400e verjaardag van het Twaalfjarig Bestand wordt vergeten

Rogge · 21 oktober 2009, 16:55

Op 9 april 1609, na 2 jaar onderhandelen, sloten de Verenigde Provinciën een wapenstilstand voor 12 jaren met Spanje en de semi-onafhankelijke Zuidelijke Nederlanden. De periode werd in het Zuiden gekenmerkt door het bewind van de aartshertogen; in Nederland wordt het tijdperk vooral geassocieerd met de strijd tussen gomaristen en arminianen (of contra-remonstraten en remonstranten), die bijna op een burgeroorlog uitliep.

De wapenstilstand betekende een voorlopig einde van 4 decennia oorlog in de Nederlanden, en werd dan ook erg enthousiast onthaald door de bevolking, vooral in het Zuiden. Cultureel werd het onderscheid in religie bestendigd en er kwamen ook afzonderlijke identiteiten tot stand. Het was tijdens de wapenstilstand dat de idee van bevrijding van de 17 provinciën opgegeven werd ten voordele van de verdediging van de 7 Verenigde Nederlanden. De aartshertogen van hun kant probeerden een afzonderlijke, sterk katholieke identiteit te creëren in het Zuiden.

Het Bestand kan dan ook gezien worden als een cruciaal verdrag in de geschiedenis van de Lage Landen. Het is dan ook des te spijtiger dat men het 400-jarig bestaan ervan niet aangegrepen heeft om het belang ervan in de verf te zetten, ook naar het publiek toe.

Ik open deze draad om de aandacht te vestigen op het selectieve karakter van publieke herinnering. Waar sommige evenementen als grote gebeurtenissen geboekstaafd worden, en als dusdanig herdacht, zijn er meer dan genoeg andere fenomenen die intrinsiek minstens even belangrijk waren, maar vergeten zijn bij het brede publiek, en waarvan de intellectuele elite het blijkbaar niet de moeite waard vindt ze in de verf te zetten.

roger verhiest · 21 oktober 2009, 17:20

Die periode kwam inderdaad ook ter sprake in de Baarle-Werkgroep met als achtergrondidee om hier een soort "dag van de Nederlandse eenheid" van te maken.
Persoonlijk ben ik er me wat in gaan verdiepen en kwam tot de conclusie dat dit bestand eerder een consacratie van de scheiding was dan een aanzet tot vereniging :
laatst las ik nog een interessant artikel omtrent een perspropaganda oorlog met embedded journalisten avant la lettre naar aanleding van de militaire acties van
Noordnederland in alliantie met Frankrijk om Antwerpen te heroveren - het jaar : 1636 Noord en Zuid geen broedervolkeren meer, maar bittere tegenstanders !

Nee : het 12 jarig bestand is geen reden om te feesten. De eerste en tweede wereldoorlogen hebben onze resp. volkeren meer bij elkaar gebracht dan de perikelen rond de franse revolutie en de strijd tegen Napoleon... De hereniging van 1815 was wellicht prematuur - de schepping van 2 aparte staten onmiddelijk in 1815
had de gedachte aan een hereniging in het zog van de italiaanse en duitse herenigingsideeën misschien eerder mogelijk gemaakt...

Nah : speculatieve geschiedenis is geen wetenschap !

Rogge · 21 oktober 2009, 17:39

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door roger verhiest

Nee : het 12 jarig bestand is geen reden om te feesten.

Ik had het over herdenken, niet feesten. En dan nog: de contemporainen waren er enorm tevreden mee, op een grote fractie van oorlogspropagandisten in het Noorden na. Er werd tenslotte 4 decennia oorlog mee afgesloten.

Vreugdevuren in Antwerpen

U zult met wat geluk trouwens zien dat in 2048, naar aanleiding van het jubileum van de Vrede van Münster - de échte formalisering van de scheiding der Nederlanden - hoogstwaarschijnlijk grootse zaken georganiseerd zullen worden. En ook dan zal het eerder draaien rond de beeindiging van het conflict, dan om de scheiding van noord en zuid.

