Democratie volgens de PVDA

[Maarten Malaise]

" Meer inspraak in het bestuur, zowel hier als in Europa

Het Europees Parlement moet verplicht elk wetsvoorstel onderzoeken dat door één miljoen handtekeningen gesteund wordt. Er moet een referendum op volksinitiatief mogelijk worden op vraag van vijf miljoen burgers.

Er is een echt Parlement en een politiek verantwoordelijke regering nodig. Het Parlement, dat optreedt in de materies waarvoor de Unie bevoegd is, moet proportioneel verkozen bij algemeen stemrecht. De Europese commissie, de regering, wordt aangeduid door de parlementaire meerderheid en is ook door haar afzetbaar.

In afwachting van deze hervormingen moeten het nationale Parlement het recht krijgen om vooraf elk standpunt dat de nationale regering op de Europese instanties zal innemen goed- of af te keuren.

Ook in eigen land moet er meer macht gaan naar het volk en de verkozen vertegenwoordigers. Nu maken die nog slechts vijf procent van de wetten. Niet verkozen kabinetsleden nemen die rol steeds meer over. Daarbij worden ze ook dikwijls geinspireerd door drukkingsgroepen.

Dat is een ondemocratische ontwikkeling.

De verkiezingen moeten proportioneel zijn en de vijf procent drempel moet worden afgeschaft.

De bevolking moet hert recht krijgen om zelf wetten te maken. Een referendum mloet mogelijk zijn als honderdduizend inwoners dat vragen. Het referendum moet ook reeds gestemde wetten kunnen ongedaan maken.

Kabinetten worden beter afgeschaft. Het is democratischer meer macht toe te kennen aan de verkozen volksvertegenwoordiging. Nu maken die nog slechts vijf procent van de wetten. Niet verkozen kabinetsleden nemen die rol over. Daarbij worden ze meestal niet geïnspireerd door de verwachtingen van de bevolking maar door machtige lobbygroepen uit werkgeverskringen.

De democratie begint bij syndicale vrijheid. Syndicale afgevaardigden die opkomen voor werknemerseisen worden al te gemakkelijk aan de deur gezet. Hoe kunnen syndicale afgevaardigden de honderdduizenden werknemers beschermen, als ze zelf niet beschermd zijn? De werkgever moet door de rechtbank kunnen verplicht worden om de ontslagen syndicale militant in het bedrijf herop te nemen, als de afgedankte delegee dat vraagt. "

[Jos Verhulst]

Het is goed nieuws dat de PvdA teruggekeerd is tot het democratisch ideaal. Enkele jaren geleden zei Kris Merckx me, dat de PvdA aanvankelijk pro burgerreferendum was, doch daarvan afstapte omdat de arbeiders riskeerden racistische voorstellen goed te keuren. Ik kreeg kippe(n)vel toen ik dat hoorde: wat een paternalisme!

Maar alles hangt natuurlijk af van de modaliteiten die men voorziet, en vooral van de authentieke democratische wil die in zo'n partij leeft. Daarover zegt een programma niets. Socialistische partijen kunnen net als de anderen verbazend snel hun democratische kap over de haag gooien wanneer ze uitzicht krijgen op toegang tot de cenakels van de macht. De BWP had in 1885 directe democratie helemaal bovenaan in de statuten staan (net zoals de Duitse SPD); in het charter van Quaregnon was het alleen nog maar een ondergeschikt punt, en na WO I en de coup van Loppem werden alle direct-democratische eisen (en meteen ook het vrouwenstemrecht) overboord gegooid.

Over de modaliteiten volgen nog wat vragen in een latere post.

[Jos Verhulst]

De invoering van direct-democratische besluitvorming staat of valt met de modaliteiten.

Hier zijn zeven vragen die de partijen zouden moeten beantwoorden opdat men een reëel zicht zou kunnen krijgen op hun democratische intenties. Ik beperk me daarbij niet tot de bestuursniveau's waarvoor momenteel verkiezingen aankomen. De vragen betreffen de invoering van het bindend referendum op volksinitiatief (dus geen consultatieve volksraadplegingen of van bovenaf ingerichte plebiscieten).

1) Hoe denkt men het referendum op nationaal niveau in te voeren? Zal men het eenvoudig meerderheidsprincipe laten gelden of communautaire blokkeringsmechanismen inbouwen?

2) Zal men referendums toestaan over alle onderwerpen die tot het betreffende bestuursniveau horen of wil men referendums over bepaalde onderwerpen uitsluiten?

3) Welke procedure voorziet men voor de totstandkoming van de precieze vraagstelling?

4) Welke handtekeningdrempel heeft men in gedachten voor de verschillende bestuursniveau's?

5) Welke beperkingen wenst men eventueel op te leggen aan de wijze waarop de handtekeningen worden verzameld?

6) Wenst men een deelnamequorum op te leggen?

7) Wenst men een recall-procedure in te voeren voor leden van de uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht?