Politics.be Registreren kan je hier.
Problemen met registreren of reageren op de berichten?
Een verloren wachtwoord?
Gelieve een mail te zenden naar [email protected] met vermelding van je gebruikersnaam.

Ga terug   Politics.be > Themafora > Godsdienst en levensovertuiging
Registreer FAQForumreglement Ledenlijst

Godsdienst en levensovertuiging In dit forum kan je discussiëren over diverse godsdiensten en levensovertuigingen.

Antwoord
 
Discussietools
Oud 4 oktober 2019, 23:24   #61
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
Deze redenering is nog niet compleet. Hieruit volgt dat indien de vermelding van de kruisiging van Jezus een ingelaste tekst zou zijn door een christelijke schrijver deze er aan zou hebben toegevoegd dat zijn volgelingen geloofden dat Jezus uit de dood was herrezen. Omdat dit niet het geval is is het geen interpolatie en is deze tekst van Josephus. ....
Deze post van vandaag is een vergissing. Ik schreef dat uit mijn geheugen en dat faalde. Wikipedia geeft onderstaande info over het Testimonium Flavianum:

De volgende passage is de Griekse versie van De Joodse Geschiedenis -64[2], met de vertaling van Meijer en Wes[3]:
Boek XVIII:
“63 In die tijd leefde Jezus, een wijs man, voor zover het geoorloofd is hem een man te noemen. Hij verrichtte namelijk daden die onmogelijk geacht werden, en hij was leermeester van mensen die met vreugde de waarheid tot zich namen. En veel Joden alsook velen van de Grieken bracht hij tot zich. Hij was de Christus. 64 Ook nadat Pilatus hem op aanwijzing van de eerste mannen bij ons de straf van het kruis had opgelegd, gaven zij die het eerst in liefde waren gaan leven niet op. Hij was namelijk aan hen verschenen op de derde dag, opnieuw levend. De goddelijke profeten hadden die dingen en ontelbare andere wonderlijke dingen over hem gezegd. Tot op de dag van heden is de naar hem genoemde groep van de christenen niet verdwenen.”

Er staat dus inderdaad niet in deze tekst dat Jezus uit de dood was herrezen maar wèl dat hij op de derde dag aan zijn volgelingen was veschenen. Dat komt op het zelfde neer lijkt mij. Volgens mijn redenering moet deze tekst geheel of gedeeltelijk een interpolatie zijn. Op 19 september zag ik deze tekst ook nog steeds als een interpolatie. Ik zal het nog eens nader bestuderen.
https://forum.politics.be/showpost.p...&postcount=307
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 5 oktober 2019, 06:47   #62
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
Op 19 september zag ik deze tekst ook nog steeds als een interpolatie. Ik zal het nog eens nader bestuderen.
https://forum.politics.be/showpost.p...&postcount=307
Goed idee, doet dat zeker.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 5 oktober 2019, 11:35   #63
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Verslag betreft de gevangenneming, de beschuldiging en de terechtstelling van Paulus is opgetekend door Tacitus in "Historiae V 9,3 " en " Annales XI 5-7 ". Dan toch geen alter ego van Josepfus, Piero ? Ik heb dat flutboekje van Krijbolder al zowat 30 jaar geleden verticaal geklasseerd. Zou je best ook doen.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 5 oktober 2019, 11:43   #64
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard vervolg.

Het is niet allemaal zo simpel en daarom moet dit stap voor stap worden uitgezocht voordat een conclusie kan worden getrokken. Eerst maar eens kijken wat er precies staat in het Testimonium Flavianum. https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Flav..._Jezusikipedia
Wikipedia geeft de Griekse tekst en daar is het Griekse woord voor de verschijning van christus aan zijn volgelingen "epifanie". Dat wordt vertaald met "openbaring".
Betekenis: Een zich aan de ratio onttrekkende, plotselinge, kortdurende, diep inwerkende ervaring waarin een zintuiglijk waarneembaar element in de gewone, alledaagse werkelijkheid een niet binnen een gangbaar kader te plaatsen reactie oproept bij wie het ondergaat.
De centrale tekst voor het dogma van de opstanding en verschijningen van Jezus is 1 Kor. 15. Daar is het Griekse woord voor "verscheen" (15:5) Ofthie / ????. Dat woord wordt ook elders in het NT gebruikt voor een gewone ontmoeting tussen mensen maar ook als Elia aan iemand verschijnt.
https://biblehub.com/greek/o_phthe__3708.htm
De KJ vertaalt het woord ofthie steeds met "seen" terwijl de andere vertalingen het woord "apeared" gebruiken.

Bij de bekering van Saulus op weg naar Damascus (Handelingen 9) staat niet dat Paulus een verschijning van Jezus zag. Alleen dat hij een stem hoorde. Maar even verder staat dat de christen Ananias een visioen (???? horamati) kreeg waarin een man hem vertelt dat hij Paulus moet opzoeken.

Conclusie: Het woord dat Josephus gebruikt om verschijningen van de christus aan zijn volgelingen te noteren wordt in het NT nooit daarvoor gebruikt. Hoe is dat te verklaren?

Edit: Bij ???? staat in griekse karakters orthie.

Laatst gewijzigd door Piero : 5 oktober 2019 om 11:48.
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 5 oktober 2019, 16:49   #65
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht


Conclusie: Het woord dat Josephus gebruikt om verschijningen van de christus aan zijn volgelingen te noteren wordt in het NT nooit daarvoor gebruikt. Hoe is dat te verklaren?
En waar ergens spreekt Josephus over deze verschijningen ? Laat het ons weten. Het zou nuttig zijn voor deskundigen die daar mee bezig zijn, gezien ze maar twee aanhalingen kennen die naar Jezus verwijzen.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 5 oktober 2019, 22:46   #66
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard vervolg.

