onderwijs

[Michaël Bauwens]

Het onderwijs is - en de geschiedenis (van Plato tot Mao) heeft dat al uitvoerig bewezen - de ultieme garantie op de macht. Kinderen zijn het meest beïnvloedbaar, leren het snelst, dus als je hen eenmaal kan controleren is de macht verzekerd (vandaar ook de heftige 'schoolstrijd' van weleer). Welk soort onderwijs heeft een democratie dan nodig? Zeker niet het huidige soort waarin je op papier leert om 'kritisch en onafhankelijk te denken' maar waar je in de praktijk minstens 12 jaar lang 8 uur per dag geen fysieke vrijheid hebt en constant onder geestelijke druk staat om te doen wat iemand anders zegt. Dat lijkt misschien radicaal - op school heb je toch vriendjes en alles wat je er 'leert' is toch heel hard nodig? - maar kijk gewoon eens naar de realiteit zonder alle verhaaltjes die daar zogezegd bijhoren;
-op school zouden kinderen 'sociale vaardigheden' aanleren, ze zouden leren communiceren, en dat is tegenwoordig heel belangrijk. Vraagje; waar babbelen kinderen het meest; binnen of buiten de schoolpoorten? Waar zien kinderen het meeste aantal vriendjes; binnen of buiten de school? En trouwens; waarom zou iedereen evenveel sociale contacten moeten hebben?
-op school leer je zogezegd de dingen die je absoluut nodig hebt in de maatschappij later; wie van jullie die ouder is dan 30 wil zijn hand in het vuur steken om te garanderen dat er iets is dat iedereen op die leeftijd nog weet, nog nodig heeft, en geleerd heeft op school? Elementaire dingen zoals lezen, schrijven en een beetje rekenen tellen niet mee; net zoals lopen en praten leert een kind dat op den duur wel vanzelf of met de hulp van ouders of anderen en daar heeft het in ieder geval géén 12 jaar voor nodig!

Thuisonderwijs kan een oplossing bieden maar is zeker niet voor alle ouders mogelijk. Er bestaat echter al ruim 35 jaar een school in de VS (en ondertussen ook al op talloze andere plaatsen) waar niemand de kinderen dag in dag uit vertelt wat ze al dan niet moeten doen en leren, en waar de enige regels de leefregels zijn die direct-democratisch (door leerlingen en begeleiders) zijn vastgesteld. Door kinderen zo direct te confronteren met hun eigen vrijheid en verantwoordelijkheid (in een rijke leeromgeving) garandeer je volgens mij het grootste geluk voor die kinderen én de beste burgers in een democratie.

Voor meer info; www.sudval.org en www.sudbury.be

[Vera]

Jos schreef in een ander draadje:
<Volgens mijn ervaring en onderzoek wordt in ons onderwijssysteem op industriële schaal geld en kindertijd versmost. Indien alle gezinnen met leerplichtige kinderen een leerbon zouden ontvangen, die ze ofwel aan de school van hun keuze overhandigen ofwel gebruiken om zelf onderwijs in te richten, dan zou vrije concurrentie ontstaan, en dan zouden enorme aantallen gezinnen snel ontdekken dat ze veel beter af zijn door zelf onderwijs in te richten. Noteer dat een ASO-leerling ruim 6.000 € per jaar kost. Met dat geld kan je een hoop doen. Voor mijn part moet je als gezin dat geld maar krijgen naarmate de kinderen hun examens voor een centrale commissie succesvol hebben afgelegd. Ik heb daarvan geen schrik: ik wéét gewoon dat ons onderwijssysteem de eerlijke concurrentie met zeer veel gezinnen niet zou aankunnen. De simpele waarheid is dat ons schoolsysteem van een brutaal staatsmonopolie geniet: de staat verplicht iedereen om te betalen voor de scholen. Ook de gezinnen die hun kinderen niet naar school sturen moeten betalen. En die laatste gezinnen krijgen niets terug, ze derven dus vele duizenden euro's per kind en per jaar. Nu, zo kan ik ook concurreren.>

Ik kan me hier voor een groot deel in vinden, hoewel ik thuisonderwijs op sociaal vlak (in onze maatschappij, waar dit dus in heel beperkte mate wordt gedaan, zodat onderling contact tussen thuisscholers eerder sporadisch is) zeker niet optimaal is. Toch roept het nog enkele vragen op.
Waarom zou je dan toch toegeven aan de 'eindtermen' (door het uitbetalen van de leerbon te koppelen aan het afleggen van een examen)?
Waarom toch toegeven aan het overdreven belang dat er in onze maatschappij wordt gehecht aan 'feitenkennis'?

