BUB over "de slag bij Woeringen (1288)"

Patrice · 11 juli 2012, 11:27

Van de B.U.B.-studiedienst:

---

DE SLAG BIJ WOERINGEN (1288)

Het in 1830 gestichte Koninkrijk België kende een lange voorgeschiedenis, die teruggaat tot de eenmaking van de verschillende vorstendommen (Vlaanderen, Brabant, Henegouwen…) onder de Bourgondische hertogen in de 15de eeuw. Aangezien het graafschap Vlaanderen en het hertogdom Brabant de eerste territoria waren die de Bourgondiërs verenigden, ging het jonge Koninkrijk dit gedeelte van het land als zijn kerngebied beschouwen. Omdat Frankrijk gedurende de hele 19de eeuw een bedreiging voor België bleef (zie onze publicatie), herdacht de Belgische staat met veel luister de Guldensporenslag (1302). Achtereenvolgens de Vlaamse en de Vlaams-nationalistische beweging zouden die veldslag – onterecht – in hun retoriek opnemen (zie onze tekst). Minstens even belangrijk, maar onterecht veel minder bekend, is de Slag bij Woeringen in 1288 die de oostgrens van België zou verleggen.

De provincies Luik en Limburg waren pas in 1795 tot België gaan behoren. Dit perifere gebied bleef dan ook lange tijd wat onderbelicht in de Belgische geschiedschrijving. Het prinsbisdom Luik ontstond in 971 omdat de Duitse Keizer Otto I één van zijn ambtenaren tot bisschop benoemde en hem grafelijke rechten schonk. Dat vorstendom zou zich meermaals uitbreiden rond de middenloop van de Maas en in de regio tussen Samber en Maas. Vanaf de 13de eeuw speelden de steden – later dan in het graafschap Vlaanderen, maar vroeger dan in het hertogdom Brabant – een rol in het landsbestuur. In het prinsbisdom ontwikkelde zich een proto-nationaal gevoel. De opstand van de steden in 1256 werd gevoerd voor “de vrijheid van het land”. (L. WILS, Van Clovis tot Di Rupo, de Lange Weg van de naties in de Lage Landen, Antwerpen, 2005, pp. 25-29).

In de 12de eeuw beschikte het Hertogdom Brabant – i.t.t. Vlaanderen, een leen van Frankrijk – over een vrij grote autonomie binnen het Duitse Rijk. De hertogen voerden met een bewonderenswaardig geduld een politiek die gericht was op de bemachtiging van de handelsbaan tussen Rijn en Noordzee, waarvan de materiële welvaart van het vorstendom afhing. In 1229 hadden de burgers van Luik, Hoei, Dinant, Sint-Truiden, Maastricht en Tongeren het openstaan van het Luikse bisschopsambt gebruikt om een verbond aan te gaan, waartegen de bisschop aanvankelijk machteloos stond. Vandaar dat hij een bondgenoot zocht – en dat was wellicht zijn enige keuze – bij de hertog van Brabant. De hertogen beheersten het spel echter volkomen en mengden zich volop in de destabilisering van het prinsbisdom door nu eens de prinsbisschop, dan weer de burgers te steunen en zo beide partijen te neutraliseren.

Anderzijds waren de aartsbisschoppen van Keulen – die eertijds bondgenoten van Brabant waren – gaandeweg een hinderpaal geworden in de uitbreiding van de hertogelijke macht. In 1239 voerde Brabant een veldslag in de buurt van Bonn, waardoor het een bruggenhoofd op de rechteroever van de Rijn verkreeg. Bovendien was het Duitse Keizerrijk in de 13de eeuw in verval wat in de kaart van de hertogen speelde. Door een behendige politiek verwierven de Brabanders gebieden en steden van het Duitse Rijk tussen Brabant en de Rijn en van de grenzen van de diocese Trier tot aan de Noordzee. De band tussen het Keizerrijk en Brabant verzwakte en het hertogelijk Huis bezag de Duitse Keizer ook minder en minder als zijn leenheer.

Hertog Jan I wierp zichzelf in die omstandigheden op tot behoeder van de ‘Landsvrede tusschen Maas en Rijn’. In 1279 sloot hij een alliantie en douane-unie met de aartsbisschop van Keulen, de graaf van Gelder en de graaf van Kleef. Omstreeks dat moment onderhandelde hij ook met Aken en Keulen. In 1286 erkende de stad Luik hem als voogd.

Toen in 1283 Ermengarde van Limburg kinderloos gestorven was, brak een leenroerige twist om de openstaande erfenis uit. De hertog van Brabant kocht de aanspraken van een troonpretendent af, waardoor verschillende anderen zich tegen hem verenigden, waaronder de aartbisschop van Keulen en de graaf van Vlaanderen. De oost- en de westgrenzen van het vorstendom waren bedreigd. Brabant bekwam echter een alliantie met Holland en een neutraliteitsstatuut voor Luik. De hertog bespeelde bovendien de inwoners van Keulen: toen zij in opstand kwamen tegen hun aartsbisschop, brak de oorlog uit.