Het woord dat Josephus gebruikte voor de verschijning van Jezus aan zijn discipelen drie dagen na zijn dood is epfanie. Omdat ik dat woord niet vond in een online woordenboek schreef Ik het meest gelijkende woord epifanie. De betekenis is ongeveer hetzelfde. Ik vond dat woord niet bij Paulus maar mijn opmerking dat het niet wordt gebruikt in het NT klopt niet want Strong's concordance geeft ephanie wel. Het is afgeleid van Phaino.

Original Word: ????? (phainó)
Part of Speech: Verb
Transliteration: phainó
Phonetic Spelling: (fah'-ee-no)
Definition: to bring to light, to cause to appear
to bring to light, to cause to appear to be seen
????? phaino.

In Hebreeën 11:3 "Geloof doet ons zien, dat het heelal tot stand is gekomen door Gods woord ...

Matthew 1:20 "...verscheen hem in een droom een engel van de Heer die tot hem sprak: “Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, tot u te nemen"".

Mark 16:9 "Nadat Hij in de vroege morgen van de eerste dag van de week verrezen was, verscheen Hij het eerst aan Maria Magdalena ..."

Het betekent dus een bovennatuurlijke verschijning. Bij Paulus gaat het met het woord ophra om het zien van een mens. Dit onderscheid in woordgebruik tussen de evangeliën en de epistels van Paulus in 1 Kor. 15 en elders is van belang in verband met de vraag welke van de twee eerst werden geschreven en of ze van dezelfde auteur zijn. Ik heb nog geen bron gevonden die dit verschil heeft opgemerkt en het belang ervan. Hoe dan ook, indien het Testimonium Flavianus authentiek is, dus van de hand van Josephus, dan wijst dit er op dat hij refereerde aan de tekst van Marcus en mogelijk Matteus en niet aan de epistels van Paulus of de Handelingen (ik heb dat niet uitputtend bestudeerd). Dat hier sprake kan zijn van een interpolatie laat ik even rusten, ook omdat deze tekst op zich logisch is.

Voor de hypothese dat Josephus mogelijk zelf de auteur was van de synoptische evangeliën moeten we de tijdlijn controleren. Dan zien we dat hij de Joodse Oorlog publiceerde in het jaar 75 en het volgende werk, de Joodse Geschiedenis, in ca 95. Hij kan de evangeliën dus gemakkelijk hebben geschreven tussen 75 en 85 en dan kon hij er ruim 10 jaar later aan refereren. In dat geval waren er christenen, mogelijk in Rome, die de evangeliën inmiddels hadden geaccepteerd en die voldeden aan de omschrijving van christenen in het Testimonium.
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 07:34   #67
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
Het betekent dus een bovennatuurlijke verschijning. Bij Paulus gaat het met het woord ophra om het zien van een mens. Dit onderscheid in woordgebruik tussen de evangeliën en de epistels van Paulus in 1 Kor. 15 en elders is van belang in verband met de vraag welke van de twee eerst werden geschreven en of ze van dezelfde auteur zijn. Ik heb nog geen bron gevonden die dit verschil heeft opgemerkt en het belang ervan. Hoe dan ook, indien het Testimonium Flavianus authentiek is, dus van de hand van Josephus, dan wijst dit er op dat hij refereerde aan de tekst van Marcus en mogelijk Matteus en niet aan de epistels van Paulus of de Handelingen (ik heb dat niet uitputtend bestudeerd). Dat hier sprake kan zijn van een interpolatie laat ik even rusten, ook omdat deze tekst op zich logisch is.
Dan toch niet door Josephus geschreven of wat wil je nu hier mee zeggen ? Mijn post niet gelezen of is deze draad een monoloog van Piero ?
1 - ik maak je duidelijk dat Paulus en zijn daden wel historisch zijn.
2 - Nogmaals, waar heeft Josephus iets geschreven over Jezus en zijn apostelen?

Citaat:
Voor de hypothese dat Josephus mogelijk zelf de auteur was van de synoptische evangeliën moeten we de tijdlijn controleren. Dan zien we dat hij de Joodse Oorlog publiceerde in het jaar 75 en het volgende werk, de Joodse Geschiedenis, in ca 95. Hij kan de evangeliën dus gemakkelijk hebben geschreven tussen 75 en 85 en dan kon hij er ruim 10 jaar later aan refereren. In dat geval waren er christenen, mogelijk in Rome, die de evangeliën inmiddels hadden geaccepteerd en die voldeden aan de omschrijving van christenen in het Testimonium.
Andere schrijfstijl én woordgebruik. Tegenspraken in de verschillende evangelies én handelingen, en allemaal door dezelfde auteur ?? Lees eens een ernstig naslagwerk over de geschiedenis uit die tijd.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 09:25   #68
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard vervolg.

De hypothese van de openingspost heeft zich ontwikkeld en luidt nu : Josephus schreef de evangelies, de Handelingen van de apostelen en de brieven van Paulus. Het volgende moet aannemelijk worden gemaakt.
1. Josephus was in de gelegenheid en bekwaam om dat te doen.
2. Deze geschriften waren bestemd voor bestaande christelijke sectes en anderen.
3. De synopthische evangelies zijn te dateren tussen 75 en 80 n.C., Handelingen en de meeste brieven van Paulus tussen 80 en 85, het evangelie van Johannes en de Hebreeënbrief tussen 85 en 90.