[Percalion]

Hoezeer ik jullie beiden gelijk moet geven (ik doe zelf examens voor de middenjury om een jaar eerder weg te zijn uit het schoolsysteem, dus van mij hoef je geen tegenstand te verwachten), er is één aspect waar ik zelf mee verveeld zit als ik over onderwijs en vrijheid nadenk: de arbeidsmarkt. Een écht vrij onderwijs heeft een basisinkomen broodnodig. Zoniet zijn de kinderen volledig afhankelijk van de arbeidsmarkt, en moét je ze wel opvoeden om te kunnen meedraaien in die arbeidsmarkt.

[Vera]

Beste Percalion,

in november vorig jaar is een studie verschenen van alle kinderen die het grootste deel van hun schooltijd op Sudbury Valley hadden gezeten. 82% heeft verder gestudeerd en de andere 18% voelde zich klaar (of was onmiddellijk begonnen) om in de job van zijn/haar keuze te beginnen. Procentueel gezien is er in verder verloop van studie en carriere weinig geen verschil tussen kinderen die van de Sudbury Valley school afstudeerden of die die van andere scholen kwamen. Er was wel een tendens naar een groter aantal dat koos voor een sociale richting of om zelfstandige te worden. Het grootste verschil zit er hem in dat heel veel meer volwassenen zichzelf gelukkig vonden én dat ze gemiddeld aktiever zijn in de gemeenschap waar ze deel van uitmaken.

Kinderen willen deel uitmaken van de maatschappij om zich heen. Daarom ook leren ze spreken, lopen, en als je niet tussenkomt, zullen ze op een bepaald moment ook leren schrijven, lezen en rekenen, net omdat ze dat om zich heen zien. Daar hebben ze geen school voor nodig, eventueel wel iemand die hen kan helpen als ze daar zelf om vragen.
Op dezelfde manier zullen ze een job kiezen waar ze zich in kunnen vinden en daar dan naar toe werken om die job te kunnen uitoefenen. En als die job niet is wat ze ervan verwacht hadden, zijn ze niet bang om te veranderen.

[Percalion]

Dan heb ik geen enkel bezwaar meer! Alleen nog een vraag: die percentages slaan op mensen die in Sudbury gezeten hebben. Wanneer "stop" je met school? Op een bepaalde leeftijd, of op een bepaald niveau, of (vermoedelijk) iets anders?

[Vera]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Dan heb ik geen enkel bezwaar meer! Alleen nog een vraag: die percentages slaan op mensen die in Sudbury gezeten hebben. Wanneer "stop" je met school? Op een bepaalde leeftijd, of op een bepaald niveau, of (vermoedelijk) iets anders?

Van zodra de 'kinderen' zelf voelen dat ze 'klaar' zijn om verder te gaan, dat ze geen baat hebben om verder op de school te blijven, maken ze een soort thesis die ze dan presenteren aan de schoolmeeting (waar alle kinderen en begeleiders van de school naar toe mogen komen en waar alles besproken en beslist wordt). Daarna wordt ook hierover gestemd, hoewel dat dus eerder een pro forma aktiviteit is aangezien de kinderen zichzelf goed kennen en dus zelf weten of ze er klaar voor zijn.

[voicelesscharlie]

Het ergste aan het huidige ondewijs is dat daar de seculiere theocratie van de politieke correctheid daar al lang de plak zwaait.Dat maakt het onze kinderen heel moeilijk om nog onafhankelijk en democratisch te leren denken.

