Over Het Nut Van Het Volkskapitaal

[Jean Pierre van Rossem]

Zondag zat het er bovenarms op in de 7° Dag. Paul de Grauwe, stilaan de huiseconoom van de VRT, stelde er dat Europa verkeerd bezig is de lidstaten tot een onhoudbare budgetcontrole te dwingen: hierdoor zou de gehele Europese markt krimpen, waardoor het gezamenlijke BNP afneemt, terwijl de schulden toenemen. Vermits de publieke schulden de noemer zijn in de schuld ratio, blijft die stijgen, ondanks alle bezuinigingen. Europees commissaris voor Handel, Karel de Gucht, was het daarmee compleet oneens en noemde De Grauwe op een bepaalde moment zelfs een Sp-a econoom. Volgens de Gucht zijn bezuinigingen en rigide budgetcontrole de enige uitweg uit de recessie.



Het debat ontaardde vlug in een welles-nietjes spelletje waarbij beide heren duidelijk het noorden te zijn kwijtgeraakt. Met de Oostenrijkse School weten we zeer pertinent dat excessieve schulden de fundamentele oorzaak van de crisis zijn. Die schulden verder laten oplopen is dus geen uitweg. Aanvaarden dat het begrotingstekort verder oploopt, al is het maar met 2.15 %, is geen uitweg uit de crisis, omdat daardoor de bruto staatsschuld blijft oplopen. Waar het grondig fout zit is dat geen van beide heren enig oog heeft voor het fameuze spaarparadox. In perioden van persisterende economische crisis neemt het consumentenvertrouwen af, waardoor de private consumptie van (hoofdzakelijk duurzame) consumptiewaren daalt en het depositosparen verrassend genoeg oploopt – in het afgelopen jaar in België nog met 18 % tot 237 miljard euro.

Economen zijn het erover eens dat de investeringsmultiplicator µ (die aangeeft met hoeveel het nationaal inkomen stijgt bij een stijging van de autonome investeringen) de omgekeerde is van de som van (1) de spaarneiging s, (2) de taxatieneiging t en van de invoerneiging m. Of nog: µ = 1/(s + t + m). Autonome investeringen zijn (bij afwezigheid van overproductie) de motor van iedere economie. Het effect ervan wordt uitgehold bij een daling van het consumptievertrouwen, waardoor de spaarneiging toeneemt in plaats van te dalen. Bovendien zorgt een recessie voor een daling van de belastings*ontvangsten waardoor de begrotingscontrole dreigt te ontsporen. In plaats van de taxatieneiging te verlagen, wordt die in periodes van persisterende crisis nog verhoogt, wat leidt tot een verdere daling van de multiplicator.

Wie naar een uitweg zoekt voor de crisis moet niet zitten lamenteren over rigide begrotingscontroles, maar moet werk maken van nieuwe autonome investeringen. Het tekort op de lopende begroting fixeren, zoals De Gucht wil, leidt enkel tot een economische catastrofe indien er geen werk wordt gemaakt van nieuwe autonome investeringen! Maar ook De Grauwe is in hetzelfde bedje ziek: de begrotingscontrole laten verslappen doet de schulden enkel stijgen, terwijl net de schulden de wezensoorzaak van de crisis zijn. M.a.w. geen van beide heren draagt wezenlijk iets bij tot de oplossing van de crisis, omdat ze geen oog hebben voor de daling van de multiplicator in crisistijd. Om die daling een krachtig halt toe te roepen moet het volkskapitaal (dat is het totaal van alle spaargelden van de burger) worden geactiveerd. Van alle spaardeposito’s gebruiken banken – onder het huidige stelsel van casinokapitalisme – amper een kwart voor het verstrekken van kredieten. De rest kan veel meer opbrengen indien het gebruikt wordt voor allerlei vormen van speculering in innovatieve bankproducten.

