Annan doet laatste poging voor hereniging Cyprus

[Antoon]

Secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties is dinsdag begonnen aan een nieuwe poging om de leiders van Grieks- en Turks-Cyprus ertoe te bewegen weer te gaan onderhandelen over de hereniging van het eiland.
Annan heeft haast, want op 1 mei treedt het Griekse deel van het eiland lid toe tot de Europese Unie.
Annan ontving in New York de Grieks-Cypriotische president Tassos Papadopoulos en de Turks-Cypriotische leider Rauf Denktash. De VN-gezant voor Cyprus, Alvaro de Soto, sprak na afloop van een constructief gesprek. Woensdag gaan de gesprekken verder.

Annans woordvoerder zei te hopen dat Denktash en Papadopoulos instemmen met Annans wens om de onderhandelingen te hervatten. Die liepen negen maanden geleden vast. Als de twee akkoord gaan, hoopt Annan de onderhandelingen eind maart te kunnen afronden. Op 21 april moeten er dan in beide delen van Cyprus referenda komen waarin de bevolking zich kan uitspreken over het vredesakkoord.

De toetreding van het Griekse zuiden van het eiland tot de EU beweegt beide partijen er hopelijk toe om "de gesprekken op een serieuze manier te hervatten", zei Annans woordvoerder. De eerdere onderhandelingen liepen stuk op de weigering van Denktash om in te stemmen met de terugkeer van de helft van de 200.000 Griekse vluchtelingen naar het door Turkije bezette noorden. Annan zegt sindsdien dat hij de onderhandelingen alleen wil hervatten als beide partijen de politieke wil aan de dag leggen om tot een akkoord te komen.

De Turkse regering probeert Denktash onder druk te zetten om serieus te gaan onderhandelen. Premier Recep Tayyip Erdogan zei Denktash een "routekaart" voor de gesprekken in New York te hebben meegegeven. "Maar we zullen zien hoe trouw hij aan die routekaart blijft." Erdogan wil voorkomen dat de problemen rond Cyprus de eventuele toetreding van Turkije tot de EU nog problematischer maakt dan die toch al is.

Bronnen uit de Grieks-Cypriotische gemeenschap zeggen dat men daar moeite heeft met Annans voorstel om in april aparte referenda te houden onder de Grieks- en Turks-Cyprioten, ook als er in New York geen overeenstemming wordt bereikt. Denktash eist verder dat de internationale gemeenschap zijn republiekje erkent - nu doet alleen Turkije dat - en dat de twee bevolkingsgroepen gescheiden blijven leven.

Ik ben benieuwd!

[Dimitri]

En jawel, er is een akkoord:

Oorspronkelijk geplaatst door NRC Handelsblad

[size=5]Akkoord brengt hereniging van Cyprus dichterbij[/size]

Door onze correspondent Bernard Bouwman

ISTANBOEL, 14 FEB. Grieks-Cyprioten en Turks-Cyprioten zijn het gisteren in New York eens geworden over een nieuw vredesplan voor Cyprus. Daarmee is volgens de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan, een ,,echte mogelijkheid'' geschapen dat Cyprus herenigd is vóór 1 mei. Het eiland, dat sinds 1974 verdeeld is, zou dan als eenheid op die datum lid kunnen worden van de Europese Unie. In het voorstel van de VN wordt Cyprus een federale staat met twee regio's die een grote mate van zelfstandigheid hebben, vergelijkbaar met Zwitserse kantons.

Het akkoord in New York kwam na dagen van moeizaam overleg. Naar verluidt raakte Kofi Annan, die beide partijen voor het overleg naar New York had gehaald, zo gefrustreerd over het gebrek aan vooruitgang in de besprekingen dat hij besloot beide partijen een tekst van anderhalve pagina voor te leggen die zij moesten accepteren of afwijzen. Nu beide delegaties akkoord zijn gegaan, ligt de weg open voor verder vredesoverleg. Dat moet volgende week donderdag beginnen in Nicosia.