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Vera

Ik kan me hier voor een groot deel in vinden, hoewel ik thuisonderwijs op sociaal vlak (in onze maatschappij, waar dit dus in heel beperkte mate wordt gedaan, zodat onderling contact tussen thuisscholers eerder sporadisch is) zeker niet optimaal is.

Dat is juist. Men moet in het leven kiezen voor het best mogelijke; het beste is meestal niet mogelijk.

Toch roept het nog enkele vragen op.Waarom zou je dan toch toegeven aan de 'eindtermen' (door het uitbetalen van de leerbon te koppelen aan het afleggen van een examen)?Waarom toch toegeven aan het overdreven belang dat er in onze maatschappij wordt gehecht aan 'feitenkennis'?

Het gaat niet over eindtermen. Itt wat vaak wordt geloofd bestaan in Vlaanderen geen uniforme eindtermen. Steinerscholen hebben bv andere eindtermen. Het gaat idd wel om een toegeving. Ikzelf ben tegen de leerplicht die ik beschouw als ongeveer hetzelfde als een hypothetische 'ademplicht' of 'eetplicht'. Maar het is geloof ik wel een efficiënte toegeving om het debat scherp te stellen. Welke politicus uit het establishment zou dit aandurven:aan een gezin bv daadwerkelijk 35.000 € toekennen (de kost van een scholier die zes jaar middelbaar doet) naarmate de examens worden afgelegd? Natuurlijk durven ze dit niet aan, omdat hierdoor direct de inefficiëntie van hun onderwijsmonopolie aan het licht zou komen.

[Percalion]

Over die eindtermen gesproken: wat hanteert de middenjury dan?

De examencommissie heeft in februari trouwens haar examenprogramma's gewijzigd. Helaas zit er voor mijn richting (Grieks-Latijn) niet zoveel verandering in, een beetje minder van alles, maar toch nog steeds een heel pakket. Andere vakken zien hun examenprogramma simpelweg gehalveerd worden, tot de leerstof van het zesde middelbaar (bv. Geschiedenis en esthetica, twee vakken die ik al afgelegd heb).
Wie beslist daar dan over?

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Over die eindtermen gesproken: wat hanteert de middenjury dan?

De examencommissie heeft in februari trouwens haar examenprogramma's gewijzigd. Helaas zit er voor mijn richting (Grieks-Latijn) niet zoveel verandering in, een beetje minder van alles, maar toch nog steeds een heel pakket. Andere vakken zien hun examenprogramma simpelweg gehalveerd worden, tot de leerstof van het zesde middelbaar (bv. Geschiedenis en esthetica, twee vakken die ik al afgelegd heb).
Wie beslist daar dan over?

Ik heb dit ook gemerkt, omdat ik links en rechts enkele thuislerende jongeren volg. Sommigen hadden al uitvoerig zaken gestudeerd die ze plots niet meer moeten kennen. Ik begrijp er niets van.
Ik vind het huidige in Vlaanderen bestaande systeem vrij goed. Het valt dus te vrezen dat men zal ingrijpen.

[KeyserH]

Ik wil even opmerken dat voor het lager onderwijs qua eindtermen nog weinig feitenkennis gevraagd wordt. Ik weet wel dat dat in de praktijk helemaal anders ligt, hoewel ik ervan overtuigd ben dat dit snel gaat veranderen. Als ik kijk hoe er in mijn opleiding lager onderwijs gehamerd wordt op het aanleren van vaardigheden en attitudes. De nieuwe leerplannen zijn ook nog niet genoeg ingeburgerd in de scholen. Dat heeft zijn tijd nodig.


Examens afleggen bij een examencommissie gaat de aandacht naar feitenkennis absoluut niet verminderen. Het bezitten van denk- en praktische vaardigheden en attitudes kan niet getest worden in een examen. Daarvoor is begeleiding en observatie nodig, procesevaluatie ipv productevaluatie.

