Jos Geysels over identiteit
 

Een verademing in deze tijden van scherpslijpende leerling-tovenaars. Nagels met koppen.
Ik weet dat sommigen onder u ongecontroleerd speeksel beginnen te produceren bij het lezen van de naam van de auteur. For what it's worth: vriendelijk verzoek om jullie reacties te beperken tot de inhoud



Identiteit schrijf je in het meervoud

Jos Geysels houdt niet van het Vlaams-nationalistisch discours


'Ceterum censeo Belgica delenda est." Deze parafrase naar de uitsmijter ("Overigens ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden") waarmee Marcus Porcius Cato in de Romeinse Senaat zijn tussenkomsten beëindigde, gebruikte Bart De Wever als titel voor zijn bijdrage in de bundel Quo Vadis Belgica die verleden jaar onder redactie van Carl Devos verscheen. Zijn parafrase was geen grapje en zijn stelling heel duidelijk: "Naast het Vlaams Belang is er de N-VA die het streven naar een Vlaamse lidstaat van Europa als kernthema heeft."

Duidelijkheid is iets wat Bart De Wever kenmerkt. Ook al relativeert hij sommige uitspraken achteraf als een grapje of verontschuldigt hij zich voor te krasse uitspraken. Duidelijkheid maakt van iemand die het separatisme als doelstelling heeft nog geen extreem rechtse creatuur. Het is niet omdat je samen met iemand op een foto staat (zoals De Wever met Le Pen) dat je zijn gedachten deelt.

Maar voor Bart De Wever, hij herhaalde het vrijdagavond in het Canvas-programma De keien van de Wetstraat, blijft de congruentie tussen volk en staat, het samenvallen tussen natie en staat, essentieel. In die congruentie staan woorden als 'identiteit' en 'eigenheid' centraal.

Ik behoor niet bij degenen die hun wereldburgerschap bedreigd zien als het woord identiteit valt. Ik krijg wel een lichte huivering als de Vlaamse identiteit weer eens van stal wordt gehaald om een extra 'homogeen bevoegdheidspakket' uit de communautaire brand te slepen.

En dat is juist wat Bart De Wever en Geert Bourgeois wel doen. In zijn opiniestuk (DM 6/9) beweert deze laatste dat er 'zonder identiteit geen toekomst is'. Identiteit is immers 'het antwoord op de mondialisering'.

'Identiteit' en dat ander woord, 'eigenheid', waren in de jaren negentig de trefwoorden waarmee de Vlaamse regeringen hun communautair verhaal ondersteunden. Rond dit verhaal werd getracht (onder andere via het project 'Europa - Vlaanderen 2OO2') een consensus te creëren om de Vlaamse deelstaat een grotere autonomie te geven. Wie dit verhaal niet aanvaardde, viel buiten de consensus en werd als een 'lauwe Vlaming' gecatalogeerd. Ook al trachtte hij behoorlijk Nederlands te spreken.

De laatste jaren zijn deze begrippen in het communautaire debat wat op de achtergrond geschoven of geherformuleerd in frasen als 'de verschillende publieke opinies in Wallonië en Vlaanderen'. Wat nu overheerst is een "communautair discours", aldus historica Sophie De Schaepdrijver, "dat zichzelf presenteert als een zakelijk contract met de burger: een rationele keuze voor goed bestuur en heldere geldhuishouding".

Nochtans zijn 'identiteit' en 'eigenheid' nooit helemaal verdwenen. Het zijn immers deze begrippen die het verschil maken tussen Vlaanderen en Wallonië, tussen Nederlandssprekenden en Franstaligen en de Vlamingen onderling een cementlaag moeten geven die hun gemeenschapsgevoel moet stutten. Of het nu gaat over de gezondheidszorgen of over het verkeer, de culturele verschillen tussen beide gemeenschappen zijn blijkbaar zo groot dat een splitsing de enige oplossing is. In deze manier van denken worden eigenheid en identiteit de voornaamste argumenten voor een verdere staatshervorming. Tegelijkertijd vormen ze een homogene Vlaamse gemeenschap. Eén identiteit, één front. En daar zit hét probleem.

Natuurlijk bestaan er identiteiten. Maar het zijn lappendekens, het is patchwork. Wij hebben verschillende identiteiten en behoren tot verschillende gemeenschappen. Met veel mensen in Vlaanderen deel ik een bepaalde achtergrond (zoals taal of godsdienst) maar met niemand deel ik al mijn achtergronden. Daarom wordt identiteit beter in het meervoud geschreven. In die betekenis bestaat dé Vlaamse identiteit niet en is dé Vlaamse gemeenschap een 'imaginaire' gemeenschap. Dé identiteit is geen essentie maar een constructie. Toch wordt deze constructie door nationalisten gebruikt om de publieke opinie te mobiliseren, de botsing met andere culturen te benadrukken en het criterium om staatsgrenzen te trekken of te verleggen.

