Staten-Generaal van de verkeersveiligheid - actieplan 2011-2012

[Politics.be]

Met wie werd het actieplan 2011-2020 ontwikkeld? Het actieplan 2011-2020 is een initiatief van Brussels staatssecretaris voor Mobiliteit. Het werd ontwikkeld in samenwerking met de administraties van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de gemeenten, de politie, de gouverneur, het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid, de Vereniging van Stad en Gemeenten van het Brussels gewest (VSGB), gerechtelijke instanties, instellingen van de Federale Overheid en van het Vlaamse en het Waalse gewest, MIVB, NMBS, mobiliteitsverenigingen, verkeersveiligheidsverenigingen, verschillende bedrijven, consultingbureaus.

Het is het eerste actieplan verkeersveiligheid dat ook door de Brusselse regering werd goedgekeurd.


Wat is Vision Zero?

Het actieplan 2011-2020 vertrekt van Vision Zero: elk slachtoffer in het verkeer is er een te veel én verkeersveiligheid belangt iedereen aan.


Dit is een concept dat in 1997 in Zweden werd ingevoerd en stelt dat het onaanvaardbaar is dat mensen sterven of zwaar gewond raken doordat ze deelnemen aan het wegverkeer. De Nulvisie moet leiden naar een veilig wegverkeersysteem dat rekening houdt met de behoeften, de kwetsbaarheid en de faalbaarheid van de gebruikers. Als basisparameter bij het ontwerpen van het wegverkeer vertrekt men van de hoeveelheid lichamelijk geweld dat een lichaam kan verdragen zonder gedood of zwaar verwond te worden. Zo moet de rijsnelheid bijvoorbeeld aangepast worden aan de botsingen die zich op een bepaalde plek zouden kunnen voordoen: zachte weggebruikers zouden bijvoorbeeld nooit in aanraking mogen komen met voertuigen die sneller dan 30 km/u rijden. Vision Zero vertrekt bovendien van een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid: politieke mandatarissen, wegbeheerders, voertuigbouwers, politiediensten, uitbaters van het openbaar vervoer, gezondheidsdiensten, scholen, verenigingen,...


Welke strategische doelstelling streeft dit plan na?

Het actieplan streeft de Europese doelstelling na tegen 2020 het aantal verkeersdoden met 50% terug te dringen (t.o.v. 2010). Concreet betekent dit dat er in 2020 nog maximum 12 doden en 68 zwaargewonden mogen vallen in het

Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In de referentieperiode 2006-2008 vielen er per jaar gemiddeld 30 doden en 168 zwaargewonden per jaar.


Welke operationele doelstellingen streeft het plan na?

Het plan telt 9 operationele doelstellingen, met telkens een aantal acties. Voor alle acties verwijzen we naar het actieplan zelf.


1. Verminderen van de verkeerssnelheid met 5%.

In een stedelijke context komt een daling van de gemiddelde snelheid met 1% overeen met een daling van het aantal doden en zwaargewonden met 6 tot 8%. Een daling van 5% betekent dat er 50 tot 60 minder doden of zwaargewonden per jaar vallen (t.o.v. 2006-2008).


Voorbeelden van acties:

* De wegen zo inrichten dat de gereden snelheid de maximale toegelaten snelheid (meestal 50 km/u) niet overschrijdt. Elke nieuwe infrastructuur wordt gescreend vanuit verkeersveiligheidsperspectief.

* Brede invoering van zones 30 in de wijken en schoolomgevingen

* Invoeren van trajectcontroles


2. Verhogen van de gordeldracht, correct gebruik van toestellen voor kinderen, verhogen van het gebruik van de helm

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebruikt slechts 74% van de bestuurders en passagiers voorin een gordel. We kunnen schatten dat er elk jaar ongeveer 20 doden/zwaargewonden en 500 slachtoffers vallen door het niet dragen van de gordel. In het BHG komt dit neer om ongeveer 10% van het totale aantal doden en zwaargewonden. Tegen 2020 streven we naar een percentage van 95%.


Voorbeelden van acties:

* Communicatieacties van het Gewest en in samenwerking met het BIVV.

* Controleacties organiseren en tuimelwagenacties organiseren: hierbij krijgen overtreders de keuze tussen onmiddellijke inning van de boete of een bezoek aan de tuimelwagen.