[Percalion]

Oorspronkelijk geplaatst door Jos Verhulst

Ik heb dit ook gemerkt, omdat ik links en rechts enkele thuislerende jongeren volg. Sommigen hadden al uitvoerig zaken gestudeerd die ze plots niet meer moeten kennen. Ik begrijp er niets van.
Ik vind het huidige in Vlaanderen bestaande systeem vrij goed. Het valt dus te vrezen dat men zal ingrijpen.

Idem hier, ik had al stapels Griekse teksten gelezen die ik plots niet meer moest kennen. Wat mij trouwens stoort, is dat dit pas kenbaar gemaakt werd één maand voor de uiterste indiendatum van inschrijvingen. En op de inschrijvingsformulieren moet gedetailleerd de bibliografie vermeld worden. Dus plots mocht ik alles veranderen.

Maar ik had nog een vraag. Als ik het goed begrijp bent u voorstander (medewerker?) van het Steineronderwijs. Vanwaar dan de keuze voor thuisonderwijs? Wat is met andere woorden de troef van het Steineronderwijs versus het klassieke onderwijs, en wat is de troef van thuisonderwijs versus scholen?

[Michaël Bauwens]

Oorspronkelijk geplaatst door KeyserH

Ik wil even opmerken dat voor het lager onderwijs qua eindtermen nog weinig feitenkennis gevraagd wordt. Ik weet wel dat dat in de praktijk helemaal anders ligt, hoewel ik ervan overtuigd ben dat dit snel gaat veranderen. Als ik kijk hoe er in mijn opleiding lager onderwijs gehamerd wordt op het aanleren van vaardigheden en attitudes. De nieuwe leerplannen zijn ook nog niet genoeg ingeburgerd in de scholen. Dat heeft zijn tijd nodig.


Examens afleggen bij een examencommissie gaat de aandacht naar feitenkennis absoluut niet verminderen. Het bezitten van denk- en praktische vaardigheden en attitudes kan niet getest worden in een examen. Daarvoor is begeleiding en observatie nodig, procesevaluatie ipv productevaluatie.

Waarom moet ieder kind per se bepaalde denk- en praktische vaardigheden en attitudes hebben? Waarom is begeleiding, observatie en procesevaluatie nodig? Je ziet een school blijkbaar als een fabriek en leerkrachten als bandwerkers die kind na kind dat ze in hun handen krijgen moeten bijschaven. De rol van kinderen is daarin enkel zo hard mogelijk proberen doen wat de leerkracht van hem of haar verlangt. Dat schoolsysteem, zelfs al plakt u er nog duizend andere hippe neologismen op, is ten eerste grandioos inefficiënt en geldverspillend maar vooral kindonterend.
Ik heb ongevraagd en ongewild zowat 14 jaar lang 'begeleiding en observatie' gekregen en het is waarschijnlijk het slechtste wat me ooit overkomen is dus doe me een lol en stop met kinderen te beschouwen als onschuldige maar onbetrouwbare half-psychiatrische gevallen die 15 jaar lang 'begeleiding en observatie' door leerkrachten nodig hebben vooraleer ze in de maatschappij 'losgelaten' kunnen worden

[Jos Verhulst]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Maar ik had nog een vraag. Als ik het goed begrijp bent u voorstander (medewerker?) van het Steineronderwijs. Vanwaar dan de keuze voor thuisonderwijs? Wat is met andere woorden de troef van het Steineronderwijs versus het klassieke onderwijs, en wat is de troef van thuisonderwijs versus scholen?

