vrijheid van interpertatie of interpretatieve paranoia?

redwasp · 12 september 2009, 00:48

vrede,

lezen is interpreteren. teksten genereren betekenissen en de lezer collaboreert door die betekenissen in de tekst te zoeken. dit is op zich een wonderlijk en subliem proces, maar af en toe kan het verkeerd lopen.

sommige lezers (van heilige boeken, van films, van schilderijen...) zijn niet op zoek naar een betekenis van de tekst, maar proberen in die tekst een betekenis te leggen die niet door de tekst zelf wordt ondersteund. ze zien UFO's op schilderijen, vermoeden geheime genootschappen achter het verzameld werk van shakespeare of merken verbanden tussen elementen van een tekst die er niet zijn.

het hermetische principe van de smaragden tafel (quod est inferius est sicut quod est superius) en het paracelsische uitvloeisel ervan (p lijkt op q dus verwijst p naar q en betekent p eigenlijk q) lijkt het leitmotiv van deze dwangmatige interpretatie. tegelijk lijkt de interpreet hier lak te hebben aan het principe dat augustinus in zijn doctrina christiana poneert (iedere interpretatie van een bepaald punt binnen een tekst mag alleen dan weerhouden worden wanneer geen enkel ander punt deze interpretatie tegenspreekt).

deze vorm van interpreteren lijkt heel sterk op een psychotische paranoia. de paranoïde interpreet ziet verbanden die niet door de tekst ondersteund worden. op die manier kan iedere mogelijke tekst iedere mogelijke betekenis ontsluiten, interpreteren is in dat geval niets anders dan kiezen welke van die oneindig vele betekenissen de lezer wil vinden in de tekst. de tekst is geen tekst meer, maar een lege kapstok waaraan alle mogelijke betekenissen kunnen opgehangen worden. de tekst is een enigma, een raadsel, de lezer is een schattenjager die op zoek is naar de betekenis die niet in de tekst zit, maar erachter.

ik kan me tevens niet van de indruk onttrekken dat de lezer die dit soort overtrokken interpretatieschema's hanteert een verborgen agenda heeft. hij weet van tevoren welke betekenissen hij in de tekst wil vinden (in de tekst wil leggen - to beat the text into a shape that will serve their own purpose om rorty even te parafraseren). hij leest een tekst om er die betekenis in te vinden en vindt die dan ook.

dit soort paranoïde lezers heeft een wereldbeeld dat afwijkt van het gangbare en vindt in iedere tekst elementen die zijn wereldbeeld ondersteunen. iedere tekst wordt zo een bewijs van de waarheid van zijn wereldbeeld, alles bewijst dat hij gelijk heeft.

deze manier van lezen laat in principe iedere interpretatie toe en trekt zich niets meer aan van de tekst zelf. een tekst houdt op drager (producent) van een eigen betekenis te zijn, maar wordt de bevestiger van een voordien vastgelegde betekenis. iedere verwijzing, hoe vaag en obscuur ook, wordt van belang. de interpreet kiest uit een oneindige wildgroei van betekenissen deze ene die de hem voor ogen staande interpretatie het beste verwoordt.

lezen en interpreteren is echter ook steeds schrijven. de interpreet construeert zijn eigen betekenis, of hij deze nu in of achter de tekst vindt, en schept op die manier een nieuwe tekst. niet zelden wordt ook deze aan het papier toevertrouwd en gepubliceerd. deze paranoïde lezingen worden door nieuwe interpreten herlezen en vormen zo de basis van een teksttraditie die de overinterpretatie van de bronteksten (ik gebruik dit woord hier ad hoc en ben me bewust van de problematiek die dit begrip met zich meebrengt) als norm stelt. de waarheid that was beaten into the text wordt de enige waarheid voor de nieuwe lezer, de adept van de paranoïde eerste lezer.

moeten we dan stellen dat alleen een letterlijke betekenis van een tekst de juiste betekenis is? behalve voor wiskunde-teksten is deze zienswijze ontoereikend. alle teksten, zeker narratieve teksten, laten meerdere (soms oneindig vele) betekenislagen toe. als we ons voor die meerdere lagen afsluiten, dan missen we sowieso een deel van de betekenis. we moeten verder interpreteren dan de letterlijke betekenis, maar we moeten dit interpreteren ook begrenzen. we moeten steeds kritisch onderzoeken welke betekenis door de tekst zelf wordt ondersteund en welke niet.

lezen is een kunst.