3. Het rijden onder invloed drastisch verminderen

Op basis van internationale cijfers schat men dat het aantal slachtoffers te wijten aan rijden onder invloed van alcohol neerkomt op 50 doden en zwaargewonden per jaar. Tegen 2020 beoogt het Gewest een vermindering met 50% van het aantal doden en zwaargewonden bij verkeersongevallen te wijten aan rijden onder invloed van alcohol.


Voorbeelden van acties:

* Systematiseren van alcoholcontrole bij bestuurders die betrokken raakten bij een letselongeval

* Sensibiliseringsacties voor ouders, jongeren, bij uitgaansgelegenheden, in het onderwijs, voor de medische sector

* Alcoholcontroles intensifiëren en optimaliseren: op het niveau van elke politiezone streefcijfers vastleggen


4. Valoriseren en stimuleren van voorzichtig en anticiperend gedrag

Als de weggebruikers zich op grote schaal veilig en anticiperend gaan gedragen in het verkeer, zouden er heel wat minder doden en zwaargewonden vallen, maar dit kan niet in cijfers worden uitgedrukt. Bepaalde ramingen stellen dat de menselijke factor in 93% van de ongevallen een rol speelt.


Voorbeelden van acties:

* Voetgangersbrevet in scholen

* Controle op naleving van de verkeerslichten (camera’s, bekeuringen,...)


5. Beschermen van de kwetsbare weggebruikers: voetgangers, fietsers, bromfietsers en motorrijders

Tegen 2020 wil het Gewest het aantal slachtoffers van ongevallen onder voetgangers, fietsers, bromfietsers en motorrijders met minstens 50% verminderen. Voetgangers vertegenwoordigen 39% van de doden en zwaargewonden. Motorrijders vertegenwoordigen maar 0,6% van het aantal afgelegde kilometers maar 12% van de doden en zwaargewonden.


Voorbeelden van acties:

* Goede wederzijdse zichtbaarheid op kruispunten, rotondes en oversteekplaatsen voor voetgangers

* Aanleggen van trottoiruitstulpingen op kruispunten en aan oversteekplaatsen (verbreding van het voetpad tot 5 meter voor de oversteekplaats).

* Beter wegdek voor fietsers en motorrijders


6. De wegen en straten intrinsiek veilig maken

Alle nieuwe inrichtingen of herinrichtingen van wegen worden getoetst aan verkeersveiligheidscriteria.


Voorbeelden van acties:

* Een verkeersveiligheidsvorming ontwikkelen ten gunste van alle actoren van de keten van de weginrichting

* Een verkeersveiligheidsadvies wordt gegeven op de bouwprojecten van wegen (audits of onder andere vorm)

* Het wegwerken van de 21 gevaarlijke punten in het Gewest


7. De handhavingsketting versterken

Sinds 2003 werd er in het Gewest al heel wat vooruitgang geboekt op het vlak van handhaving. Er werden ong. 100 x meer snelheidscontroles en 10x meer alcoholcontroles uitgevoerd. Dankzij het overleg politie/parket is de opvolging ook sterk verbeterd. Toch blijft er nog een lange weg te gaan.


Momenteel is vooral overdreven snelheid een probleem (120.000 inbreuken/jaar vastgesteld). Er is nood aan meer automatisering: digitale camera’s, automatische overdracht van gegevens naar politie, het gebruik van software voor nummerplaatherkenning, vereenvoudigde procedures voor alle lichte overtredingen,... Tenslotte moet het aantal personeelsleden naar omhoog, zowel bij de politiezones als bij het parket en de politierechtbank.


Voorbeelden van acties:

* Vervanging van analoge camera’s door digitale camera’s

* Actief pleiten bij federaal voor een drastische vereenvoudiging van de procedure voor overtredingen die leiden tot onmiddellijke inning en voor een versterking van het personeelsbestand

* Invoering van het ISA-systeem (soort snelheidsbeperkend systeem als alternatieve straf voor zware snelheidsovertredingen)


8. Kennis van ongevallen verbeteren om doelgerichter en efficiënter actie te ondernemen

De overheid beschikt nog steeds niet over een precies, volledig, onmiddellijk bruikbaar en recent beeld van de verkeersveiligheid in het BHG. Er moeten daarom concrete stappen ondernomen worden om te kunnen werken met volledige, betrouwbare en recente statistische en cartografische gegevens.