Een deel van het volkskapitaal moet kunnen worden gepompt in nieuwe autonome investeringen (b.v. bij de bouw van 50.000 woningen gedurende vier jaar), waarbij de overheid een staatsgarantie geeft aan alle spaarders die hun geld ter beschikking willen stellen voor autonome investeringen (de overheid kan zoiets kosteloos doen als het om onroerend goed gaat). Het volkskapitaal activeren heeft voor gevolg dat de spaarneiging s zal dalen, waardoor de multiplicator kan stijgen. Bovendien zorgt dat activeren, zeker als het in de bouw van woningen wordt gestopt, voor aanzienlijke meeropbrengsten van de overheid. Enerzijds kunnen er minstens 100.000 nieuwe arbeidsplaatsen worden geschapen wat de overheid ontslaat van verdere werkloosheidsuitkeringen (wordt al 150.000 na vier jaar!) en anderzijds int dezelfde overheid royaal registratierechten als het om massale bouw van woningen gaat. De gestegen tewerkstelling leidt op zijn beurt tot een stijging van de private consumptie, waardoor ook de BTW ontvangsten stijgen. Kortom, de activering van het volkskapitaal, laat de overheid toe zijn belastingsontvangsten te verhogen. Daarbij daalt de taxatieneiging t en kan de multiplicator nog meer stijgen.

Opdat de hele operatie zou slagen is echter nodig dat de overproductie verdwijnt: pas dan kan het multiplicatoreffect worden voortgezet, ook als nieuwe autonome investeringen (na vier jaar) uitblijven: pas dan schiet de acdelerator, die nu dood is, weer in gang. De accelerator geeft aan hoe een stijging van het inkomen tot bijkomende investeringen leidt. Maar neem eens aan dat er in de schoennijverheid nog een grote stock onverkochte producten is. Dan mag het inkomen stijgen zodat er meer schoenen worden gekocht, maar dan zorgt dit niet voor nieuwe investeringen of nieuwe tewerkstelling zolang er schoenen uit onverkochte voorraden kunnen worden geleverd.

Een probaat middel om de accelerator weer in gang te krijgen is zeker het herstel van de concurrentiekracht van de eigen economie t.o.v. de buurlanden (verantwoordelijk voor de helft van onze export). Dit betekent dat de BTW moet dalen van 21 naar 19 %, dat er een vlaktaks inzake vennootschapsbelastingen moet komen van 20 % (geen 34 %) en dat de patronale bijdrage in de loonkosten met 12 % moet worden verminderd. Na incalculering van de terugverdieneffecten (65.000 nieuwe arbeidsplaatsen!) komt dat neer op een netto kost van iets meer dan 5 miljard euro. Die kan je al royaal betalen uit de meeropbrengsten van de belastingen na de activering van het volkskapitaal. Je kan ook meer progressief denken door b.v. alle woongelegenheid die meer dan 1,5 miljoen euro hebben gekost vier jaar lang te belasten (met dat deel van zijn vermogen kan het rijke deel van de bevolking niet op de loop gaan naar het buitenland).

Mijn advies is dus zeer eenvoudig: Paul de Grauwe, hou op met de begrotingscontrole te willen versoepelen, maar dan enkel indien je het volkskapitaal activeert voor autonome investeringen gewaarborgd door de overheid. En, Karel de Gucht, hou op de begrotingscontrole als alleen zaligmakend te beschouwen indien je er niet in slaagt de spaarneiging en de taxatieneiging te verminderen. Heren, jullie debat was ergerlijk naast de kwestie!

[eno2]

Vermits de publieke schulden de noemer zijn in de schuld ratio,

De teller

[Jean Pierre van Rossem]

moest inderdaad zijn: vermits de schuldratio de verhouding is tussen de publieke schulden en het BNP, en vermits het BNP (de noemer) daalt kan de schuldratio blijven stijgen bij vermindering van de schulden.
trouwens: weet iemand hoe ik dit in de tekst kan corrigeren?

[morte-vivante]

dat is enkel mogelijk de eerste 30 minuten nadat je gepost hebt

[eno2]

Ik weet niet wat je bedoelt met volkskapitaal. Het financiële vermogen van de Belgen bedraagt 750 miljard €. Er is dus 500 miljard € geïnvesteerd, de rest is spaargeld. Ook van dat spaargeld is een gedeelte (ongeveer 1/3, staat er in je tekst) geïnvesteerd (door de banken). Ik ben geen econoom en ik laat de discussie verder aan minder brute commentaargevers over.