vrede,

redwasp

Thearne4 · 12 september 2009, 02:05

Volgens mij is hierin perfect het probleeem van alle fanatici geformuleerd. Het probleem is zelden de tekst zelf, maar de interpretatie van de lezer van deze tekst. Om even de Bijbel als voorbeeld te nemen: Er zijn 4 verschillende testamenten geschreven die allen een verschillende mening geven van gelijke gebeurtenissen. Iedere schrijver die iets neerpent probeert zo goed mogelijk zijn eigen redenering te formuleren, maar dit is niet altijd even eenvoudig over te brenen naar anderen. Zeker als je nog eens in rekening brengt dat vele teksten vertaald zijn! Deze vertalingen zijn ook allen mogelijk beinvloed door de meningen van de vertaler, waardoor al weer vele verschillende interpretaties mogelijk zijn in deze versie. Om even te vergelijken, iedereen kent wel het fenomeen dat als je iets doorfluisterd naar 20 mensen, er uiteindelijk iets helemaal anders uitkomt. Hetzelfde is jammergenoeg ook waar voor schrijven, en zeker nog als het om vertalingen gaat.

Jammergenoeg zij vele mensen nog steeds ervan overtuigd dat de letterlijke interpretatie van een tekst de enige juiste is. Vele teksten kunnen anders geinterpreteerd worden, en worden geinterpredteerd naar eigen denkwijze. Jammergenoeg kom je zon NIET tot een juiste denkwijze, maar enkel tot een die aansluit tot wat je toch al dacht. Alles kan bewezen worden aan de hand van teksten die al bestaan, maar dit wil niet zeggen dat dit juist is. De waarheid beslist iedere mens voor hemzelf. Hopelijk kan men verder denken dan men leest, en zo een beter beeld vormen.

Bertie · 13 september 2009, 20:55

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Thearne4

Volgens mij is hierin perfect het probleeem van alle fanatici geformuleerd. Het probleem is zelden de tekst zelf, maar de interpretatie van de lezer van deze tekst. Om even de Bijbel als voorbeeld te nemen: Er zijn 4 verschillende testamenten geschreven die allen een verschillende mening geven van gelijke gebeurtenissen.

Oja? welke verschillen dan? (put money where your moth is: ik wil 4 verschillende meningen van minstens 1 gebeurtenis zien).

redwasp · 16 september 2009, 09:07

vrede,

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Bertie

Oja? welke verschillen dan? (put money where your moth is: ik wil 4 verschillende meningen van minstens 1 gebeurtenis zien).

lieve bertie, kun je ook eens je mening geven over het tekstje waarmee ik deze discussie opende? binnen jouw stroming van het christendom zie ik namelijk nogal wat geïnterpreteerd dat paranoïde trekjes vertoont.

is literalisme een vorm van interpretatieve paranoia?