Laatst gewijzigd door Piero : 6 oktober 2019 om 09:26.
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 09:40   #69
harriechristus
Secretaris-Generaal VN
 
harriechristus's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 29 december 2009
Locatie: amsterdam
Berichten: 27.773
Standaard

Neen, Flavius heeft niet de evangeliën en de brieven van Paulus geschreven.
__________________
Lees de Nieuwe Bijbel over Gods Rijk in de microkosmos. En bezie ook Twitter en facebook.
harriechristus is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 11:06   #70
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
De hypothese van de openingspost heeft zich ontwikkeld en luidt nu : Josephus schreef de evangelies, de Handelingen van de apostelen en de brieven van Paulus. Het volgende moet aannemelijk worden gemaakt.
1. Josephus was in de gelegenheid en bekwaam om dat te doen.
Ik heb je duidelijk gemaakt dat dit totaal onlogisch is. Reden : De tijd waarin ze geschreven zijn, de verschillende schrijfstijlen en tegenstrijdigheden.
Citaat:
2. Deze geschriften waren bestemd voor bestaande christelijke sectes en anderen.
Totaal uit de lucht gegrepen ! Er waren toen nog geen christelijke sektes om reden dat er nog zoiets als een christendom bestond. Wat er toen wel bestond was een joodse vrijheidsbeweging.
Citaat:
3. De synopthische evangelies zijn te dateren tussen 75 en 80 n.C., Handelingen en de meeste brieven van Paulus tussen 80 en 85, het evangelie van Johannes en de Hebreeënbrief tussen 85 en 90.
Ook dat is niet waar !
Marcus : 71-72 n.C.
Mattheus en Lukas : 80-90 n.C.
Johannes : 120 n.C.
Brieven van Paulus : originele brieven : 35-55 n.C. : Herwerkte versies : vanaf 90 n.C.
Handelingen : 90 n.C.

Lijkt me sterk dat Josephus daar 40 jaar over gedaan heeft om dit alles te produceren. Deskundigen lachen je gewoon weg zoals ze gedaan hebben met Krijbolder.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 12:45   #71
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard Vervolg.

1. Josephus was in de gelegenheid en bekwaam om de evangeliën , Handelingen en brieven van Paulus te schrijven..

Dat Josephus in de gelegenheid was om al deze geschriften te schrijven is hiervoor al voldoende duidelijk gemaakt. Samengevat, vanaf het jaar 70 of 71 leefde hij in Rome in aanzien en onder de bescherming van opeenvolgende keizers. Dat hij bekwaam was blijkt enerzijds uit zijn gepubliceerde geschriften en anderzijds uit wat hij schrijft in de Vita over zijn opleiding en loopbaan. Hij groeide op in Jeruzalem als lid van de priesterlijke elite. Geparafrasserd en ondersteeept:
Ik maakte zeer grote vorderingen in mijn studie en bleek zowel een goed geheugen als verstand te hebben. .. toen ik 14 jaar oud was ... kwamen de hogepriesters en meest invloedrijke mannen van de stad vaak bij mij samen, om mijn mening te horen over ... wetsartikelen. Toen ik ongeveer zestien was, nam ik mij voor om een inventarisatie te maken van de verschillende sekten ... de Farizeeën, de Sadduceeën en de Essenen. Ik dacht dat ik de beste keuze zou kunnen maken, als ik maar voldoende van hen afwist. ... (hij leefde drie jaar met een zekere Bannus in de wildernis, die kleedde zich met en at van wat er aan bomen groeide en om zijn kuisheid te bewaren nam hij als daartoe aanleiding was koude baden. Hij was 19 jaar toen hij terugkeerde naar de stad). Ik ging mijn leven inrichten volgens de regels van de sekte van de Farizeeën, die verwant is aan de sekte van de Stoïcijnen, zoals die bij de Grieken heten.
Volgens enkele commentatoren bezocht hij het gymnasium en studeerde hij filosofie. Hij studeerde niet alleen rechten maar, zo blijkt uit zijn Vita en ander werk. Hij sprak recht en was een voortreffelijk redenaar, aanklager en advocaat. Daarnaast vertelde hij veel sterke verhalen. Verder is gewezen op de parallel tussen het verhaal dat de priesters en rechtsgeleerden hem raadpleegden toen hij 14 jaar oud was en het verhaal over Jezus die discussiëerde met de schriftgeleerden toen hij twaalf jaar oud was.

Over zijn loopbaan vertelt hij helaas weinig en dat is merkwaardig. Hij begon een politieke loopbaan want 26 jaar oud (63 n.C.) werd hij als gezant van de Hoge priester naar Rome gestuurd om daar de zaak van gearresteerde priesters te bepleiten. Dat hij onderweg schipbreuk leed wordt betwijfeld. Het was een geliefd motief in reisverhalen. Het zou ook zijn missie bemoeilijken, want hij kwam daardoor zonder bagage en zonder brieven van de hogepriester etc. in Rome aan. Hij moet daar de christenen hebben ontmoet die in 64 n.C. onder Nero zouden worden vervolgd. Hij moet Rome dan al hebben verkaten, maar gek genoeg maakt hij van die vervolging geen melding.

Wat betreft de stijl en compositie van de christelijke geschriften is er geen probleem tussen de synoptische evangeliën onderling, terwijl Handelingen wordt toegeschreven aan Lukas. Verschillen in stijl met de andere geschriften zijn ook eenvoudig verklaarbaar. Net als toneelschrijvers zoals Shakespeare beheerste hij diverse jargons. Hij noemde o.a. Homerus in zijn boek Tegen Appion en hij toonde in dat boek dat hij heel goed het verschil kende tussen feit en fictie. Hij begreep dus dat de stijl van de Paulilinische epistels moest afwijken van de stijl van de evangelies. En het evangelie van Johannes vereiste ook een andere en hogere stijl. Hij had vast en zeker ook Philo van Alexandrië gelezen. Hij had dus voor Johannes en de brief aan de Hebreeën alles in huis.

Laatst gewijzigd door Piero : 6 oktober 2019 om 12:58.
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 15:05   #72
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
1. Josephus was in de gelegenheid en bekwaam om de evangeliën , Handelingen en brieven van Paulus te schrijven..

