraag "Spreekt u West-Vlaams?" en "Welk West-Vlaams?" D�*t zou pas belachelijk zijn! Tevens zou het wel eens kunnen zijn dat de verstaanbaarheid in het gedrang kan komen.

Als Westhoekbewoner versta ik zonder problemen het Brugs, ook al heeft die dan misschien hier en daar wat andere woorden. De verschillen tussen de West-Vlaamse dialekten is in ieder geval niet niet groter dan deze tussen het Vlaams en Hollands Nederlands. Het zal dus wel meevallen met die verstaanbaarheid.

[Jan van den Berghe]

Blijkbaar hebt u een West-Vlaams spellingssysteem ontworpen waarin de "y" een doffe klank is geworden...

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door Doomy

Als Westhoekbewoner versta ik zonder problemen het Brugs, ook al heeft die dan misschien hier en daar wat andere woorden. De verschillen tussen de West-Vlaamse dialekten is in ieder geval niet niet groter dan deze tussen het Vlaams en Hollands Nederlands. Het zal dus wel meevallen met die verstaanbaarheid.

Dat zegt u. Maar zal iemand die uit Geraadsbergen naar Brugge is verhuisd en met een niet-Bruggeling is getrouwd het wel begrijpen? Dat is dus nog niet zo zeker, en zo wordt geraakt aan de toegankelijkheid van onze rechtspraak.

[Doomy]

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Blijkbaar hebt u een West-Vlaams spellingssysteem ontworpen waarin de "y" een doffe klank is geworden...

Spreek gewoon eens de volgende woorden in het West-Vlaams uit: wyder, gyder, myn, zyn,... Dat wordt niet zoals in het Nederlands als een "ij/ei" uitgesproken, maar als een klank die dichter bij de "i" van het Engelse woord "independent" ligt. Die klank komt bij mijn weten niet in het Nederlands voor, en bij mijn weten wordt die spellingswijze ook veel in geschreven West-Vlaams gebruikt.

[C uit W]

Ik zal mij eens moeten moeien zie
Ik volg doomy wel voor een groot deel, zelf ben ik een westhoek bewoner, en stif preus doarup 8)
West-vlaams is een oude TAAL, geen dialect, elke taal is een manier van denken, en talen doen afsterven is een passieve vorm van censuur.
West vlaams is eigenlijk cultuur, want het is oud en zeer goed bewaard en moet beschermd worden, het duid ook onze verbondenheid aan met zuid en zeeuws vlaanderen ( zelfde woorden + uitspraak enz).
Nu zie ik met pijn in het hart hoe vele ouders hun kinderen in het nederlands opvoeden en onder elkaar dialect spreken, zo degraderen we onze eigen taal tot een zielig afkooksel van het nederlands, velen spreken geen west vlaams meer maar slecht nederlands, en dat is pas erg!
en de onderlinge verschillen zijn niet zo groot hoor, kijk maar eens in het west vlaamse etomologisch woordenboek, gewoon enkele woorden, zo gebruiken ieperlingen het woord papeloete niet, maar kennen het wel.
Ik denk zelf dat als we kinderen bewust west vlaams zouden leren ze veel taalgevoeliger zouden zijn en sneller andere talen zouden kunnen leren.
In elk geval, ZORG VOOR ONZE TAAL/CULTUUR/EIGENHEID; dit is wat vlaanderen kenmerkt en maakt er me ook zo trots op

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door C uit W

West-vlaams is een oude TAAL, geen dialect, elke taal is een manier van denken, en talen doen afsterven is een passieve vorm van censuur.

Men mag hier nog zoveel herhalen dat West-Vlaams een taal is (binnen de gekende betekenisverbanden), maar daardoor wordt het er nog geen. Eerder heb ik al uitgebreid het verschil geschetst tussen de betekenis die we aan taal en dialect toeschrijven. Ik raad u dan ook aan die even door te nemen. West-Vlaams is als dusdanig geen taal, maar een taaluiting binnen het Nederlands taalgebied.

Niemand betoogt hier de dialecten af te schaffen, te verbieden of te doen afsterven. Dat is niet aan de orde. Zelf spreek ik thuis ook dialect, en doe dat met veel genoegen en liefde. Maar ik besef dat wat ik thuis en in de vriendenkring gebruikt een plaatselijke uiting is van een taal die een veel groter gebied bestrijkt dan alleen maar de provincie West-Vlaanderen. Onze Nederlandse taal wordt gesproken van Duinkerke-Belle tot aan het hoge Groningse noorden. En zoals bij iedere taal gebruikelijk is wijkt de dagelijkse omgangstaal van het dorp en stad af naargelang plaats (en tijd). Daarom is een overkoepelende standaardtaal noodzakelijk. Dat is ons AN.

Een taal zonder standardisering is in onze tijd altijd zwak en wordt door machtiger, wel gestandardiseerde talen bedreigd. Reeds aan het begin van de staat België beoogde de Franstalige elite de Vlamingen te verzwakken door voorrang te geven aan de dialecten en niet aan de overkoepelende taal. Dat was wel goed gezien: versplinter immers uw tegenstander en daardoor wordt het gemakkelijker uw wil op te leggen. Zo wou men immers de suprematie van het Frans voor de komende generaties veilig te stellen. De Vlamingen hebben al vlug begrepen dat dit een weg ten dode was. Daarom worden bij het eerste Vlaams-Nederlandse congres van 1840 de eenheid van de Nederlandse taal afgekondigd (tussen haakjes: waar grote figuren als De Bo, David aan meededen, allemaal West-Vlamingen).

[Jan van den Berghe]

Oorspronkelijk geplaatst door C uit W

... en de onderlinge verschillen zijn niet zo groot hoor, kijk maar eens in het west vlaamse etomologisch woordenboek, gewoon enkele woorden, zo gebruiken ieperlingen het woord papeloete niet, maar kennen het wel.

U vergist zich. In oostelijk West-Vlaanderen is dat woord volledig onbekend. Hier wordt het noch gebruikt noch is het gekend. Of weet u soms als "Westhoeker" was "esbakken" en "een sèènte geev'n" betekent?

Hét West-Vlaams als dusdanig bestaat niet; er bestaan slechts West-Vlaamse dialecten die een organische diversiteit en samenhang vertonen naargelang de plaats waar ze gesproken worden. Tussen Houtems en Tielts, en tussen Poperingse en Hoeks gaapt een wereld van verschil echter. En wat men in Waregem spreekt heeft nog nauwelijks iets te maken met West-Vlaams, terwijl het Maldegems wel veel dichter bij het West-Vlaams aanleunt dan bijvoorbeeld het dialect op de provinciegrenzen.

[C uit W]

esbakken" en "een sèènte geev'n" betekent

respectievelijk neen en ja

een wereld van verschil betreffende een 100'tal woorden, komaan he, niet overdrijven, ik kijk soms zelf naar nederland 1, naar dat programma in het fries over friesland en begrijp 60% van wat ze zeggen, als ik een duitse tekst lees (niet te moeilijk) weet ik wat erinstaat, en jij gaat mij zeggen dat west vlamingen onder elkaar niet kunnen spreken in hun dialect, komaan zeg.

En hoe ben jij van plan om het dialect te bewaren?