Masse und Macht hervertaald in het Nederlands
 

Een oud boekje dat plots weer actueel werd door de massa-hysterie na Charlie Hebdo - Elias Canetti's Masse und Macht - werd nog eens vertaald.

Ik wens u buitengewoon veel leesplezier.

http://webooks.nl/massa-en-macht/

Ik vind nergens iets terug over een heruitgave of een nieuwe vertaling. Zelf heb ik enkele jaren geleden een Engelstalig exemplaar gekocht; Nederlandstalige edities waren onvindbaar of pokkeduur.

Een briljant boek, zeker, maar niet zo eenvoudig toepasbaar op wat we in het huidige tijdsgewricht als massacultuur omschrijven. De massa's van Canetti zijn primair fysiek en tastbaar. De massa's van vandaag zijn eerder geestelijk verbonden, als cellen in een terrorismenetwerk.

Voor een schitterende kritiek op de massamens richte men zich tot De opstand der horden van José Ortega y Gasset, nog zo'n boekje dat helaas moeilijk te vinden is dezer dagen.

P.S. Binnenland? ;-)

Da's wel een belangrijk verschil. Maar blijft de massadynamiek niet vergelijkbaar, zelfs in een virtueel universum? Wij tegen zij, op fora en sociale media - dat al wel. Het zien van een "hoop lijken" of toch slachtoffers (een paar dode terroristen), die ons differentiëren omdat wij niet dood zijn; ook dat blijft analoog in een virtuele wereld. De andere ideeën van Canetti, zoals de fysieke presentie die leidt tot hordegedrag en gepercipieerde en getransponeerde macht, is moeilijker te vinden op internet natuurlijk (hoewel, een aantal antropologen schreef wel over het feit dat wij "disembodied" zijn en ons brein ageert alsof ons lichaam wordt betrokken terwijl we voor een scherm liggen vegeteren). En er zijn tenslotte ook "leidersboodschappen" (zoals het discours over "islamisering") dat de massa in zijn grip houdt.

Toch wel, want vertaald in 't nederlands, en er is veel massahysterie in België op dit moment.

Het probleem daarvan is toch dat we op deze manier geen echte massa-ervaring doormaken. Hooguit kunnen we een massa veronderstellen op basis van een optelsom van gelijklopende gedachten: we lezen hier een mening en daar eenzelfde en dan nog een en als we die allemaal samengooien kunnen we ons een massa verbeelden, maar we beleven ze niet werkelijk; het blijft allemaal erg cerebraal en multi-individueel. Op deze manier vallen we nooit ten prooi aan de volle rijkdom aan dynamieken die Canetti beschrijft.

De Pegidamarsen zijn al wat interessanter in dat opzicht. Ze zwellen langzaam aan, vermeerderen zich en er ontwikkelen zich tegenmassa's. In de gaten houden die zaak. Met de bril van Canetti. ;-)

Inderdaad. Maar zeker niet de wervingskracht van virtuele gemeenschappen onderschatten. Die worden dan omgezet in fysieke massabijeenkomsten.

Wat denk je nochtans over dat idee van de "synaesthesie" -- een lichamelijke, sensoriële ervaring die je kan opdoen ondanks het feit dat je enkel individueel en cerebraal achter een computerscherm wordt opgejut door een imaginair lidmaatschap van een virtuele massa.

Er wordt daar wat interessant onderzoek naar gedaan, maar heb het zelf nog nooit ervaren (gelukkig maar).

Is dat niet buitengewoon efemeer? Computer uit en gedaan?

Ik zie hier wel een aantal mensen op dit forum lopen die ik van zulke ervaringen verdenk, ja. Die gaan er helemaal in op en worden dan lichtjes high. Een normaal gesprek kun je met zulke mensen niet voeren. Maar als de computer wordt uit gezet desintegreert de massa in hun hoofd en verzinken ze in een diepe depressie. Hun enige uitweg daaruit is: opnieuw inloggen en andermaal dezelfde mantra's opdreunen. Fora zoals dit oefenen zonder twijfel een enorme aantrekkingskracht uit op zulke manisch-depressieven.

Ze benaderen de massa zoals een XTC-pil werkelijke vreugde moet vervangen, of een dildo een penis van vlees en bloed, of zoals een wekelijkse fuif de drang naar extase moet vervullen bij gebrek aan een écht feest (het feest in zijn oerbetekenis als overgangsrite, inclusief liminale fase).

Het zal beter dan niks zijn, zeker?