Dat Josephus in de gelegenheid was om al deze geschriften te schrijven is hiervoor al voldoende duidelijk gemaakt. Samengevat, vanaf het jaar 70 of 71 leefde hij in Rome in aanzien en onder de bescherming van opeenvolgende keizers. Dat hij bekwaam was blijkt enerzijds uit zijn gepubliceerde geschriften en anderzijds uit wat hij schrijft in de Vita over zijn opleiding en loopbaan. Hij groeide op in Jeruzalem als lid van de priesterlijke elite. Geparafrasserd en ondersteeept:
Ik maakte zeer grote vorderingen in mijn studie en bleek zowel een goed geheugen als verstand te hebben. .. toen ik 14 jaar oud was ... kwamen de hogepriesters en meest invloedrijke mannen van de stad vaak bij mij samen, om mijn mening te horen over ... wetsartikelen. Toen ik ongeveer zestien was, nam ik mij voor om een inventarisatie te maken van de verschillende sekten ... de Farizeeën, de Sadduceeën en de Essenen. Ik dacht dat ik de beste keuze zou kunnen maken, als ik maar voldoende van hen afwist. ... (hij leefde drie jaar met een zekere Bannus in de wildernis, die kleedde zich met en at van wat er aan bomen groeide en om zijn kuisheid te bewaren nam hij als daartoe aanleiding was koude baden. Hij was 19 jaar toen hij terugkeerde naar de stad). Ik ging mijn leven inrichten volgens de regels van de sekte van de Farizeeën, die verwant is aan de sekte van de Stoïcijnen, zoals die bij de Grieken heten.
Volgens enkele commentatoren bezocht hij het gymnasium en studeerde hij filosofie. Hij studeerde niet alleen rechten maar, zo blijkt uit zijn Vita en ander werk. Hij sprak recht en was een voortreffelijk redenaar, aanklager en advocaat. Daarnaast vertelde hij veel sterke verhalen. Verder is gewezen op de parallel tussen het verhaal dat de priesters en rechtsgeleerden hem raadpleegden toen hij 14 jaar oud was en het verhaal over Jezus die discussiëerde met de schriftgeleerden toen hij twaalf jaar oud was.

Over zijn loopbaan vertelt hij helaas weinig en dat is merkwaardig. Hij begon een politieke loopbaan want 26 jaar oud (63 n.C.) werd hij als gezant van de Hoge priester naar Rome gestuurd om daar de zaak van gearresteerde priesters te bepleiten. Dat hij onderweg schipbreuk leed wordt betwijfeld. Het was een geliefd motief in reisverhalen. Het zou ook zijn missie bemoeilijken, want hij kwam daardoor zonder bagage en zonder brieven van de hogepriester etc. in Rome aan. Hij moet daar de christenen hebben ontmoet die in 64 n.C. onder Nero zouden worden vervolgd. Hij moet Rome dan al hebben verkaten, maar gek genoeg maakt hij van die vervolging geen melding.

Wat betreft de stijl en compositie van de christelijke geschriften is er geen probleem tussen de synoptische evangeliën onderling, terwijl Handelingen wordt toegeschreven aan Lukas. Verschillen in stijl met de andere geschriften zijn ook eenvoudig verklaarbaar. Net als toneelschrijvers zoals Shakespeare beheerste hij diverse jargons. Hij noemde o.a. Homerus in zijn boek Tegen Appion en hij toonde in dat boek dat hij heel goed het verschil kende tussen feit en fictie. Hij begreep dus dat de stijl van de Paulilinische epistels moest afwijken van de stijl van de evangelies. En het evangelie van Johannes vereiste ook een andere en hogere stijl. Hij had vast en zeker ook Philo van Alexandrië gelezen. Hij had dus voor Johannes en de brief aan de Hebreeën alles in huis.
Kan het nog gekker ? Hij had het evangelie van Johannes dus zowat 20 jaar na zijn overlijden geschreven ? Hij is steeds volgens zijn zeggen een vrome jood gebleven, was leider van de weerstand geweest, dezelfde beweging waar Jezus ooit de leider van geweest is en dit zou hij pas van de joodse leiding hebben moeten vernemen ? Kan het nog gekker ?

Laatst gewijzigd door Aton : 6 oktober 2019 om 15:06.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 17:15   #73
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard Vervolg.

Wie de proloog en eerste paragrafen leest van de Joodse Geschiedenis van Josephus (95 n.C.) ziet meteen de moderniteit van zijn denken. Hij was 57 toen hij dat werk voltooide ( hij had het een lange tijd onafgemaakt laten liggen - en inrussen de christelijke werken geschreven? ) en alles behalve een rechtlijnige sektarische jood. Bijvoorbeeld over wetgeving: "for, all things have here a reference to the nature of the universe; while our legislator speaks some things wisely, but enigmatically, and others under a decent allegory, but still explains such things as required a direct explication plainly and expressly." Het is bijna alsof Spinoza hier aan het woord is. Of zie eens een samenvatting of recensie van "Josephus and Philo in Rome", Maren R. Niehoff.
Important insights into Flavius Josephus's role and achievements can be gained by looking at Philo of Alexandria, his famous Jewish predecessor in Rome. While Josephus started his literary career as an historian of contemporary events, which he knew from personal experience, Philo turned to historiography only at a later stage in his career. Both Jewish writers strongly identify with their people and adopt a pro?Roman attitude, and believed that divine providence proved their interpretation of contemporary politics to be the right one. A good example of Philo and Josephus sharing Stoic motifs popular in Rome is the creation of the cosmos. While the creation played hardly any role in Philo's early Alexandrian works, it became a central theme in his later Exposition. Josephus and Philo engage Stoic arguments of nature theology in order to offer a rational interpretation of the biblical creation account. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/...1118325162.ch8
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 6 oktober 2019, 19:32   #74
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Volgens sommige wetenschappers stond in de versie van de Joodse Oudheden die Origenes kende, wel iets over Jezus, want anders zou Origenes geen reden hebben gehad om te beweren dat Josephus “Jezus niet als de Christus aanvaardde ". Moet je mij dan maar eens vertellen waarom Josephus dan al die moeite zou gedaan hebben om al die evangelies te verzinnen zoals jij beweerd, terwijl zonder die evangelies Jezus al lang zou vergeten zijn. Zoals ik al schreef, totale onzin en te gek voor woorden.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 7 oktober 2019, 10:00   #75
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard Vervolg.

2. Deze geschriften waren bestemd voor bestaande christelijke sectes en anderen.

Josephus schreef de christelijke geschriften uiteraard voor de joden en de heidenen, maar de primaire doelgroepen waren messianistisch zoals Judaïsten in het algemeen en essenen. De essenen stonden hem in elk geval voor ogen in zijn beschrijving van de eerste christelijke gemeenschap die volgens Handelingen ontstond met Pinksteren na de executie van Jezus. En die gemeenschap beschrijft hij dan ook in de hiervoor aangehaalde passage in zijn Joodse Geschiedenis want hij omschreef de eerste christenen als "zij die het eerst in liefde waren gaan leven". Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat dit een interpolatie is uit de 4e eeuw of daarna, want in die tijd zal een christen zijn religie niet op die manier hebben beschreven.

In de liefde gaan leven betekent een radicaal andere levenswijze gaan volgen. Deze radicalen vormden volgens de Handelingen een commune. De leden deden afstand van persoonlijke eigendommen. Ze 'hadden alles gemeenschappelijk'. Dit is een kenmerk van sommige sekten van de Essenen. Dat blijkt uit de Dode Zee rollen. Bovendien waren die messianistisch. Volgens sommige handschriften verwachtten ze zelfs twee messiassen, een als priester en een als koning. Zie hiervoor een zeer uitvoerig artikel van wikipedia. https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Essenen

Het is onaannemelijk dat zulke groeperingen zich in het hele Romeinse Rijk verspreidden en dat zij zich tijdens Nero in Rome vestigden en daar slachtoffer werden van de eerste christenvervolging in het jaar 64. Josephus schrijft daar niets over terwijl hij toch kort daarna, in het jaar 70 naar Rome verhuisde. Wat hij wel schrijft is er in het jaar 63 in Rome een groep Levieten gevangen zit en dat Nero hen blijkbaar nog zal berechten want hij gaat hen verdedigen. Hij onthult niet op welke beschuldiging zij vastzitten. In elk geval gaat het om de elite van de priesters. ze zijn waarschijnlijk Romeins staatsburger want anders zou Josephus niet bij Caesar voor hen gaan pleiten. Het ligt voor de hand dat ze werden beschuldigd van opstand tegen Caesar. Als er dus in het jaar 64 in Rome christenen zijn gekruisigd waren het Judaïsten en joodse messianisten.

Laatst gewijzigd door Piero : 7 oktober 2019 om 10:29.
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 8 oktober 2019, 10:21   #76
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard Vervolg.

Van Flavius Josephus horen we dus niets over de christenvervolging door Nero, en van christenen in Rome, Puteoli of Judea en Samaria of elders in het Romeinse Rijk. Alleen in zijn laatste werk, de Vita, schrijft hij dat Jezus was gekruisigd door Pilatus en dat hij wonderen had verricht, dat hij de Chtistos was en dat zijn volgelingen, de christianon, nog steeds bestonden. Dat is raar. Zijn tijdgenoot Tacitus (57-120 A.D..) schrijft over de volgelingen van Crestus, de chrestiani, die de meest verachtelijke mensen op asrde zijn. Ze zijn bijgelovig (superstitio), hebben Rome in brand hebben gestoken en zijn door Nero bestraft, bespot, gekruisigd, aan honden en wilde dieren prijsgegeven en verbrand. Ze werden berecht en hebben elkaar aangegeven zodat er een groot aantal kon worden berecht en veroordeeld. Aan brandstichting konden natuurlijk niet veel mensen schuldig worden bevonden. De aanklacht moet zijn gewijzigd maar daar laat Tacitus het afweten. Hij schrijft niet welke wetten de christiani schonden en dat daar de doodstraf op stond. Tacitus was 7 jaar oud toen Rome in brand stond en moet zijn informatie over de berechting en de christinani dus van anderen hebben gekregen.

De joden woonden in Rome bij elkaar in Trastevere, dat is een wijk aan de overzijde van de Evere (trastèvere) waar nu nog enkele zeer interessante antieke kerkjes staan. Het waren arme mensen, slaven of vrijgelatenen, en ze werkten o.a. als sjouwers. Men denkt dat de Romeinen toen nog geen onderscheid konden maken tussen joden en chrestiani of chrustiani. De joden zelf maakten dat onderscheid beslist wel en ze vormden sektarische gemeenschappen. Het schijnt dat de enige andere plaats in Italie waar joden leefden Puteoli (Pozzuoli) was. Vandaar liep de Via Appia naar Rome. Rome en Puteoli worden dan ook in Handelingen genoemd als plaatsen waar joden en christenen zich bevinden. Net als Paulus werd trouwens ook Flavius Josephus in Puteoli hartelijk ontvangen door joden. In dat verband is het opmerkelijk dat bij de christenvervolging in Rome de joden niet werden verdreven en dat dit niet werd gevolgd door vervolging van Cristiani in Puteoli en het hele Romeinse Rijk. Geschiedkundigen twijfelen er niet aan dat er onder Nero christenen woonden in Rome.

