[Den Duisteren Duikboot]

Oorspronkelijk geplaatst door Percalion

Ik begrijp ongeveer je gedachtengang denk ik: de democratie is een systeem om conflicten op te lossen zonder gebruik te maken van geweld, en heeft dus zijn eigen spelregels; wie die spelregels ter discussie stelt plaatst zich buiten de democratie en moet dus "geweerd" worden.

In zekere zin. Er moet altijd ruimte zijn voor verandering, daar ben ik het met je eens. De vraag is hoeveel ruimte je laat voor verandering (verandering van de spelregels, dus het formele aspect, die weliswaar een inhoudelijke oorsprong hebben). Je beweegt je daar tussen twee uitersten: van een systeem dat bij wijze van spreke slechts kan worden gewijzigd wanneer daar unaniem toe wordt beslist tot een systeem dat bij elke toevallige meerderheid, hoe tijdelijk ook, kan worden veranderd. Tussen stabiliteit en dynamiek dus.

(Het doet me wat denken aan een gelijkaardige discussie: is het beter afwisselend rode en blauwe regeringen te hebben, waarbij de rode ongedaan maken wat de blauwen hebben verwezenlijkt en omgekeerd, dan gedurende een langere periode een coalitie van rood en blauw te hebben. In beide gevallen zullen de langetermijnveranderingen wellicht dezelfde zijn, maar in het eerste geval kamp je met voortdurende heftige kortetermijnschokken, in het tweede geval is er meer geleidelijkheid. In het eerste geval heb je dan weer meer zicht op wat de afzonderlijke rode en blauwe verwezenlijkingen en hun consequenties zijn. Maar soit, misschien is dat een heel andere discussie...)

Nochtans levert dat een paradox op: om te vermijden dat de 'debatcultuur' verdwijnt, ga je immers... het debat vermijden?

Uiteraard moeten conflicten opgelost worden door dialoog en niet met zondebokmechanismen, retoriek en angstzaaierij. Maar dat is anders wel de 'oplossing' die je voorstelt voor niet-democratische partijen... Het lijkt alsof je de democratie wil redden door haar te verminken.

Die paradox kun je niet wegdenken, voor welk democratisch model je ook kiest. Je kunt in het debat de voorwaarden waaraan het debat moet voldoen niet betwisten, tenzij je kunt aantonen dat die voorwaarden niet noodzakelijk zijn voor het debat. Nu lijkt het mij bijvoorbeeld noodzakelijk dat men in een debat niet liegt. Dus luidt een voorwaarde dat wie deelneemt aan het debat geen leugens vertelt op straffe van uitsluiting van het debat. En zo kun je nog wel een aantal voorwaarden bedenken.