VVSG : Tekort lokale besturen: feiten of fictie?

[Politics.be]

De lokale besturen moeten een tekort van 0,4% van het BBP wegwerken, zo verklaarde premier Leterme op 6 oktober bij de presentatie van de meest recente begrotingscijfers. Maar klopt dat allemaal wel? Er zijn in elk geval voldoende redenen om ernstig aan de voorgestelde cijfers te twijfelen. Dat stelt de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vast.


De lokale besturen (gemeenten, OCMW's, politiezones en provincies) maken deel uit van de overheid. Hun schulden en vorderingensaldi tellen dus mee in de globale cijfers die België moet presenteren aan Europa.

Alleen, eigenlijk weten we over de werkelijke toestand van de lokale financiën niet veel. Er zijn 1384 lokale besturen in ons land. De cijfers die het Planbureau, de Hoge Raad van Financiën, het Instituut Nationale Rekeningen en de Nationale Bank regelmatig publiceren zijn echter niet gebaseerd op een optelsom van de budgetten of rekeningen van al die besturen. Het gaat eerder om een macro-economische oefening, gebaseerd op de kennis van enkele grote stromen (Gemeentefonds, aanvullende belastingen), steekproeven en extrapolaties.

Een tweede probleem is dat de geciteerde tekorten van 0,2% dit jaar en van 0,6% volgend jaar geen enkele verdere opsplitsing bevatten per type lokaal bestuur (gemeente, OCMW, provincie, politiezone) of per gewest. Op 10 februari 2010 zei minister van Begroting Guy Van Hengel hierover in de Senaat het volgende: 'Daaruit blijkt dat het op korte termijn niet haalbaar is kwalitatief hoogstaande rekeningen van de plaatselijke besturen per gewest op te maken. Die doelstelling kan pas op middellange termijn worden verwezenlijkt en enkel mits de toezichthoudende besturen gedetailleerde financiële gegevens kunnen bezorgen op elektronische drager, wat aanzienlijke investeringen veronderstelt op het vlak van menselijke middelen en informatica. (...) Gelet op de huidige stand van zaken betreffende de rekeningen van de plaatselijke overheden is het dan ook niet mogelijk een sleutel te bepalen voor het verdelen van de inspanning tussen de provincies en de gemeenten, tussen de Waalse en de Vlaamse gemeenten en tussen de Vlaamse en de Waalse provincies. Het is momenteel evenmin mogelijk het respectieve aandeel van de Vlaamse, Brusselse en Waalse gemeenten in het totale tekort van de plaatselijke overheden in te schatten.' (vraag 4-6537)

Vanuit dat oogpunt is het vreemd dat de premier de gewesten als toezichthoudende overheden opriep om de lokale financiën onder controle te houden, terwijl het verre van zeker is dat er een probleem is, en als het wel bestaat, waar het zich dan situeert. Die gegevens zijn immers gewoon niet beschikbaa

Methode

Daar komt nog bij dat de wijze waarop het vorderingensaldo wordt berekend (de zogenaamde ESR-95-regels), afwijkt van de regels die gelden voor de berekening van het verplichte begrotingsevenwicht dat gemeenten moeten naleven. Het is dus perfect mogelijk dat een gemeente een budget in evenwicht indient, en op basis van ESR toch een tekort laat optekenen. Zeker besturen die veel investeren (en dat doen lokale overheden meer dan andere bestuursniveaus) kunnen daardoor in de problemen komen. Lokale besturen zijn trouwens goed voor ca. 50% van alle overheidsinvesteringen, terwijl ze slechts een kleine 5% van de overheidsschuld vertegenwoordigen.

Lokale besturen zijn zeker bereid om hun deel van de saneringsinspanning te dragen. Maar dan alleen op basis van echte cijfers.

Jan Leroy, VVSG-stafmedewerker financiën,
VVSG-perszaken: Jan Van Alsenoy

Bron: politics.be