[Jean Pierre van Rossem]

het volkskapitaal is het totaal van alle spaardeposito's: 237 miljard euro op dit ogenblik.

[tschoon verdiep]

Oorspronkelijk geplaatst door Jean Pierre van Rossem

het volkskapitaal is het totaal van alle spaardeposito's: 237 miljard euro op dit ogenblik.

en zal nog meer worden

[voicelesscharlie]

Het probleem is niet de economie.
Het probleem is de moddervette staat met haar regeltjes,betuttelingen en graaizucht(belastingen).

[killimandjaro]

BTW verlagen van 21 naar 19%?Ze willen de BTW juist gaan verhogen naar 22%.
Met de Waalse sossen stevenen we regelrecht af op een economisch kerkhof.

[Robinus V]

Oorspronkelijk geplaatst door killimandjaro

BTW verlagen van 21 naar 19%?Ze willen de BTW juist gaan verhogen naar 22%.
Met de Waalse sossen stevenen we regelrecht af op een economisch kerkhof.

Het waren nochtans die Waalse sossen (evenals de niet-Waalse) die een BTW-verhoging niet wilden en ervoor zorgden dat die er niet gekomen is. Wel je feiten kennen en niet zomaar alles wat je niet leuk vindt socialistisch noemen.

En het is niet omdat de liberalen en de N-VA de BTW willen verhogen dat een andere partij die niet mag willen verlagen.

[Den Duisteren Duikboot]

Ik heb het hier al eerder geschreven: er heerst hier te lande een spaarzucht die alleen maar absurd kan worden genoemd.

Tegen alle denkbare onheil zijn we verzekerd: ziekte, ouderdom, werkloosheid, noem maar op. Desondanks leggen we gigantische vetreserves aan in de vorm van spaargeld. We werken noest om die reserves nog verder aan te dikken, maar dat geld blijft voor een aanzienlijk deel onaangeroerd. Het lijkt wel een statussymbool, een vorm van 'conspicuous saving'.

In deze crisistijd, waarvan de effecten eigenlijk zeer gering zijn, zou je verwachten dat mensen hun consumptieniveau proberen te handhaven door een beroep te doen op hun spaarreserves. Niets van dat alles: het spaargeld blijft onaangeroerd; men houdt de knip liever op de beurs. Voor de economische relance alleszins geen goede zaak.

We zijn een angstig volk geworden. Terwijl vetreserves het nemen van risico's zouden moeten vergemakkelijken, krijgen we in de praktijk een heel andere attitude: vetreserves ontnemen ons de stimulans om risico's te nemen. Ze stellen ons in staat verder achterover te leunen.

Het verbaast me dan ook niet dat Van Rossem nu redeneert: als de mensen het zelf niet laten rollen, moet de overheid het maar in hun plaats doen. Ik vrees alleen dat Van Rossem onderschat hoe 'heilig' dat spaargeld voor de gemiddelde Belg is.

A propos, hoe zit dat nu eigenlijk met JP's plannen voor de verkiezingen van 2014?

[Robinus V]

Oorspronkelijk geplaatst door Den Duisteren Duikboot

Het verbaast me dan ook niet dat Van Rossem nu redeneert: als de mensen het zelf niet laten rollen, moet de overheid het maar in hun plaats doen. Ik vrees alleen dat Van Rossem onderschat hoe 'heilig' dat spaargeld voor de gemiddelde Belg is.

Het idee van Van Rossem is niet het gewoon te nemen. Hij spreekt toch over "...waarbij de overheid een staatsgarantie geeft aan alle spaarders die hun geld ter beschikking willen stellen voor autonome investeringen..."

[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door Robinus V

Het idee van Van Rossem is niet het gewoon te nemen. Hij spreekt toch over "...waarbij de overheid een staatsgarantie geeft aan alle spaarders die hun geld ter beschikking willen stellen voor autonome investeringen..."