Ik heb me rond 1980 erg ingezet voor de oprichting van de Leuvense Steinerschool en daarna heb ik, ondertussen al ruim 20 jaar, les gegeven in een Steinerschool. Ik ben meer en meer overtuigd geraakt van de gegrondheid van de mensvisie waarop het Steineronderwijs berust. Tegelijk is mij ook meer en meer duidelijk geworden dat met de huidige wettelijke beperkingen echt Steineronderwijs eigenlijk zo goed als onmogelijk is. Je vindt bij Steiner zelf daarvan trouwens de bevestiging.
Zie hierover meer op
http://www.directe-democratie.be/pub...2004.html#stei
Steiner zelf heeft als jongeman zelf huisonderricht gegeven. Naast latere activiteit als docent aan een arbeidershogeschool in Berlijn is dit zijn enige actieve onderwijservaring geweest. Hij was een tegenstander van leerplannen, van diplomacriteria en van schoolplicht.
Ikzelf zie geen strikt onderscheid tussen thuisonderwijs en scholen. Tussen die twee kan je alle mogelijke overgangsvormen hebben. Jonge mensen kunnen bepaalde vakken volkomen zelfstandig studeren; voor andere hebben ze de ondersteuning nodig van een ouder, voor andere weer van een coach buiten het gezin. Gezinnen kunnen samen op grote of kleine schaal onderwijsinitiatieven opzetten; en leraren kunnen ook onderwijsinitiatieven opnemen. Klassieke scholen kunnen ook in de richting van meer vrijheid evolueren, door leerlingen toe te laten om zich slechts voor een beperkt aantal vakken in te schrijven, en andere vakken zelfstandig te studeren. Vrijheid is hier essentieel. Hoe meer vrijheid, hoe meer intrinsieke motivatie zich ontwikkelt en hoe efficiënter wordt geleerd. Ik heb vastgesteld dat mijn eigen kinderen op die manier ongeveer 5 �* 10 maal efficiënter konden leren dan op school gebeurt. Men merkt dit geweldige effectiviteitsverschil niet op, omdat bijna iedereen in het schoolsysteem zit en de staat, door van iedereen belastingsgeld af te pakken en dit slechts terug te geven (via schoolsubsidies) aan diegenen die het onderwijssysteem van de staat volgen, de concurrentie compleet vervalst. En dan zijn we in Vlaanderen nog goed af; in Duitsland wordt je als ouder gewoon opgesloten indien je zelf de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van je kinderen wilt opnemen.

[KeyserH]

Oorspronkelijk geplaatst door Michaël Bauwens

Waarom moet ieder kind per se bepaalde denk- en praktische vaardigheden en attitudes hebben?

Om te vermijden dat ze zelf allemaal bandwerkers worden
Hoe denk je burgerlijk ingenieur te worden zonder het voorbeeld en de begeleiding van anderen die de wiskundige basis en de leerattitudes opbouwen? Hoe wil je een goede schrijnwerker worden zonder doorgedreven oefening met begeleiding en een stevige theoretische achtergrond? Of denk je dat elke persoon op aarde een geniale autodidact is? Hoe wil je ervoor zorgen dat 90% van België kan lezen en schrijven? Want neem het van mij aan, zonder school zou er niet veel van overschieten.
Als je het onderwijs van de kinderen overlaat op zelfstudie en de ouders, krijg je steeds een vermindering in kwaliteit. Om een kind bepaalde vaardigheden aan te leren zijn pedagogische inzichten nodig. De meeste ouders hebben die niet - waar zouden ze ze moeten vandaan halen?
Voor de meeste kinderen is het onmogelijk om mee te draaien in deze maatschappij zonder onderwijs.
Jij hebt misschien een slecht beeld door je eigen ervaringen met onderwijs, en misschien heb jij wel slecht onderwijs genoten, maar dat wil nog niet zeggen dat 'het onderwijs' slecht is.
Kinderen hebben impulsen nodig om tot leren te komen. En met impulsen bedoel ik ook geen inlepelen van kennis. Daarom dat ik mij richt op vaardigheden. Kinderen moeten leren denken en doen. Wat ben je ermee alle hoofdsteden van de wereld van buiten te kennen als ze in een atlas staan? Leer de kinderen om een atlas te gebruiken (niet evident, neem het van mij aan) en je bereikt veel meer.
Die nodige impulsen en de begeleiding die erbij hoort, kan niet door ouders opgevangen worden. Ze missen er de vaardigheden voor, laten we maar zeggen.