Wie echter de natuurlijkheid van de identiteit benadrukt, maakt van de verscheidenheid een monocultuur, herleidt individuen tot loutere illustraties van een collectieve identiteit. Het individu is dan slechts man of vrouw, Hutu of Tutsi, Kroaat of Serviër, moslim of ongelovige. Identiteit wordt dan geen uiting van culturele diversiteit maar van exclusiviteit, het individu is dan geen uniek exemplaar maar slechts een drager van vastgelegde kenmerken en eigenschappen. Identiteit wordt een enkelvoudig begrip gebaseerd op etnisch-culturele criteria waarmee het verleden wordt verklaard en de toekomst voorspeld.

"De identiteit is de toekomst", schrijft Geert Bourgeois. Hij vergist zich. Opkomen voor culturele diversiteit, het beschermen van talen en culturen is terecht. Maar een cultureel identiteitsbegrip gebruiken om lands- en staatsgrenzen te trekken is kortzichtig. Zelfbeschikkingsrecht, zelfbestuur, autonomie: het blijven waardevolle begrippen, maar ze krijgen een een totaal andere betekenis in een samenleving waar de mensen veel minder grondgebonden leven en werken, waar milieuvervuiling taal- en landsgrenzen overschrijdt en een crisis op de hypotheekmarkt in de VS de dag daarop de aandelenkoersen in Brussel beïnvloedt. Nieuwe tijden veronderstellen een andere visie. Nieuwe uitdagingen, zoals de mondalisering, vragen nieuwe oplossingen, ook institutionele.

Toch gaat "de communautarisering van het blikveld alsmaar door", schrijft Sophie De Schaepdrijver. Het is dit blikveld dat mij zo benauwt, de politieke vocabulaire die gehanteerd wordt. Dat expliciet binden van de regionale economische ontwikkeling aan een identiteit die de regio een interne cohesie moet geven. Ik voel mij thuis in een ander verhaal. Een verhaal met woorden als democratie en kwaliteit, burgerschap en solidariteit. Zo kunnen we misschien, zoals Stefan Hertmans ooit schreef, de identiteit ontwikkelen die een gemeenschap nodig heeft, namelijk een gemeenschap die over de kwaliteit van de dingen praat.

© 2007 De Persgroep Publishing

Ziedaar de ware reden van het cordon sanitaire.

Commentaar op de tekst aub

Het probleem met deze alinea:
vervang 'vlaanderen' door 'Belgie' en 'vlaamse' door 'belgische'
en je krijgt een even plausible tekts voor de politieke tegenstander.

Het debat tussen 'flaminganten' en 'belgicisten' is een dovemansgesprek

Verzuurde nostalgici en medemensen die niet met hun tijd meekunnen zullen er altijd zijn. Zij verdienen ons begrip en alle nodige zorgen!

Ik denk dat jij niet met je tijd meekunt. België anno 2007 is niet meer het België van 1830, en dat weet je maar al te goed. Jij bent diegene die problemen heeft met 'identiteit' en 'eigenheid', omdat je je niet thuisvoelt in de wereld van vandaag.

Ik heb op dit moment maar weinig problemen, beste Nummer. De politieke bloccage die ik de voorbije 30 jaar voelde is helemaal opgelost. Het gaat de goede richting uit en elke dag brengt meer goed nieuws. En wat meer is: ik moet er niets meer voor doen, het zijn de Belgischgezinden die België aan het afbreken zijn.

Een comfortabel gevoel!

Het is net België dat niet meegaat met zijn tijd. Ouwbakken en dringend aan vernieuwing en democratisering toe, want de ideën die de belgicisten over democratie hebben, passen in geen enkel serieus democratisch land. Spijtig voor de Belgicisten dat ze zich niet thuisvoelen in een wereld die naar echte democratie snakt, en waar de bevolking steeds meer van zich laat horen en zich minder laat ringeloren. Ondanks de macht over de media raken dank zij internet de mensen toch nog aan degelijke informatie, en is hun rijk weldra ten einde. Hopelijk kunnen ze zich aanpassen aan een echte democratie...

Oei, ik wil er liever niet bij zijn als u uit die droom ontwaakt...

is er een verschil in legitimiteit tussen een vlaamse en een belgische identiteit/eigenheid?