Voorbeelden van acties:

* Tegen 2020 beschikken over een lokalisatiesysteem van ongevallen op basis van gps-coördinaten.

* Ongevalanalyses voor en na bepaalde soorten (her)inrichtingen of na nieuwe beleidsmaatregelen (meten is weten)


9. Verkeersveiligheid is een zaak van gewestelijk belang en maakt deel uit van een transversaal beleid

Een sterk politiek engagement is een noodzakelijke voorwaarde voor het behalen van de doelstellingen en dus voor een sterke vermindering van het aantal slachtoffers.


Voorbeelden van acties:

* Actieplan opnemen in het GPDO (Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling)

* Gemeenten aanmoedigen een gemeentelijk verkeersveiligheidsbeleid te ontwikkelen

* Bewustmaking van het grote publiek i.f.v. leeftijd, geslacht, vaardigheden en verplaatsingswijzen (juiste boodschap, juiste doelgroep)

* Brussels verkeersveiligheidslabel voor ondernemingen en scholen


Hoe worden de doelstellingen gerealiseerd?

De doelstellingen worden gerealiseerd op basis van 3 grote pijlers:

* aanpassingen van de infrastructuur

* controle-sanctie

* communicatie / educatie


De doelstellingen zullen enkel gerealiseerd kunnen worden d.m.v. een ‘ketting van verkeersveiligheid’: volgens het Vision Zero-model moet elke speler meewerken aan het verwezenlijken van de doelstellingen. Dit geeft niet alleen de strategische richting aan maar ook de concrete acties die nodig zijn om de doelstellingen te verwezenlijken.

Bruno De Lille: “Ik vond het heel belangrijk om alle instanties van meet af aan te betrekken bij de ontwikkeling van het plan. Wat we vandaag voorstellen, is een coherent geheel waarin iedereen zich terug kan vinden.” Voor het eerst heeft ook de Brusselse Regering het verkeersveiligheidsplan goedgekeurd. Ook de conferentie van burgemeesters en de conferentie van korpschefs van de politie hebben hun goedkeuring verleend.


Het plan zet in op een meer wetenschappelijke aanpak van de verkeersveiligheid. De doelstellingen werden bepaald o.b.v. statistische analyses van ongevallengegevens. In functie van deze analyses kon bepaald worden welke ‘winst’ geboekt kan worden bij het realiseren van de doelstellingen.

Die objectieve aanpak zal ook in de komende jaren gehandhaafd worden. Innovatieve maatregelen en concepten worden uitgetest en pas na een objectieve evaluatie zal worden beslist of ze op grotere schaal worden ingevoerd. Er werden trouwens al meerdere testen opgestart (momenteel in opstart- of testfase):

* Aftelsysteem aan de verkeerslichten in de Vooruitgangstraat: een eerste telling heeft aangetoond dat 8 op 10 mensen bij rood licht toch oversteken. Door aan te geven hoe lang de wachttijd nog duurt, worden mensen aangezet de regels te respecteren.

* Vermindering van het aantal rijstroken aan het Solvayplein: hierdoor wordt het oversteken minder lang zodat voetgangers in één keer en veiliger kunnen oversteken.

* Toegangspoort tot de zone 30 in de Diamantwijk: een poorteffect spoort automobilisten aan de snelheidsbeperking te respecteren zodat de wijk veiliger wordt voor alle weggebruikers.



“Het actieplan 2011-2020 is een ambitieus, maar concreet en gedragen plan. De richting is duidelijk: een stad op maat van de mensen. Met een mobiliteit op maat van de mensen, en niet ten koste van de mensen. Het plan sluit ook naadloos aan op de duurzame mobiliteitsvisie van het IRIS2-plan. Het draagt bij tot een leefbare stad, een aangename stad, een stad met rustig en veilig verkeer waar iedereen, en vooral de kwetsbare gebruikers, maximaal beschermd worden. Want als het op mensenlevens aankomt, dan is geen inspanning te veel”, besluit De Lille.


Het volledige plan is beschikbaar op de website van Mobiel Brussel.


Bron: politics.be