Ik vrees dat een overheid met een schuldgraad van om en bij de 100% van het BBP nu niet meteen gezien wordt als een actor die veel garanties kan bieden. Bovendien heb ik mijn twijfels over de lucrativiteit van het bouwen van woningen en de door JP ingeschatte winst in arbeidsplaatsen bij een daling van de loonkost en de vennootschapsbelasting.

[killimandjaro]

Oorspronkelijk geplaatst door Robinus V

Het waren nochtans die Waalse sossen (evenals de niet-Waalse) die een BTW-verhoging niet wilden en ervoor zorgden dat die er niet gekomen is. Wel je feiten kennen en niet zomaar alles wat je niet leuk vindt socialistisch noemen.

En het is niet omdat de liberalen en de N-VA de BTW willen verhogen dat een andere partij die niet mag willen verlagen.

Ik KEN mijn feiten.Gij moet uw feiten eens leren.

De regering bekijkt of het mogelijk is om de BTW te verhogen van 21 naar 22%. Dat zou in één klap meer dan 1 miljard euro extra opleveren voor de staatskas. PS-ondervoorzitter Moureaux heeft het idee gelanceerd, maar het is niet populair.

[Knipp]

Terwijl Grouwe en Gucht het uitvechten, staat de wereld niet stil.

En de krachten die daar werken zijn niet te reduceren tot drie of vier 'neigingen'

Economen onderschatten de creativiteit en de impact v individuen.
Er zijn al grillo's die weglopen met een kwart v d stemmen.

Het kwart v d produktie dat momenteel braak ligt, zal ook wel dr handige harry's worden omgeploegd.

Het is imho zinvoller te observeren dan te theoretiseren.
De nieuwe krachten als eerste zien. Op de juiste karren springen.

[neutron]

Het idee, om sociale woningen te bouwen, is een goed idee.
Het brengt werk mee, investeringen, minder werkloosheid, minder uitkeringen, ongezonde woningen kunnen afgebroken of verbeterd worden, meer groei van het bbp, enz.
De economie kan een boost krijgen.

Vraag aan JPVR:

Wat denkt u over de NewB- coöperatieve bank? Goed of slecht idee om mee te doen?

Waarom sticht u zelf geen bank, met al uw miljarden?

[MIS]

Oorspronkelijk geplaatst door killimandjaro

BTW verlagen van 21 naar 19%?Ze willen de BTW juist gaan verhogen naar 22%. Met de Waalse sossen stevenen we regelrecht af op een economisch kerkhof.

Zal zonder die sossen ook wel gebeuren, een mens heeft nu eenmaal iemand nodig om de eigen dommigheid achter te kunnen verschuilen, niet waar? Politiek lijkt vandaag op kleine kinderen, misschien weet je dat zelf nog, als een kind het hoofd onder een kussen steekt, dan denkt het kind dat niemand het kan zien. Ik denk dat politiek ook zo denkt, ze hebben dat blijkbaar niet door dat wij dat wel zien.

[Jantje]

Oorspronkelijk geplaatst door Jean Pierre van Rossem

Zondag zat het er bovenarms op in de 7° Dag. Paul de Grauwe, stilaan de huiseconoom van de VRT, stelde er dat Europa verkeerd bezig is de lidstaten tot een onhoudbare budgetcontrole te dwingen: hierdoor zou de gehele Europese markt krimpen, waardoor het gezamenlijke BNP afneemt, terwijl de schulden toenemen. Vermits de publieke schulden de noemer zijn in de schuld ratio, blijft die stijgen, ondanks alle bezuinigingen. Europees commissaris voor Handel, Karel de Gucht, was het daarmee compleet oneens en noemde De Grauwe op een bepaalde moment zelfs een Sp-a econoom. Volgens de Gucht zijn bezuinigingen en rigide budgetcontrole de enige uitweg uit de recessie.

En toch hebben beide gelijk.
Je moet het budget binnen de perken houden, maar mag de regels niet onwerkbaar maken.

