TER OVERWEGING : een minder partijgebonden democratie

[Welvaart&Veiligheid]

Wie een politieke carrière wil uitbouwen, kan maar beter over een (peet)vader beschikken in de partij waar hij of zij actief is. Het zijn grotendeels de partijen die bepalen wie welke plaats krijgt. Daarbij zijn het niet noodzakelijk de mensen met frisse ideeën die verkiesbare plaatsen krijgen. Parlementsleden dienen zich doorgaans te schikken naar de partijtucht, zoniet riskeren zij de volgende keer geen verkiesbare plaats meer te krijgen. Ook partijmilitanten stellen zich best niet al te kritisch op tegenover de eigen partij. Een sociaal-democraat die bv. een overtuigd tegenstander zou zijn van stemrecht voor migranten, zou allicht niet moeten rekenen op een verkiesbare plaats bij de SP.a, ook al vertolkt hij een mening die bij een groot deel van zijn achterban leeft. Kortom, niet de kiezers, maar wel de partijen bepalen grotendeels wie naar het parlement mag.

Misschien zouden we kunnen overwegen om een kiesstelsel in te voeren waarbij in principe iedereen die de Belgische nationaliteit heeft, zich kandidaat kan stellen en waarbij het enkel de kiezers zijn die bepalen wie uiteindelijk verkozen zal worden. Hier volgt een mogelijke denkpiste.

We zouden kunnen overwegen een kiesstelsel in te voeren in 3 rondes : 2 voorrondes, gevolgd door de eigenlijke verkiezingen.

In de eerste ronde kan elke Belg (die aan de verkiesbaarheidsvoorwaarden voldoet) zich kandidaat stellen. Daarbij wordt ons land dan ingedeeld in 1.000 kieskringen van elk zowat 10.000 inwoners. De kandidaten worden gewoon alfabetisch gerangschikt. Achter hun naam wordt, indien van toepassing, tussen haakjes de naam van hun partij vermeld. De eerste 10 kandidaten van elke kieskring die de meeste stemmen haalden, stoten door naar de tweede ronde.

In de tweede ronde wordt ons land onderverdeeld in 100 kieskringen van elk zowat 100.000 inwoners. In principe zijn er dan in elke kieskring 100 kandidaten. Van die 100 alfabetisch gerangschikte kandidaten, stoten dan uiteindelijk de 10 kandidaten die in de tweede ronde de meeste stemmen haalden, door naar de derde ronde.

In de derde ronde vinden dan de eigenlijke parlementsverkiezingen plaats. Hierbij zijn er dan 10 kieskringen van elk zowat 1.000.000 inwoners. Ook hier zijn er dan in principe 100 alfabetisch gerangschikte kandidaten per kieskring. In elke kieskring stoten dan de 15 best geplaatste kandidaten door naar het parlement.

Een kiesstelsel zoals hierboven beschreven, zou de macht van de politieke partijen aanzienlijk inkrimpen en zou ook aan volstrekt onafhankelijke kandidaten de kans geven om verkozen te geraken. Op die manier is de kans reëel dat we een parlement krijgen met een échte volksvertegenwoordiging in de ware zin van het woord, waarbij de individuele parlementsleden in de allereerste plaats verantwoording moeten afleggen tegenover hun kiezers.

[Johan Blaekdal]

En wat zou dat kosten, drie verkiezingsrondes, 6 parlementen en regeringen, en een senaat en Europees parlement erbij?

1000 mensen alfabetisch op de lijst. Ga op de stemcomputer maar eens scrollen naar Stafke Zwijmelaar, om kramp van te krijgen. En alle partijen tussen haakjes erachter en door elkaar, met een beetje een trillerige vinger stemt men extreem links in plaats van extreem rechts.

Dat de particratie hallucinante proporties aanneemt, daarmee ben ik echter volledig akkoord. Dat je daarom het kiesstelsel nog eens drie keer ingewikkelder wil maken, en de mensen 3 keer wil laten kiezen, daar ben ik niet mee akkoord. Dat is dan weer bureaucratie.