Ook in zijn geschiedenis van keizer Titus en de Joodse oorlog uit Tacitus zijn verachting voor joden:
King Antiochus endeavoured to abolish Jewish superstition and to introduce Greek civilization; the war with the Parthians, however, prevented his improving this basest of peoples; for it was exactly at that time that Arsaces had revolted. 26 Later on, since the power of Macedon had waned, the Parthians were not yet come to their strength, and the Romans were far away, the Jews selected their own kings. 27 These in turn were expelled by the fickle mob; but recovering their throne by force of arms, 28 they banished citizens, destroyed towns, killed brothers, wives, and parents, and dared essay every other kind of royal crime without hesitation; but they fostered the national superstition, for they had assumed the priesthood to support their civil authority.
Zie wikipedia en H.W. Singor, Tacitus en de Christenvervolging van het jaar 64.
pdf downloaden. Source: Lampas, 24, 375 - 399 (1989).
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 9 oktober 2019, 11:03   #77
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard Vervolg.

Tacitus' verachting van joden en christenen was ongetwijfeld de ccmmunis opinio van de Romeinse burgerij toen Josephus in 70 n.C. in Rome arriveerde. Dat zal zijn contact met Romeinen hebben beperkt. Hij kende de stad van vlak voor de brand van 64 n.C. en de joodse wijk aan de overzijde van de Tiber. Hij was er zeven jaar tevoren geweest als gezant van het Samhedrin en hij kende daar dus een aantal vooraanstaande joden. OoK zal hij bij zijn eerste bezoek aan de stad zijn geconfronteerd met conflicten tussen orthodoxe joden en christenen. En dat kan wel eens de ware reden zijn geweest van zijn gezantschap in 63 n.C.. Bij zijn terugkeer naar Rome heeft zijn houding in de Joodse oorlog hem zeker verhinderd om een aantal van zijn joodse kennissen op te zoeken. Als Josephus toen in de joodse wijk aan de overkant van de Tiber is gaan wonen, of als hij daar kwam, dan was hij voor veel joden een verrader van de opstand en een persona non grata. Daar woonden vrijwel zeker nog christenen maar die beleden dat niet openlijk. Zij zullen geen bezwaar hebben gehad tegen omgang met Josephus. Hij heeft daar dus waarschijnlijk een aantal christenen leren kennen die wel met hem over hun geloof en tradities en de profeten wilden discussiëren. Daar had hij ook belangstelling voor, want dat blijkt uit het feit dat hij de Joodse Geschiedenis is gaan schrijven met de bedoeling om de joden te rehabiliteren.

Voor het schrijven van christelijke epistels was Josephus dus aangewezen op kennis uit zijn geheugen en op informatie van heimelijke christenen in Rome. De evangelien etc. zijn geschreven tegen een bepaalde historische achtergrond. Over de oorsprong van het christendom schrijft Tacitus : "'De man die zijn naam aan de/e beweging gaf, Christus, was tijdens keizer Tiberius door de procurator Ponlius Pilatus terechtgesteld (ca 29 n.C.); voor korte tijd onderdrukt, had de verderfelijke superstitio daarna weer de kop opgestoken, niet alleen in Judea, de bakermat van dit kwaad, maar ook in Rome." Hij spreekt niet over chrristenen in Griekenland en Klein-Azië dus die waren er destijds waarschijnlijk niet.

In Handelingen 2 tot 8 wordt waarschijnlijk vrij goed beschreven wie de eerste christenen waren en wat zij geloofden. Het waren eenvoudige ongeletterde joden en immigranten, hoofdzakelijk het armste deel van de bevolking, mensen in een miserabele situatie aan wie het evangeelie verlossing van ellende en zonde voorspiegelde. In feite waren het joden die in dezelfde beroerde omstandigheden leefden als de joden in Rome. De christelijke boodschap is beschreven in een gebed en in toespraken van Petrus met Pinksteren en van Stafanus enige tijd later. Ze vatten de Joodse geschiedenis samen en stellen dat profetieën over de messias in Jezus zijn vervuld en dat het einde der tijden met het laatste oordeel nabij waren. Zulke dingen waren wel vaker beweerd, maar nu werd er aan toegevoegd dat Jezus na zijn dood was verschenen aan zijn leerlingen terwijl sommigen van hen in extase geraakten en onverstaanbare taal spraken. Enkele bedelaars die zich een tijd lang als invalieden hadden voorgedaan raakten diep onder de indruk, kregen berouw van hun bedrog en verklaarden zichzelf genezen. Die genezingen werden als een wonder en een werk van de Heilige Geest beschouwd. Joden konden dat christelijke geloof gemakkelijk begrijpen als ze maar vatbaar waren voor superstitio. Voor niet-joden was het onbegrijpelijkn.