Het debat ontaardde vlug in een welles-nietjes spelletje waarbij beide heren duidelijk het noorden te zijn kwijtgeraakt. Met de Oostenrijkse School weten we zeer pertinent dat excessieve schulden de fundamentele oorzaak van de crisis zijn. Die schulden verder laten oplopen is dus geen uitweg. Aanvaarden dat het begrotingstekort verder oploopt, al is het maar met 2.15 %, is geen uitweg uit de crisis, omdat daardoor de bruto staatsschuld blijft oplopen. Waar het grondig fout zit is dat geen van beide heren enig oog heeft voor het fameuze spaarparadox. In perioden van persisterende economische crisis neemt het consumentenvertrouwen af, waardoor de private consumptie van (hoofdzakelijk duurzame) consumptiewaren daalt en het depositosparen verrassend genoeg oploopt – in het afgelopen jaar in België nog met 18 % tot 237 miljard euro.

De spaarwoede stijgt gewoon omdat de mensen geen vertrouwen meer hebben in de economie. Hierdoor gaan mensen minder uitgeven en minder investeren. Ze zijn namelijk bang dat ze binnen korte tijd de mogelijkheid niet meer hebben om hun levenstandaard aan te houden en zetten dus een appeltje voor de dorst opzij

Economen zijn het erover eens dat de investeringsmultiplicator µ (die aangeeft met hoeveel het nationaal inkomen stijgt bij een stijging van de autonome investeringen) de omgekeerde is van de som van (1) de spaarneiging s, (2) de taxatieneiging t en van de invoerneiging m. Of nog: µ = 1/(s + t + m). Autonome investeringen zijn (bij afwezigheid van overproductie) de motor van iedere economie. Het effect ervan wordt uitgehold bij een daling van het consumptievertrouwen, waardoor de spaarneiging toeneemt in plaats van te dalen. Bovendien zorgt een recessie voor een daling van de belastings*ontvangsten waardoor de begrotingscontrole dreigt te ontsporen. In plaats van de taxatieneiging te verlagen, wordt die in periodes van persisterende crisis nog verhoogt, wat leidt tot een verdere daling van de multiplicator.

Wie naar een uitweg zoekt voor de crisis moet niet zitten lamenteren over rigide begrotingscontroles, maar moet werk maken van nieuwe autonome investeringen. Het tekort op de lopende begroting fixeren, zoals De Gucht wil, leidt enkel tot een economische catastrofe indien er geen werk wordt gemaakt van nieuwe autonome investeringen! Maar ook De Grauwe is in hetzelfde bedje ziek: de begrotingscontrole laten verslappen doet de schulden enkel stijgen, terwijl net de schulden de wezensoorzaak van de crisis zijn. M.a.w. geen van beide heren draagt wezenlijk iets bij tot de oplossing van de crisis, omdat ze geen oog hebben voor de daling van de multiplicator in crisistijd. Om die daling een krachtig halt toe te roepen moet het volkskapitaal (dat is het totaal van alle spaargelden van de burger) worden geactiveerd. Van alle spaardeposito’s gebruiken banken – onder het huidige stelsel van casinokapitalisme – amper een kwart voor het verstrekken van kredieten. De rest kan veel meer opbrengen indien het gebruikt wordt voor allerlei vormen van speculering in innovatieve bankproducten.

Het zal je misschien verwonderen, maar de banken speculeren weldegelijk met spaargelden. Enkel doen zij dit met het oog op eigen winst en niet om de gemeenschap te dienen.

Een deel van het volkskapitaal moet kunnen worden gepompt in nieuwe autonome investeringen (b.v. bij de bouw van 50.000 woningen gedurende vier jaar), waarbij de overheid een staatsgarantie geeft aan alle spaarders die hun geld ter beschikking willen stellen voor autonome investeringen (de overheid kan zoiets kosteloos doen als het om onroerend goed gaat). Het volkskapitaal activeren heeft voor gevolg dat de spaarneiging s zal dalen, waardoor de multiplicator kan stijgen. Bovendien zorgt dat activeren, zeker als het in de bouw van woningen wordt gestopt, voor aanzienlijke meeropbrengsten van de overheid. Enerzijds kunnen er minstens 100.000 nieuwe arbeidsplaatsen worden geschapen wat de overheid ontslaat van verdere werkloosheidsuitkeringen (wordt al 150.000 na vier jaar!) en anderzijds int dezelfde overheid royaal registratierechten als het om massale bouw van woningen gaat. De gestegen tewerkstelling leidt op zijn beurt tot een stijging van de private consumptie, waardoor ook de BTW ontvangsten stijgen. Kortom, de activering van het volkskapitaal, laat de overheid toe zijn belastingsontvangsten te verhogen. Daarbij daalt de taxatieneiging t en kan de multiplicator nog meer stijgen.