[Michaël Bauwens]

Oorspronkelijk geplaatst door KeyserH

Om te vermijden dat ze zelf allemaal bandwerkers worden
Hoe denk je burgerlijk ingenieur te worden zonder het voorbeeld en de begeleiding van anderen die de wiskundige basis en de leerattitudes opbouwen? Hoe wil je een goede schrijnwerker worden zonder doorgedreven oefening met begeleiding en een stevige theoretische achtergrond? Of denk je dat elke persoon op aarde een geniale autodidact is? Hoe wil je ervoor zorgen dat 90% van België kan lezen en schrijven? Want neem het van mij aan, zonder school zou er niet veel van overschieten.
Als je het onderwijs van de kinderen overlaat op zelfstudie en de ouders, krijg je steeds een vermindering in kwaliteit. Om een kind bepaalde vaardigheden aan te leren zijn pedagogische inzichten nodig. De meeste ouders hebben die niet - waar zouden ze ze moeten vandaan halen?
Voor de meeste kinderen is het onmogelijk om mee te draaien in deze maatschappij zonder onderwijs.
Jij hebt misschien een slecht beeld door je eigen ervaringen met onderwijs, en misschien heb jij wel slecht onderwijs genoten, maar dat wil nog niet zeggen dat 'het onderwijs' slecht is.
Kinderen hebben impulsen nodig om tot leren te komen. En met impulsen bedoel ik ook geen inlepelen van kennis. Daarom dat ik mij richt op vaardigheden. Kinderen moeten leren denken en doen. Wat ben je ermee alle hoofdsteden van de wereld van buiten te kennen als ze in een atlas staan? Leer de kinderen om een atlas te gebruiken (niet evident, neem het van mij aan) en je bereikt veel meer.
Die nodige impulsen en de begeleiding die erbij hoort, kan niet door ouders opgevangen worden. Ze missen er de vaardigheden voor, laten we maar zeggen.

Waarom zouden kinderen wel zelf leren lopen en praten (met hulp van hun 'onvaardige ouders') maar niet zelf leren lezen en schrijven (met hulp van persoon X als het kind daar om vraagt)? 'Onderwijs' is een zeer recent fenomeen dat al bij al maar een goeie 150 jaar oud is. Natuurlijk konden daarvoor, in de 19e eeuw, weinig mensen lezen en schrijven maar dat was toen ook niet echt nodig.

Natuurlijk heb je een bepaalde opleiding nodig als je een bepaald beroep wil gaan uitoefenen, de vraag hier is vooral waarom kinderen niet zelf mogen bepalen wat ze willen leren en ten tweede, zodra ze dat bepaald hebben, dat ze dan zelf mogen bepalen hoe ze iets willen leren.
Je stelt dat kinderen bepaalde 'impulsen' nodig hebben om te leren. Ik weet ook wel dat de meeste leerlingen in het secundair onderwijs uit zichzelf nauwelijks een vinger zullen uisteken naar een boek of een opleiding, maar is dat zo ondanks of dankzij school? Volgens mij is dat dankzij school. Kijk naar jonge kinderen; voortdurend bezig, op zoek, uitproberen, vragen, enz... en kijk dan naar tieners en je ziet een stel verdwaasde, hersen- en levenloze objecten (en ja, dat is een boutade, maar ik vermoed dat u het min of meer eens bent) die inderdaad 'impulsen' nodig hebben. Op school krijgen kinderen massa's antwoorden op vragen die ze zich niet gesteld hebben, op school mogen kinderen niet de antwoorden zoeken op vragen die ze zich wél stellen. Ze moeten dingen doen die ze niet willen doen en de dingen die ze wél willen doen mogen ze niet doen. En dan kom jij beweren dat ze 'impulsen' nodig hebben nadat jarenlang hun eigen impulsen om te leren en te ontdekken onderdrukt zijn??