Ook te betreuren gebeurenissen worden herdacht. De aanvang van WOI en II zijn ook niet de meest deugdzame momenten uit de Europese geschiedenis, maar zullen nog lange tijd elk jaar op tv komen.

roger verhiest · 21 oktober 2009, 17:49

Indien ik de gezegende leeftijd van 103 bereik zal ik die gedenkwaaardige viering inderdaad beleven. Het is inderdaad een datum die "een nieuwe tijd" markeerde.

zoals alle markante data waren er ook hier schaduwzijden aan het verdrag, dat vlug de weg opende naar allerhande oorlogen en oorlogjes & ook de neergang van de VP als "wereldmacht" inluidde... maar dat is eerder iets voor een andere draad.

Over de verhouding tussen Noord en Zuid in de periode 1585 - 1790 is er eigenlijk weinig literatuur : elk deel van deze streek leeft in die periode nogal "op zichzelf"
en heeft weinig aandacht voor wat er over de grens gebeurde (ik denk bv. aan de engels-hollandse oorlogen)..

Rogge · 21 oktober 2009, 19:33

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door roger verhiest

Indien ik de gezegende leeftijd van 103 bereik zal ik die gedenkwaaardige viering inderdaad beleven. Het is inderdaad een datum die "een nieuwe tijd" markeerde.

zoals alle markante data waren er ook hier schaduwzijden aan het verdrag, dat vlug de weg opende naar allerhande oorlogen en oorlogjes & ook de neergang van de VP als "wereldmacht" inluidde... maar dat is eerder iets voor een andere draad.

Over de verhouding tussen Noord en Zuid in de periode 1585 - 1790 is er eigenlijk weinig literatuur : elk deel van deze streek leeft in die periode nogal "op zichzelf"
en heeft weinig aandacht voor wat er over de grens gebeurde (ik denk bv. aan de engels-hollandse oorlogen)..

Goh, over de 18e eeuw valt dat nog wel mee: cf het Anglo-Bataafs condominium en de Barrièresteden.
Voor de periode voordien is het idd minder evident. Ik had zelf het genoegen de allereerste studie te schrijven over diplomatieke betrekkingen tussen Noord en Zuid tijdens het Bestand. Als je dan bedenkt dat er over de oorlog al honderden boeken geschreven zijn, is dat toch nogal triestig.

Tashunka · 22 oktober 2009, 13:19

Over de situatie in de grensstreek wordt uitgebreid uitgewijd in een boek "Vrybuiters en Quaetdoeners terreur op het Vlaamse platteland" uitgegeven door het Davidsfonds.
Voor het overige denk ik dat het bestand inderdaad eerder heeft bijgedragen tot de splitsing van de Nederlanden. het heeft de respectievelijke machten de mogelijkheid gegeven te consolideren met een duidelijk cultureel/politiek uiteendrijven van de betrokken gebieden.

21 oktober 2009, 16:55	#1
Rogge Parlementslid Geregistreerd: 16 november 2007 Locatie: Vlaanderen, lidstaat van de federale EU Berichten: 1.545	400e verjaardag van het Twaalfjarig Bestand wordt vergeten Op 9 april 1609, na 2 jaar onderhandelen, sloten de Verenigde Provinciën een wapenstilstand voor 12 jaren met Spanje en de semi-onafhankelijke Zuidelijke Nederlanden. De periode werd in het Zuiden gekenmerkt door het bewind van de aartshertogen; in Nederland wordt het tijdperk vooral geassocieerd met de strijd tussen gomaristen en arminianen (of contra-remonstraten en remonstranten), die bijna op een burgeroorlog uitliep. De wapenstilstand betekende een voorlopig einde van 4 decennia oorlog in de Nederlanden, en werd dan ook erg enthousiast onthaald door de bevolking, vooral in het Zuiden. Cultureel werd het onderscheid in religie bestendigd en er kwamen ook afzonderlijke identiteiten tot stand. Het was tijdens de wapenstilstand dat de idee van bevrijding van de 17 provinciën opgegeven werd ten voordele van de verdediging van de 7 Verenigde Nederlanden. De aartshertogen van hun kant probeerden een afzonderlijke, sterk katholieke identiteit te creëren in het Zuiden. Het Bestand kan dan ook gezien worden als een cruciaal verdrag in de geschiedenis van de Lage Landen. Het is dan ook des te spijtiger dat men het 400-jarig bestaan ervan niet aangegrepen heeft om het belang ervan in de verf te zetten, ook naar het publiek toe. Ik open deze draad om de aandacht te vestigen op het selectieve karakter van publieke herinnering. Waar sommige evenementen als grote gebeurtenissen geboekstaafd worden, en als dusdanig herdacht, zijn er meer dan genoeg andere fenomenen die intrinsiek minstens even belangrijk waren, maar vergeten zijn bij het brede publiek, en waarvan de intellectuele elite het blijkbaar niet de moeite waard vindt ze in de verf te zetten.