Je gaat hier opnieuw zwaar in de fout.
In Belgie staan er zeer veel woningen leeg. Men raakt ze zelfs niet kwijt aan de straatstenen, gewoon omdat ze te duur zijn.
Woningen bouwen in Vlaanderen draagt trouwens niets bij tot de werkgelegenheid in Vlaanderen, want de meeste bouwvakkers komen tegenwoordig uit de lage loonlanden van Europa.

Opdat de hele operatie zou slagen is echter nodig dat de overproductie verdwijnt: pas dan kan het multiplicatoreffect worden voortgezet, ook als nieuwe autonome investeringen (na vier jaar) uitblijven: pas dan schiet de acdelerator, die nu dood is, weer in gang. De accelerator geeft aan hoe een stijging van het inkomen tot bijkomende investeringen leidt. Maar neem eens aan dat er in de schoennijverheid nog een grote stock onverkochte producten is. Dan mag het inkomen stijgen zodat er meer schoenen worden gekocht, maar dan zorgt dit niet voor nieuwe investeringen of nieuwe tewerkstelling zolang er schoenen uit onverkochte voorraden kunnen worden geleverd.

Wij zitten in een wereld-economie, dit wil zeggen dat onze bedrijven moeten opboksen tegen de bedrijven in China en India.
Dit is trouwens ook de reden waarom Europa en de VS in een crisis zijn geraakt. Toen de Berlijnse muur viel en die markt open kwam voor onze bedrijven, hebben zij daar werkgelegenheid gemaakt. De bedrijven ondervonden echter al heel snel, dat zij daar veel goedkoper konden produceren dan in het westen.

Een probaat middel om de accelerator weer in gang te krijgen is zeker het herstel van de concurrentiekracht van de eigen economie t.o.v. de buurlanden (verantwoordelijk voor de helft van onze export). Dit betekent dat de BTW moet dalen van 21 naar 19 %, dat er een vlaktaks inzake vennootschapsbelastingen moet komen van 20 % (geen 34 %) en dat de patronale bijdrage in de loonkosten met 12 % moet worden verminderd. Na incalculering van de terugverdieneffecten (65.000 nieuwe arbeidsplaatsen!) komt dat neer op een netto kost van iets meer dan 5 miljard euro. Die kan je al royaal betalen uit de meeropbrengsten van de belastingen na de activering van het volkskapitaal. Je kan ook meer progressief denken door b.v. alle woongelegenheid die meer dan 1,5 miljoen euro hebben gekost vier jaar lang te belasten (met dat deel van zijn vermogen kan het rijke deel van de bevolking niet op de loop gaan naar het buitenland).

Men moet vanuit Europa beginnen met alles gelijk te maken, zodat het concurrentieverschil niet meer te vinden is in de loonkost of energiekost.
Als het voor een bedrijf zinloos is geworden om interimarbeiders uit Polen te laten overkomen om de loonkost te drukken en het voor Polen nutteloos is om hier onder de arbeidvoorwaarden te werken om meer te verdienen dan in hun thuisland, zal de werkgelegenheid vanzelf terug stijgen

Mijn advies is dus zeer eenvoudig: Paul de Grauwe, hou op met de begrotingscontrole te willen versoepelen, maar dan enkel indien je het volkskapitaal activeert voor autonome investeringen gewaarborgd door de overheid. En, Karel de Gucht, hou op de begrotingscontrole als alleen zaligmakend te beschouwen indien je er niet in slaagt de spaarneiging en de taxatieneiging te verminderen. Heren, jullie debat was ergerlijk naast de kwestie!