Vlaamse regering : ongevallen met vrachtwagens en zwakke weggebruikers

[Politics.be]

Eerste diepte-onderzoek van ongevallen met vrachtwagens en zwakke weggebruikers : dode hoek blijft belangrijkste oorzaak. In bijna de helft van ongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers speelt de dode hoek een rol. Dat blijkt uit een diepte-analyse van 135 verkeersongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers op gewestwegen in West- en Oost-Vlaanderen. Het is voor het eerst dat een onderzoek rond ongevallen met vrachtwagens en zwakke weggebruikers zo wetenschappelijk en gedetailleerd is gevoerd. Om dodehoekongevallen te vermijden moet er blijvend aandacht gaan naar infrastructuur, opleiding van vrachtwagenchauffeurs en verkeerseducatie van jongeren en senioren. Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits zal daar in de toekomst verdere initiatieven voor nemen.

In ons land gebeuren er jaarlijks een 50-tal ongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers (voetgangers, fietsers, bromfietsers) waarin de ‘klassieke’ dode hoek (langs de rechterkant van de vrachtwagen) een rol speelt. Elk jaar vallen er 5 tot 10 doden, wat wijst op de grote ernst van dit type dodehoekongevallen. Op vraag van Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits is er door het Kenniscentrum Verkeersveiligheid van het BIVV voor de allereerste keer een diepte-onderzoek gebeurd naar ongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers. Het doel is om een beter zicht te krijgen over hoe die ongevallen ontstaan, wat de precieze oorzaken zijn, wie de slachtoffers zijn met de nadruk op die ongevallen die te wijten zijn aan een tekort aan direct of indirect zicht.

Kenmerken

In het diepte-onderzoek werden 135 ongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers op gewestwegen in West- en Oost-Vlaanderen in detail onderzocht. De ongevallen gebeurden tussen 2000 en 2010. Voor elk onderzocht ongeval werden algemene kenmerken, voertuigkenmerken, kenmerken van de weggebruikers en van de infrastructuur verzameld. Afgesloten gerechtelijke dossiers vormden het uitgangspunt van dit onderzoek. Daar waar de infrastructuur een rol speelde bij het tot stand komen van het ongeval werd de ongevallocatie ter plaatse bestudeerd. Nog nooit is dit op zo’n minutieuze manier gebeurd.

Algemene vaststellingen

- Van de onderzocht ongevallen is bijna de helft heel ernstig : een vijfde met dodelijke afloop, een vierde met zware verwondingen;
- Altijd was de zwakke weggebruiker het slachtoffer;
- De slachtoffers zijn vooral 11 tot 20-jarige en senioren;
- 64 procent van de slachtoffers waren fietsers, 27 procent bromfietsers en 8 procent voetgangers ;
- Bijna alle ongevallen gebeurden overdag tijdens de week;
- Snelheid speelt bij dodehoekongevallen geen rol


Op basis van de analyse van deze 135 ongevallen tussen vrachtwagens en zachte weggebruikers werden ongevalprofielen opgesteld die in twee grote groepen kunnen worden ingedeeld :

- De dodehoekongevallen
- De niet dodehoekongevallen


Bij 65 van de 135 onderzochte ongevallen speelde de dode hoek een relevante oorzakelijke rol. Het is dus duidelijk dat de dodehoekongevallen een belangrijk aandeel van alle ongevallen tussen vrachtwagens en zwakke weggebruikers vormt en blijvend aandacht verdienen. Bijna altijd gaat het om de ‘klassieke’ dode hoek : ongevallen tussen een rechts afslaande vrachtwagen en een rechtdoor rijdende (brom)fietser die zich ‘onzichtbaar’ rechts van de vrachtwagen bevindt. Op lichtengeregelde kruispunten komt het ongevaltype waarbij een vrachtwagen uit stilstand vertrekt het meeste voor. Ongevallen als gevolg van dode hoek voor of dode hoek achter de vrachtwagen kwamen minder frequent voor.

Bij de niet dodehoekongevallen gaat het om bvb. vrachtwagenchauffeurs die links inslaan en zo een fietser raken, of een fietser die oversteekt of een fietser die tegen een geparkeerde vrachtwagen rijdt.