21 oktober 2009, 17:20	#2
roger verhiest Eur. Commissievoorzitter Geregistreerd: 18 november 2007 Locatie: 2100 Meneghem Berichten: 9.288	Die periode kwam inderdaad ook ter sprake in de Baarle-Werkgroep met als achtergrondidee om hier een soort "dag van de Nederlandse eenheid" van te maken. Persoonlijk ben ik er me wat in gaan verdiepen en kwam tot de conclusie dat dit bestand eerder een consacratie van de scheiding was dan een aanzet tot vereniging : laatst las ik nog een interessant artikel omtrent een perspropaganda oorlog met embedded journalisten avant la lettre naar aanleding van de militaire acties van Noordnederland in alliantie met Frankrijk om Antwerpen te heroveren - het jaar : 1636 Noord en Zuid geen broedervolkeren meer, maar bittere tegenstanders ! Nee : het 12 jarig bestand is geen reden om te feesten. De eerste en tweede wereldoorlogen hebben onze resp. volkeren meer bij elkaar gebracht dan de perikelen rond de franse revolutie en de strijd tegen Napoleon... De hereniging van 1815 was wellicht prematuur - de schepping van 2 aparte staten onmiddelijk in 1815 had de gedachte aan een hereniging in het zog van de italiaanse en duitse herenigingsideeën misschien eerder mogelijk gemaakt... Nah : speculatieve geschiedenis is geen wetenschap ! __________________ Tempo toleras sed vero aperas

21 oktober 2009, 17:49	#4
roger verhiest Eur. Commissievoorzitter Geregistreerd: 18 november 2007 Locatie: 2100 Meneghem Berichten: 9.288	Indien ik de gezegende leeftijd van 103 bereik zal ik die gedenkwaaardige viering inderdaad beleven. Het is inderdaad een datum die "een nieuwe tijd" markeerde. zoals alle markante data waren er ook hier schaduwzijden aan het verdrag, dat vlug de weg opende naar allerhande oorlogen en oorlogjes & ook de neergang van de VP als "wereldmacht" inluidde... maar dat is eerder iets voor een andere draad. Over de verhouding tussen Noord en Zuid in de periode 1585 - 1790 is er eigenlijk weinig literatuur : elk deel van deze streek leeft in die periode nogal "op zichzelf" en heeft weinig aandacht voor wat er over de grens gebeurde (ik denk bv. aan de engels-hollandse oorlogen).. __________________ Tempo toleras sed vero aperas

22 oktober 2009, 13:19	#6
Tashunka Gouverneur Geregistreerd: 31 oktober 2006 Berichten: 1.286	Over de situatie in de grensstreek wordt uitgebreid uitgewijd in een boek "Vrybuiters en Quaetdoeners terreur op het Vlaamse platteland" uitgegeven door het Davidsfonds. Voor het overige denk ik dat het bestand inderdaad eerder heeft bijgedragen tot de splitsing van de Nederlanden. het heeft de respectievelijke machten de mogelijkheid gegeven te consolideren met een duidelijk cultureel/politiek uiteendrijven van de betrokken gebieden.