Het optimisme van Annan komt mede voort uit het strakke tijdsschema waarmee beide partijen akkoord zijn gegaan. Zo moeten de Grieks- en Turks-Cyprioten vóór 22 maart overeenstemming bereiken over een vredesplan. Lukt dat niet, dan worden Griekenland en Turkije erbij gehaald. Duurt de impasse in de onderhandelingen ook dan nog voort, dan vult Annan zelf de open plekken in van het plan dat dan op tafel ligt. Dat plan wordt hoe dan ook in april in een referendum voorgelegd aan de beide gemeenschappen op het eiland. Als die akkoord gaan is Cyprus nog voor 1 mei herenigd.

Volgens diplomaten in New York was het akkoord niet mogelijk geweest zonder flinke druk op de Turks-Cyprische leider Rauf Denktas en de Grieks-Cyprische president, Tassos Papadopoulos. Vorig jaar bij de Cyprus-top in Den Haag was het volgens de VN vooral Denktas die een oplossing blokkeerde. De afgelopen tijd heeft Turkije, zonder wiens financiële en militaire hulp de Turkse Republiek Noord-Cyprus niet kan bestaan, zware druk uitgeoefend op Denktas. Ankara wil zelf graag lid worden van de Europese Unie en weet dat daarvoor hereniging van Cyprus nodig is.

Ook de Grieks-Cyprische president, Papadopoulos, zou de afgelopen dagen flink bewerkt zijn. De Grieks-Cyprioten (en ook Griekenland) wilden graag een grote rol voor de Europese Unie bij het vredesoverleg. De Turks-Cyprioten en ook Turkije zijn daar tegen. Volgens diplomaten in New York zagen de Grieks-Cyprioten van hun eis af na telefoontjes van onder andere de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Powell, en zijn Britse ambtsgenoot, Straw. Experts van de Europese Commissie worden nu wel betrokken bij het overleg, maar zullen louter adviseren over technische kwesties.

Copyright je weet wel wie

Het plan-Annan komt erop neer dat er een Verenigde Republiek Cyprus wordt opgericht met twee deelstaten, een Griekse en een Turkse. Er komt een paritaire federale regeringsraad en een tussen Grieken en Turken roulerend presidentschap naar Zwitsers model, terwijl de meeste bevoegdheden net als in Zwitserland bij de deelstaten liggen. Ook het Hooggerechtshof e.d. worden paritair samengesteld.

In ruil voor opening van de grenzen naar Grieks-Cyprus moeten de Turks-Cyprioten ruim een kwart van hun huidige grondgebied inleveren. De grondgebonden autonomie blijft wel bestaan, er wordt dus niet teruggekeerd naar de persoonsgebonden autonomie van vóór 1974.
In de huidige verhoudingen is 60% van Cyprus Grieks (incl. 3% Brits soeverein gebied), 37% Turks en 3% neutraal VN-gebied. In het plan-Annan, waarin ook het Britse soevereine grongebied wordt verkleind, zal 71,5% Grieks worden en 28,5% Turks. Dat is nog altijd in het voordeel van de Turken, die minder dan een kwart van de bevolking uitmaken. Meer dan de helft van die Turken bestaat overigens uit immigranten van het vasteland. Over terugkeer van deze in Grieks-Cypriotische ogen illegale immigranten, die vaak de huizen van gevluchte Grieks-Cyprioten bewonen, naar Turkije wordt in het plan niet gerept, wat misschien voor veel tegenstanders van het plan aan Griekse zijde zal zorgen. Anderzijds is voor teruggave van Turkse gebieden aan de Grieken een ontruiming van die gebieden nodig, wat weer op verzet van de Turks-Cyprioten zal stuiten. Gebiedsoverdracht en terugkeer van een deel van de Griekse vluchtelingen is echter het enige punt waar de Grieks-Cyprioten wat mee winnen, terwijl de Turken veel meer te winnen hebben: erkenning, toegang tot de EU en de rest van de wereld, en economische vooruitgang.

De nieuwe kaart van Cyprus zou er na de gebiedsoverdracht (lichtblauwe gebieden), die binnen 3 jaar volledig moet zijn voltooid, als volgt uitzien:

Op de slakkenserver van deze VN-stek kun je het volledige plan-Annan met kaartjes binnenhalen: http://www.cyprus-un-plan.org/ Kijk niet onder het kopje 'maps', want daar vind je niks meer.