vrede,

redwasp

12 september 2009, 00:48	#1
redwasp Staatssecretaris Geregistreerd: 18 november 2005 Berichten: 2.691	vrijheid van interpertatie of interpretatieve paranoia? vrede, lezen is interpreteren. teksten genereren betekenissen en de lezer collaboreert door die betekenissen in de tekst te zoeken. dit is op zich een wonderlijk en subliem proces, maar af en toe kan het verkeerd lopen. sommige lezers (van heilige boeken, van films, van schilderijen...) zijn niet op zoek naar een betekenis van de tekst, maar proberen in die tekst een betekenis te leggen die niet door de tekst zelf wordt ondersteund. ze zien UFO's op schilderijen, vermoeden geheime genootschappen achter het verzameld werk van shakespeare of merken verbanden tussen elementen van een tekst die er niet zijn. het hermetische principe van de smaragden tafel (quod est inferius est sicut quod est superius) en het paracelsische uitvloeisel ervan (p lijkt op q dus verwijst p naar q en betekent p eigenlijk q) lijkt het leitmotiv van deze dwangmatige interpretatie. tegelijk lijkt de interpreet hier lak te hebben aan het principe dat augustinus in zijn doctrina christiana poneert (iedere interpretatie van een bepaald punt binnen een tekst mag alleen dan weerhouden worden wanneer geen enkel ander punt deze interpretatie tegenspreekt). deze vorm van interpreteren lijkt heel sterk op een psychotische paranoia. de paranoïde interpreet ziet verbanden die niet door de tekst ondersteund worden. op die manier kan iedere mogelijke tekst iedere mogelijke betekenis ontsluiten, interpreteren is in dat geval niets anders dan kiezen welke van die oneindig vele betekenissen de lezer wil vinden in de tekst. de tekst is geen tekst meer, maar een lege kapstok waaraan alle mogelijke betekenissen kunnen opgehangen worden. de tekst is een enigma, een raadsel, de lezer is een schattenjager die op zoek is naar de betekenis die niet in de tekst zit, maar erachter. ik kan me tevens niet van de indruk onttrekken dat de lezer die dit soort overtrokken interpretatieschema's hanteert een verborgen agenda heeft. hij weet van tevoren welke betekenissen hij in de tekst wil vinden (in de tekst wil leggen - to beat the text into a shape that will serve their own purpose om rorty even te parafraseren). hij leest een tekst om er die betekenis in te vinden en vindt die dan ook. dit soort paranoïde lezers heeft een wereldbeeld dat afwijkt van het gangbare en vindt in iedere tekst elementen die zijn wereldbeeld ondersteunen. iedere tekst wordt zo een bewijs van de waarheid van zijn wereldbeeld, alles bewijst dat hij gelijk heeft. deze manier van lezen laat in principe iedere interpretatie toe en trekt zich niets meer aan van de tekst zelf. een tekst houdt op drager (producent) van een eigen betekenis te zijn, maar wordt de bevestiger van een voordien vastgelegde betekenis. iedere verwijzing, hoe vaag en obscuur ook, wordt van belang. de interpreet kiest uit een oneindige wildgroei van betekenissen deze ene die de hem voor ogen staande interpretatie het beste verwoordt. lezen en interpreteren is echter ook steeds schrijven. de interpreet construeert zijn eigen betekenis, of hij deze nu in of achter de tekst vindt, en schept op die manier een nieuwe tekst. niet zelden wordt ook deze aan het papier toevertrouwd en gepubliceerd. deze paranoïde lezingen worden door nieuwe interpreten herlezen en vormen zo de basis van een teksttraditie die de overinterpretatie van de bronteksten (ik gebruik dit woord hier ad hoc en ben me bewust van de problematiek die dit begrip met zich meebrengt) als norm stelt. de waarheid that was beaten into the text wordt de enige waarheid voor de nieuwe lezer, de adept van de paranoïde eerste lezer. moeten we dan stellen dat alleen een letterlijke betekenis van een tekst de juiste betekenis is? behalve voor wiskunde-teksten is deze zienswijze ontoereikend. alle teksten, zeker narratieve teksten, laten meerdere (soms oneindig vele) betekenislagen toe. als we ons voor die meerdere lagen afsluiten, dan missen we sowieso een deel van de betekenis. we moeten verder interpreteren dan de letterlijke betekenis, maar we moeten dit interpreteren ook begrenzen. we moeten steeds kritisch onderzoeken welke betekenis door de tekst zelf wordt ondersteund en welke niet. lezen is een kunst. vrede, redwasp __________________ DENK EROM: EIGEN KARMA EERST! ALTIJD, OVERAL! Laatst gewijzigd door redwasp : 12 september 2009 om 00:55.

12 september 2009, 02:05	#2
Thearne4 Vreemdeling Geregistreerd: 12 september 2009 Berichten: 1	Interpretatie is altijd moelijk Volgens mij is hierin perfect het probleeem van alle fanatici geformuleerd. Het probleem is zelden de tekst zelf, maar de interpretatie van de lezer van deze tekst. Om even de Bijbel als voorbeeld te nemen: Er zijn 4 verschillende testamenten geschreven die allen een verschillende mening geven van gelijke gebeurtenissen. Iedere schrijver die iets neerpent probeert zo goed mogelijk zijn eigen redenering te formuleren, maar dit is niet altijd even eenvoudig over te brenen naar anderen. Zeker als je nog eens in rekening brengt dat vele teksten vertaald zijn! Deze vertalingen zijn ook allen mogelijk beinvloed door de meningen van de vertaler, waardoor al weer vele verschillende interpretaties mogelijk zijn in deze versie. Om even te vergelijken, iedereen kent wel het fenomeen dat als je iets doorfluisterd naar 20 mensen, er uiteindelijk iets helemaal anders uitkomt. Hetzelfde is jammergenoeg ook waar voor schrijven, en zeker nog als het om vertalingen gaat. Jammergenoeg zij vele mensen nog steeds ervan overtuigd dat de letterlijke interpretatie van een tekst de enige juiste is. Vele teksten kunnen anders geinterpreteerd worden, en worden geinterpredteerd naar eigen denkwijze. Jammergenoeg kom je zon NIET tot een juiste denkwijze, maar enkel tot een die aansluit tot wat je toch al dacht. Alles kan bewezen worden aan de hand van teksten die al bestaan, maar dit wil niet zeggen dat dit juist is. De waarheid beslist iedere mens voor hemzelf. Hopelijk kan men verder denken dan men leest, en zo een beter beeld vormen.