Oorzaken

Uit het onderzoek blijkt dat verschillende oorzaken aan de basis liggen van ongevallen tussen vrachtwagens en zachte weggebruikers :

- Veilige fietsinfrastructuur . Fietspaden langs gewestwegen zijn nog niet altijd aangepast aan de wegomgeving, de inrichting van kruispunten is niet altijd toereikend. Dit sluit aan bij de resultaten van het fietspadenrapport dat onlangs is voorgesteld.
- Voor de vrachtwagenbestuurder is een goed kijkgedrag aan kruispunten van groot belang. Uit de analyse blijkt dat bij ongevallen de vrachtwagenbestuurders ofwel niet altijd op de juiste momenten keken ofwel het fietspad niet altijd in hun kijkgedrag betrokken.
- Voor de zachte weggebruiker tenslotte speelt gevaarlijk rijgedrag soms mee. Het gaat dan bvb. om de fietser die de vrachtwagen die rechts wil inslaan nog rechts voorbij rijdt, in de dode hoek. Er is ook de illusie van zichtbaarheid. De fietser denkt dat de vrachtwagenchauffeur hen ziet, maar dat is niet altijd het geval.


Aanbevelingen

Omdat in dit project de nadruk lag op de dodehoekongevallen zijn de aanbevelingen van de onderzoekers vooral op toepassing op dit type ongevallen. De volgende aandachtspunten vergen een geïntegreerde aanpak :

- Fietsinfrastructuur op kruispunten (conflicten vermijden door aangepaste verkeerslichtenregeling, fietspaden gescheiden van de weg, verhoogd aangelegde fietspaden ter hoogte van kruispunten enz.);
- Vrachtwagenbestuurders en zachte weggebruikers andere routes laten volgen;
- Opleiding vrachtwagenbestuurders : aandacht voor dode hoek bij rijopleiding en rijexamens en –bijscholingen;
- Belang van spiegelafstelplaatsen;
- Fietsers : leerlingen op jonge leeftijd, maar ook senioren het juiste verkeersgedrag in de buurt van vrachtwagens aanleren;
- Doelgroepgerichte sensibilisering en handhaving;
- Voertuigtechnische ontwikkelingen : plaatsing van spiegels, camera’s en gesloten zijafscherming.


Voor Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits is dit een belangrijke studie. Ze wijst al langer op het belang van grondige ongevallenanalyse. Die is nodig om het beleid daar goed op af te kunnen stemmen.

Vlaams minister Hilde Crevits : “Deze grondige wetenschappelijke studie bevestigt dat we blijvend aandacht moeten besteden aan de dode hoek problematiek bij ongevallen met vrachtwagens en zwakke weggebruikers. De gevolgen van dergelijke ongevallen zijn meestal zeer ernstig. Preventie blijft heel belangrijk. De Vlaamse overheid voert al heel wat aanbevelingen uit. Elk jaar investeren we gemiddeld 100 miljoen euro in nieuwe en veilige fietsinfrastructuur waarbij ook geïnvesteerd wordt in fietswegen langs spoorlijnen en waterwegen waar waardoor fietsers minder in aanraking kunnen komen met vrachtwagens. In het Vademecum Fietsvoorzieningen staan richtlijnen die aansluiten bij de aanbevelingen van de onderzoekers voor een veilinge infrastructuur in het kader van de dode hoek. Er gaat elk jaar 100 miljoen naar de aanpak van de gevaarlijke punten in Vlaanderen met ook daar extra aandacht voor de fietsers onder meer via de bouw van fietsbruggen of -tunnels. Meer en meer verkeerslichten zijn aangepast, er zijn intussen 15 spiegelafstelplaatsen waar chauffeurs hun spiegels correct kunnen afstellen;, er zijn doelgroepgerichte sensibiliseringscampagnes voor jong en oud, bedrijven kunnen het Truckveilig charter ondertekenen. Het onderzoek geeft aan dat we die inspanningen ook in de toekomst volop verder moeten zetten.”



Persinfo:
Katrien Rosseel
Persadviseur Vlaams minister Hilde Crevits

Bron: politics.be