De jonge Hugo Schiltz

[Nestor Burma]

Ik heb altijd vermoed dat met de jonge Schiltz een politiek talent verloren is gegaan. De volgende citaten uit de recente biografie van Paul Huybrechts - Hugo's heilige vuur. De intieme biografie van de jonge Hugo Schiltz (1927-1954) - bevestigen mijn vermoeden.

"Rome bevrijd! Het volk der gangsters, alcoholsmokkelaars, wolkenkrabbers en gemechaniseerde 'eenheidsmensen' heeft de eeuwige stad bevrijd uit handen van het barbarenvolk met een Goethe, Beethoven, Wagner, Schiller, Kant enz. enz. waaraan de USA voor een groot deel hun bestaan te danken hebben." (04.06.1944) En als het nieuws doorsijpelt van de landing in Normandië, weet Hugo: "Dat kan een lelijke misrekening voor de geallieerden worden."

Bevrijding

Maar het loopt dus fout af. In september 1944 bevrijden de geallieerden België. De Schiltzen vluchten niet naar Duitsland. Op 2 september noteert Hugo, nog altijd maar zestien: "Ik blijf, mijn God, ik moet (onderstreept). Ik moet de ineenstorting van de beweging meemaken. Ik moet dat wegsmelten van de schone idealen beleven, zonder er ook maar een schot voor te kunnen leveren, zonder er ook maar een daadwerkelijk verzet tegen te kunnen bieden. Twee dagen later staan de Britten in Antwerpen. Voor de collaborateurs breken barre tijden aan. Vader Schiltz wordt meteen voorgeleid. Hugo gaat zich spontaan aangeven, met een paar vrienden. Hij zal een paar maanden geïnterneerd blijven, ziek worden, honger lijden. [...]
Maar zijn oude ideeën zijn nog niet weg. Antwerpen is al bijna een jaar bevrijd als uit Duitsland het nieuws komt van Hitlers zelfmoord. Hugo Schiltz: "De Führer is gevallen op zijn post. Zulke mensen kunnen, mogen bijna niet anders sterven. Liever een lijk dan in 't slijk." Nog later zal hij bijzonder bitter zijn over het proces van Neurenberg. De 19-jarige Hugo Schiltz heeft vooral sympathie voor de nazileiders: "De vonnissen te Neurenberg zijn geveld. De rechtsverkrachting is voltrokken. Men moet zich inspannen om kalm te blijven. Om het niet uit te barsten van woede om de walgelijke komedie die daar gespeeld wordt. (...) Seyss-Inquart, dood met de strop. Dat is wraak om de Anschluss. De wraak om een gebeurtenis van historische waarde." (01.10.1946) Zelfs als de beulen van Breendonk de dood met de kogel kregen, is Schiltz vooral met één van hen begaan, een zekere Carleer. Van mogelijke bestialiteiten in Breendonk zelf (waarover nochtans uitgebreid kond werd gedaan tijdens het proces) wil hij blijkbaar niet weten. "Vanmorgen werden 'de beulen' van Breendonk gefusilleerd. Zelfs de gevangenisdirecteur noemt zijn vonnis een moord."

Pauli, W. (2009, 27 mei). Hugo Schiltz. Ontluisterende biografie van de jonge Vlaams-nationalist gebaseerd op zijn eigen dagboeken. De Morgen, 33-34.

De waarheid komt meer dan eens uit een kindermond.