De bloccage die mensen als u, afschijtingsspecialisten, zelf creëren, om daarna met voorstellen te komen om ze op te lossen ... waardoor ze nog erger worden. Vicieuze cirkel, bezigheidstherapie ==> comfortabel gevoel ... ???

Zegt degene die nogal wat 'stelt' tegenwoordig, uit schrik 'Vlaming' op zijn paspoort te moeten zien staan....

Deze tekst?

Het is duidelijk dat Geysels, jij en Dros die 'lichte huivering' met elkaar delen.:lol:

de dag dat hans 12 euro moet betalen om zijn vlaams paspoort te gaan halen doe ik een fles champagne open :lol: ;-)

Waarom denk je dat Hans de uitbreiding van Brussel wenst?

omdat brussel zijn invoeldssfeer zou vergroten.
En ondanks dat ik er niet mee akkoord ben kan ik wel begrijpen dat hij het hypocriet vind om gemeentes waar 80% franstaligen wonen niet tot brussel aan te sluiten (dat eigenlijk 2talig is) en waar aldus de franstaligen nog ondervertegenwoordigd zijn aangezien deze gemeenten(80%) gemiddeld meer franstaligen bevatten dan het brusselse model (50/50)

u snapt er duidelijk de balle van

u hebt net mijn punt bewezen

slaap zacht

merci
Jij ook!

Neen.
Om Brussel gemakkelijker aan Vlaanderen te kunnen onttrekken zodat hijzelf zeker nooit Vlaming zal hoeven te worden.

Hans vindt het overigens allesbehalve hypocriet dat de Franstaligen oververtegenwoordigd zijn op federaal niveau.

Leuke tekst.

Maar wat zowel Geysels als Dewever - imo - vergeten is dat mensen hun identeitit zelf kiezen. Noch Geysels, noch Dewever zijn in staat te zeggen hoe dé mens zijn identeit kiest (of dient te kiezen). De ene doet het op basis van etniciteit-afkomst, de ander doet het op basis van andere kenmerken.

Ik voel me Vlaming. Maar dan echt, hé. Ik ga hopelijk lid worden van een typisch Vlaamse vereniging. Maar ik voel me ook Belg. En dan ook echt. Ik voel me vooral een Antwerpenaar. Enfin, als we het over geografische elementen hebben. Maar ik voel me ook Muse-fan, liberaal, tiener en filosoof in opleiding. Om maar iets te zeggen.

Vooral met dit heb ik last.
Voor mij - en blijkbaar voor Geysels ook - hoeft dat niet relevant te zijn om staatsgrenzen daarop te enten. Maar voor anderen blijkbaar wel. Dat moet je ook respecteren. Dat mis ik wat bij Geysels. En als het voor hém toch niet relevant is, waarom het dan aan anderen niet gunnen, vraag ik me af.

Hoewel ik het principieel eens ben met Geysels stelling over identiteit, stel ik een blinde vlek bij hem vast: de Belgische identiteit passeert onder zijn radar. Een interessante analyse van deze blindheid vind ik terug bij John Sanctorum (Menzo van deze maand).

Hoe bedoel je?

(Ik ben ook liever iemand die identiteit eerder ent op niét uitsluitend geografische elementen. Maar goed.)

Het staat er toch? :?

En anders: die column lezen hé.

Van John?
Ja, geraak maar eens aan een Menzo. :/

Heb je al eens gehoord van een krantenwinkel?
Er staat trouwens een interview in met een blote madam die ook op de cover prijkt. Dat krijg je er zomaar bij en dat allemaal voor maar een paar euro.
Als je dat niet ziet zitten, moet je een paar weken geduld hebben, dan staat die column ook op www.menzo.be en op www.visionair-belgie.be

Dankje.

Ik ben ook wel jong geweest, maar ik betwijfel of ik ooit zó naïef geweest ben. ;-)

Je neemt het woord kiezen te letterlijk, vrees ik.

Vandaag 11/9 herdenken we de aanslag op de twin towers.
Na deze aanslag is de wereld veranderd.
Na de val van de muur is Europa veranderd ,Balkanoorlog ,vorming natie-staten.
Het oude Europa bestaat niet meer en het grote Europa heeft de discussie over de identiteiten van de volken en de rol van de staten in alle hevigheid op de kaart gezet.
Het Nederlandse en Franse NEE tegen de grondwet heeft hier alles mee te maken.
Eerst Fortuyn en nu de partijen die de Nederlandse identiteit en geschiedenis vooropzetten groeien hier.
In Frankrijk is dat Sarkozy.
Als de wereld en Europa verandert ,verandert Belgie ook.
In Belgie komt dit nog veel harder aan ,want Belgie heeft geen identiteit.
De geschiedenis van Belgie is een geschiedenis van onderdrukking door de
Walen en van emancipatie van de Vlamingen.
Daarom komt het oude Belgie niet meer en na de vorming van een regering gaat Belgie niet op de oude voet verder.
De roep om identiteit en de belangstelling voor de geschiedenis zal nog jaren door gaan.