Volgens Handelingen werden er met pinksteren 3000 joden bekeerd en de volgende dag liep het aantal op naar 5000. Dat is een overdijving typerend voor Josephus. De werkelijke aantallen zullen wel 300 en 500 zijn geweest. De schrijver weet ook nog te vertellen dat een groot aantal priesters zich bij hen aansloot. Jozef van Arimatthea en Nicodemus waren dan niet de enige geletterde christenen. In die fase was er weinig behoefte aan het levensverhaal van Jezus en zijn wijze uitspraken zoals die in de evangeliën zijn opgeschreven. Want de christenen keken vooruit en niet achterom. Dat veranderde toen na de verwoesting van Jeruzalem en de tempel het koninkrijk van de hemel niet onmiddelijk op aarde neerdaalde. Josephus moet in Jeruzalem en Gallilea ook van christenen hebben gehoord en hij heeft ze waarschijnlijk ook gesproken. Maar hij schrijft daar liever niets over. Evenmin horen we iets over zijn latere leven en contacten met joden en christenen in Rome. Wat heeft hij te verbergen?
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 9 oktober 2019, 11:32   #78
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
Tacitus' verachting van joden en christenen was ongetwijfeld de ccmmunis opinio van de Romeinse burgerij toen Josephus in 70 n.C. in Rome arriveerde. Dat zal zijn contact met Romeinen hebben beperkt. Hij kende de stad van vlak voor de brand van 64 n.C. en de joodse wijk aan de overzijde van de Tiber. Hij was er zeven jaar tevoren geweest als gezant van het Samhedrin en hij kende daar dus een aantal vooraanstaande joden. OoK zal hij bij zijn eerste bezoek aan de stad zijn geconfronteerd met conflicten tussen orthodoxe joden en christenen. En dat kan wel eens de ware reden zijn geweest van zijn gezantschap in 63 n.C.. Bij zijn terugkeer naar Rome heeft zijn houding in de Joodse oorlog hem zeker verhinderd om een aantal van zijn joodse kennissen op te zoeken. Als Josephus toen in de joodse wijk aan de overkant van de Tiber is gaan wonen, of als hij daar kwam, dan was hij voor veel joden een verrader van de opstand en een persona non grata. Daar woonden vrijwel zeker nog christenen maar die beleden dat niet openlijk. Zij zullen geen bezwaar hebben gehad tegen omgang met Josephus. Hij heeft daar dus waarschijnlijk een aantal christenen leren kennen die wel met hem over hun geloof en tradities en de profeten wilden discussiëren. Daar had hij ook belangstelling voor, want dat blijkt uit het feit dat hij de Joodse Geschiedenis is gaan schrijven met de bedoeling om de joden te rehabiliteren.

Voor het schrijven van christelijke epistels was Josephus dus aangewezen op kennis uit zijn geheugen en op informatie van heimelijke christenen in Rome. De evangelien etc. zijn geschreven tegen een bepaalde historische achtergrond. Over de oorsprong van het christendom schrijft Tacitus : "'De man die zijn naam aan de/e beweging gaf, Christus, was tijdens keizer Tiberius door de procurator Ponlius Pilatus terechtgesteld (ca 29 n.C.); voor korte tijd onderdrukt, had de verderfelijke superstitio daarna weer de kop opgestoken, niet alleen in Judea, de bakermat van dit kwaad, maar ook in Rome." Hij spreekt niet over chrristenen in Griekenland en Klein-Azië dus die waren er destijds waarschijnlijk niet.

In Handelingen 2 tot 8 wordt waarschijnlijk vrij goed beschreven wie de eerste christenen waren en wat zij geloofden. Het waren eenvoudige ongeletterde joden en immigranten, hoofdzakelijk het armste deel van de bevolking, mensen in een miserabele situatie aan wie het evangeelie verlossing van ellende en zonde voorspiegelde. In feite waren het joden die in dezelfde beroerde omstandigheden leefden als de joden in Rome. De christelijke boodschap is beschreven in een gebed en in toespraken van Petrus met Pinksteren en van Stafanus enige tijd later. Ze vatten de Joodse geschiedenis samen en stellen dat profetieën over de messias in Jezus zijn vervuld en dat het einde der tijden met het laatste oordeel nabij waren. Zulke dingen waren wel vaker beweerd, maar nu werd er aan toegevoegd dat Jezus na zijn dood was verschenen aan zijn leerlingen terwijl sommigen van hen in extase geraakten en onverstaanbare taal spraken. Enkele bedelaars die zich een tijd lang als invalieden hadden voorgedaan raakten diep onder de indruk, kregen berouw van hun bedrog en verklaarden zichzelf genezen. Die genezingen werden als een wonder en een werk van de Heilige Geest beschouwd. Joden konden dat christelijke geloof gemakkelijk begrijpen als ze maar vatbaar waren voor superstitio. Voor niet-joden was het onbegrijpelijkn.

Volgens Handelingen werden er met pinksteren 3000 joden bekeerd en de volgende dag liep het aantal op naar 5000. Dat is een overdijving typerend voor Josephus. De werkelijke aantallen zullen wel 300 en 500 zijn geweest. De schrijver weet ook nog te vertellen dat een groot aantal priesters zich bij hen aansloot. Jozef van Arimatthea en Nicodemus waren dan niet de enige geletterde christenen. In die fase was er weinig behoefte aan het levensverhaal van Jezus en zijn wijze uitspraken zoals die in de evangeliën zijn opgeschreven. Want de christenen keken vooruit en niet achterom. Dat veranderde toen na de verwoesting van Jeruzalem en de tempel het koninkrijk van de hemel niet onmiddelijk op aarde neerdaalde. Josephus moet in Jeruzalem en Gallilea ook van christenen hebben gehoord en hij heeft ze waarschijnlijk ook gesproken. Maar hij schrijft daar liever niets over. Evenmin horen we iets over zijn latere leven en contacten met joden en christenen in Rome. Wat heeft hij te verbergen?
Deze auteur kan blijkbaar nog geen onderscheid maken tussen de christenen, de latere gelovigen zeg maar, en de christenen uit die periode. Het begrip christen verwees naar de volgelingen van Jezus en zijn vrijheidsbeweging, waar trouwens Josephus zelf vooraanstaand lid van was. Dit waren toen enkel joden van het fundamentalistische type. En uiteraard waren er spanningen tussen die ' christenen ' en de gematigde joden uit de diaspora. Zij wilden de vrede bewaren, dit in tegenstelling tot deze zeloten ( christenen ). Wat die joden geloofde kon het Rijk geen bal schelen. Men joeg niet op een zo gezegde sekte, maar op vrijheidsstrijders zoals Josephus zelf geweest was.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Oud 9 oktober 2019, 16:02   #79
Piero
Perm. Vertegenwoordiger VN
 
Piero's schermafbeelding
 
Geregistreerd: 20 februari 2010
Locatie: Nederland
Berichten: 15.524
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Aton Bekijk bericht
Deze auteur kan blijkbaar nog geen onderscheid maken tussen de christenen, de latere gelovigen zeg maar, en de christenen uit die periode. Het begrip christen verwees naar de volgelingen van Jezus en zijn vrijheidsbeweging, waar trouwens Josephus zelf vooraanstaand lid van was. Dit waren toen enkel joden van het fundamentalistische type. En uiteraard waren er spanningen tussen die ' christenen ' en de gematigde joden uit de diaspora. Zij wilden de vrede bewaren, dit in tegenstelling tot deze zeloten ( christenen ). Wat die joden geloofde kon het Rijk geen bal schelen. Men joeg niet op een zo gezegde sekte, maar op vrijheidsstrijders zoals Josephus zelf geweest was.
Dat heeft H. W. Singor overwogen en om de volgende reden afgewezen.