Er is helemaal geen 'standaardpakket' aan kennis/vaardigheden dat iedereen moet hebben meegekregen op school. Laat leerlingen 6 maand na een succesvol examen datzelfde examen opnieuw afleggen en ik garandeer je dat minstens de helft gebuisd is. Wat denk je dat dat oplevert na tien jaar? Mensen (dus ook, tot nader order, kinderen) zijn rationele wezens die enkel leren wat ze nodig hebben en enkel onthouden wat ze blijven gebruiken. Door een kind 7 uur per dag in een veredelde gevangenis te stoppen hebben ze niets nodig en moeten ze niets gebruiken, zij het om 'goede punten' te halen, maar dat is een abstractum waar gelukkig alleen volwassenen in geloven.
Lees bv. eens iets van John Gatto ( http://www.preservenet.com/theory/Gatto.html ) om je illusies over 'het onderwijs' kwijt te geraken.

[KeyserH]

Is geen onderwijs dan de oplossing? We staan nog veel verder van huis als we geen onderwijs inrichten. Die impulsen komen er echt niet vanzelf. Hoeveel leerrijke kansen krijgt een kind, als er geen begeleiding is om die kansen te creëren?
Veel van wat je zegt over ons huidige onderwijs is waar, maar het is voorlopig de minst slechte oplossing die er is. En er zijn veranderingen bezig. Ik weet niet hoe oud je bent, maar denk eraan dat het onderwijs de laatste jaren sterk gewijzigd is. In het kleuteronderwijs wordt al sterk vanuit vrije activiteiten en zelfleerzaamheid van kinderen gewerkt. In het lager onderwijs begint dit gedachtegoed ook zijn aantrek te krijgen. Het probleem is, dat deze onderwijsvorm veel begeleiding vraagt, voor elk kind afzonderlijk. We moeten in het oog kunnen houden waar het kind staat, waar het nog impulsen nodig heeft, hoe het fysiek, sociaal, psychologisch evolueert. Dit is veel intensiever dan het klassieke onderwijs en wordt in alternatieve scholen al toegepast.

Persoonlijk kan ik u meedelen dat in de (notabene katholieke) hogeschool waar ik zit (opleiding lager onderwijs) veel aandacht wordt besteed aan het inspelen op de eigen interesses en drijfveren van de leerling om te leren. Het besef is er dat onze manier van onderwijzen deze drijfveren eerder ondermijnt dan aanmoedigt, maar er zijn oplossingen. Niet het ontbinden van onderwijs, wel het wijzigen, zoals vele alternatieve scholen het doen, zoals het centrum voor ervaringsgericht onderwijs aka Ferre Laevers al 10 jaar voor strijdt.

Voor de duidelijkheid nog dit: een kind is niet in staat om alle nodige vaardigheden zelf op te doen. Als het niet in aanraking komt met bepaalde impulsen (of veel te laat, voor bepaalde zaken als spreken, lezen, ... zijn er kritische periodes) kan het die vaardigheden ook niet aanleren.

[Michaël Bauwens]

Het ontbinden van het onderwijs is geen optie, maar je mag 'onderwijs' niet gelijkstellen met het huidige schoolsysteem. Er zijn inderdaad initiatieven en pogingen om iets te veranderen in het onderwijs, maar zolang men wil blijven vasthouden aan een paar basisveronderstellingen - dat kinderen voortdurend begeleid en gecontroleerd moeten worden, dat ze zelf onvoldoende impulsen zullen ontwikkelen, kortom dat ze im grunde de controle over hun eigen 'opleiding' niet toevertrouwd krijgen - zullen al die initiatieven enkel resulteren in een hoop desillusies, kosten, en verloren tijd en moeite.
Persoonlijk ben ik voorstander van het Sudbury-model ( http://www.sudval.org en http://www.sudbury.be ), maar de meest rechtvaardige en pragmatische oplossing lijkt mij te zijn om de onderwijsmiddelen uit te keren aan de ouders en kinderen zelf, en dat ze daarmee het onderwijstype van hun keuze financieren. Op die manier wordt een waaier aan verschillende onderwijsmogelijkheden geboden zodat elk kind het onderwijs kan kiezen dat het beste bij hem/haar past. Op dit moment betekent 'onderwijsvrijheid' in België zoveel als 'iedereen mag gelijk welke school oprichten, zolang die school maar werkt zoals de staat het wil', en dat is natuurlijk hetzelfde als géén onderwijsvrijheid.