Wel, als er niets aan de hand is in de beste der werelden, en "België" in blakende gezondheid is, waar maakt u zich dan druk over? Leun gerust achterover in uw fauteuil en kijk toe "België" erop vooruitgaat en stralende horizonten tegemoet gaat. :-)

Ja Kortaf, ze zijn allen zo zeker van de blakende gezondheid van la belgique dat ze hier met drommen koortsachtig komen binnenvallen om met de meest onzinnige argumenten (meer mensen scheiden twee keer, o.a.) het vlaemsche spook weg te neuzelen.

Je identiteit is iets anders dan je nationaliteit en er is een hoop aan te kiezen.

altijd dezelfde demagogische redenaarstruuk ...

haal één argument van vele van een tegenstander van stal, isoleer dat, presenteer het als énige argument, bekritiseer dit éne element grondig, en acteer alsof je het hele discours van je tegenstander onderuit haalde.

en niet toevallig kiest een Jos Geysels dan het 'niet-zo-rationeel' presenteerbare argument (alhoewel volksverbondenheid en eigenheid ook wel rationeel te benaderen en zeker pragmatisch te verklaren valt) het 'nationalisme' ... kompleet voorbijgaand aan het feit dat het vasthouden aan een andere staatkundige entiteit natuulijk even 'niet-zo-rationeel' en 'nationalistisch' is ...

welnu die identiteit is slechts een deel van het verhaal van BdW. het gaat 'm natuurlijk en vooral over pragmatische bestuurbaarheid van een regio en dicht-bij-de-burger-democratie (om het lelijke woord subsidiariteit niet te moeten gebruiken).

Vlamingen en Walen hebben nu eenmaal verschillende politieke keuzes, en politieke keuzes vertalen zich nu eenmaal in beleidskeuzes ... Vlamingen en Walen willen dus op de meeste domeinen anders bestuurd worden ... en dat is een volstrekt democratische, legitieme keuze. De gevolgen hiervan zien we momenteel in praktijk. Komplete stilstand op het federale niveau. De beleidskeuzes liggen zo vér uit elkaar dat geen regering meer te vormen valt, geen enkel nieuw beleid, tenzij de politici een gigantische woordbreuk plegen en een tegengesteld beleid op poten zetten dan waar ze voor verkozen zijn.

Laat dat herhaardelijk woordbreken nu toch net de oorzaak zijn van de anti-politieke sentimenten die West-Europa nu al een jaar of twintig kenmerken (dixit Sarkozy een week of wat geleden ... hij ziet woord houden dan ook terecht als enige remedie om het FN terug te dringen, doch dit geheel terzijde ;-) ) ... anti politieke sentimenten, de kloof met de burger bekampen ... toch ook één van de kopbrekers van dhr Geysels, dacht ik ... of waren er toch andere redenen voor het CS ?

voor een man die zich naar eigen zeggen beter thuis voelt in een 'verhaal met woorden als democratie, kwaliteit en burgerschap' stapt dhr Geysels hier tamelijk vlot over de wil en het recht van die burger op een eigen gekozen dynamisch beleid ...

triestige belgisch nationalistische plant :roll: (om niet de meer gebruikelijke scheldwoorden te gebruiken voor iemand die zo de democratie miskent en de nek omwringt ... )

have a nice day ! 8-)

ps als VB'er voelde ik mij hier geroepen om even in de bres te springen voor een collega Vlaams-nationalist ... 'une fois n'est pas coutume' ;-)
(en Bart, neem hier eens een voorbeeld aan, wil je ? je komt toch ook in dat CS terecht als je je been stijf houdt ... )

Ik vrees dat jullie zich vergissen. Hij is daar niet blind voor en gaat er niet aan voorbij. Hij beweert nergens dat er een Belgische identiteit zou bestaan. Integendeel.

Datzelfde probleem zal zich stellen in een onafhankelijk Vlaanderen. Antwerpenaars zullen andere politieke keuzes maken dan Limburgers, enzovoort.

Vertel me dan eens uit wat dat gevoel bestaat Adrian?

Ik maak zelfs andere politieke keuzes dan mijn moeder.
Beat that.

Maar niet in dezelfde mate dat het tot een permanente blokkage leidt, zoals het vlotte functioneren van de Vlaamse regering aantoont.