Zo goed als zeker reikt een ander testimonium nog iets verder terug dan de brief van Paulus: de bekende zinsnede bij Suetonius in het Leven van Claudius (24.4), ludaeos impulsore Chresto assidue tumul-tuantis Roma expulit, kan nauwelijks op iets anders slaan dan op onrusten in de Joodse synagogen die door de prediking van het christendom waren teweeg gebracht (nog tot in de tweede eeuw zouden de christenen in de Romeinse volksmond chrestiani genoemd worden, zie onder). De uitdrijving van de onruststokers (tumultuanüs, niet van alle Joden!) vond vermoedelijk plaats in 49 en wordt bevestigd door Hand. 18:2, waar vermeld wordt dat de christen Aquila bij gelegenheid van de verdrijving van 'alle Joden' (dit laatste dus overdreven) Rome moest verlaten1.

1. Vgl. Smallwood (1976) 211; Penna (1982) 331; Lampe (1987) 4-8; Molthagen (1991) 58. De poging van Koestermann (1967) 464-5 in Chrestus een Joodse agitator in Rome te zien, mag wel als mislukt beschouwd worden. Sordi (1983) 24 ziet in Chrestus eveneens een gewone Joodse naam. Dit argument is nu wel weerlegd door Lampe (1987) 6 n. 16, die erop wijst dat de o.a. voor Griekse slaven bekende naam Chrestus/os (in Rome ca. 170 maal epigrafisch geattesteerd) geen enkele maal als Joodse naam voorkomt. Voor de datering volgt men meestal Orosius, Hist. 7.6.15-16, die het jaar 49 noemt. Cassius Dio (60.6.6-7) spreekt van een verbod van samenkomsten in Rome in 41, een maatregel die men waarschijnlijk los moet zien van de verdrijving van 49 (Smallwood [1976J 212-216).

Tacitus en de christenvervolging van het jaar 64
H.W. Singor
Piero is offline   Met citaat antwoorden
Oud 9 oktober 2019, 17:52   #80
Aton
Eur. Commissievoorzitter
 
Geregistreerd: 28 september 2012
Locatie: Vlaanderen
Berichten: 9.515
Standaard

Citaat:
Oorspronkelijk geplaatst door Piero Bekijk bericht
Dat heeft H. W. Singor overwogen en om de volgende reden afgewezen.

Zo goed als zeker reikt een ander testimonium nog iets verder terug dan de brief van Paulus: de bekende zinsnede bij Suetonius in het Leven van Claudius (24.4), ludaeos impulsore Chresto assidue tumul-tuantis Roma expulit, kan nauwelijks op iets anders slaan dan op onrusten in de Joodse synagogen die door de prediking van het christendom waren teweeg gebracht (nog tot in de tweede eeuw zouden de christenen in de Romeinse volksmond chrestiani genoemd worden, zie onder). De uitdrijving van de onruststokers (tumultuanüs, niet van alle Joden!) vond vermoedelijk plaats in 49 en wordt bevestigd door Hand. 18:2, waar vermeld wordt dat de christen Aquila bij gelegenheid van de verdrijving van 'alle Joden' (dit laatste dus overdreven) Rome moest verlaten1.

1. Vgl. Smallwood (1976) 211; Penna (1982) 331; Lampe (1987) 4-8; Molthagen (1991) 58. De poging van Koestermann (1967) 464-5 in Chrestus een Joodse agitator in Rome te zien, mag wel als mislukt beschouwd worden. Sordi (1983) 24 ziet in Chrestus eveneens een gewone Joodse naam. Dit argument is nu wel weerlegd door Lampe (1987) 6 n. 16, die erop wijst dat de o.a. voor Griekse slaven bekende naam Chrestus/os (in Rome ca. 170 maal epigrafisch geattesteerd) geen enkele maal als Joodse naam voorkomt. Voor de datering volgt men meestal Orosius, Hist. 7.6.15-16, die het jaar 49 noemt. Cassius Dio (60.6.6-7) spreekt van een verbod van samenkomsten in Rome in 41, een maatregel die men waarschijnlijk los moet zien van de verdrijving van 49 (Smallwood [1976J 212-216).

Tacitus en de christenvervolging van het jaar 64
H.W. Singor
Als je nu eens zelf zou kunnen nadenken bevestigd dit nu net mijn laatste post. Niet afgewezen is mijn besluit.
En dat prediken in de synagogen was simpelweg oproepen tot verzet en te voldoen aan de voorwaarden wat de profeten stelden; zich opnieuw strikt aan de voorschriften van de Wet houden. Allee, probeer eens na te denken.
Aton is offline   Met citaat antwoorden
Antwoord



Regels voor berichten
Je mag niet nieuwe discussies starten
Je mag niet reageren op berichten
Je mag niet bijlagen versturen
Je mag niet jouw berichten bewerken

vB-code is Aan
Smileys zijn Aan
[IMG]-code is Aan
HTML-code is Uit
Forumnavigatie


Alle tijden zijn GMT +1. Het is nu 05:48.


Forumsoftware: vBulletin®
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Content copyright ©2002 - 2020, Politics.be