Jan trok ten strijde met de Brabantse ridders, de stedelijke strijdkrachten van Leuven, Brussel, Antwerpen, Tienen, Geldenaken en Nijvel, voegde de troepen van Luik, Kleef en Gulik bij de zijne, en trok naar de Rijn. De aartsbisschop van Keulen – die meende gewonnen spel te hebben – verzamelde zijn vazallen en bondgenoten rond zich. Maar de Brabantse hertog had nog een troefkaart: aan de burgers van Keulen en de landbouwers verklaarde hij dat hij slechts gekomen was om de landsvrede – van wie hij de beschermer was – te herstellen. Daarop volgde een belegering van de burcht Woeringen, een stad die weinig geliefd was bij de Keulse kooplieden wegens de hoge tollen op de Rijnboten.

Op 5 juni 1288 werd onder de muren van de vesting van Woeringen de hele dag slag geleverd. De Brabanders waren in ondertal, maar hadden betere krijgers. De zware vijandelijke ruiterij voerde als eerste een charge uit, waarna de rangen gesloten werden. ’s Namiddags werd de veldslag beslecht door een beweging tegen de flank van het aartsbisschoppelijk leger. 1200 doden bleven op het slagveld liggen. De Brabanders hadden een formidabele overwinning behaald (H. PIRENNE, Geschiedenis van België, Deel I, Gent, 1902, pp. 225-236).

De uitslag van de slag bij Woeringen ging de Nederlanden rond en werd in het Nederlands en het Frans bezongen. Voor de burgerij was het de overwinning van de handel. In Brabant verhoogde de slag het prestige van de dynastie en diens territoriale macht. De nederlaag van de aartsbisschop van Keulen was het begin van het einde van hun politieke invloed. Het hertogdom Limburg werd tot het einde van de 13de eeuw met Brabant verenigd. Daardoor beschikten de Brabanders eindelijk over de handelsweg tussen Duitsland en de Nederlanden, waar ze al generaties naar streefden.

Nog belangrijker was dat de slag de onafhankelijkheid van Brabant t.o.v. het Duitse Rijk bevestigde. Tenslotte was de slag de eerste stap in de vastlegging van de oostgrens van België. Toen in 1366 het prinsbisdom Luik het graafschap Loon (ongeveer de huidige provincie Limburg) inlijfde, lag die voor honderden jaren – eigenlijk tot op heden – zo goed als vast.

---

http://www.unionbelge.be/?p=5979

vrijevlaming · 11 juli 2012, 12:30

heeft geen kloten te maken met partijpolitiek (afgezien van het feit dat het van de bub komt).

Hoort dus niet thuis op dit subforum

daiwa · 11 juli 2012, 21:27

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door vrijevlaming

heeft geen kloten te maken met partijpolitiek (afgezien van het feit dat het van de bub komt).

Hoort dus niet thuis op dit subforum

Naar K&K ermee!

fonne · 11 juli 2012, 21:29

Die B.U.B. Studiedienst, heet die toevallig BWarrior?

vrijevlaming · 11 juli 2012, 21:33

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door fonne

Die B.U.B. Studiedienst, heet die toevallig BWarrior?

onlangs eens gesproken met mensen die den Bruno persoonlijk kennen van op de univ en mij wat meer wisten te vertellen over zijn doctoraat en wat ze van hem denken aan de universiteit.

heeel grappig om te horen

Jan van den Berghe · 11 juli 2012, 22:36

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Patrice

Nog belangrijker was dat de slag de onafhankelijkheid van Brabant t.o.v. het Duitse Rijk bevestigde. Tenslotte was de slag de eerste stap in de vastlegging van de oostgrens van België. Toen in 1366 het prinsbisdom Luik het graafschap Loon (ongeveer de huidige provincie Limburg) inlijfde, lag die voor honderden jaren – eigenlijk tot op heden – zo goed als vast.

Merk hoe zaken bijzonder onhandig door elkaar worden gegooid: de geschiedenis van de slag van Woeringen, de actuele oostgrens van een staat die toen nog niet bestond en de geschiedenis van het Luikse.

Nello · 11 juli 2012, 23:24

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Merk hoe zaken bijzonder onhandig door elkaar worden gegooid: de geschiedenis van de slag van Woeringen, de actuele oostgrens van een staat die toen nog niet bestond en de geschiedenis van het Luikse.

Euhm, echter wel een verduidelijking en oorzaak van de grens die we vandaag kennen.

Jullie separatisten mekkeren over het zoniënwoud als de eeuwenoude taalgrens, terwijl deze ook maar pas bestaat sinds 1963...

Восход-1 · 11 juli 2012, 23:30

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door vrijevlaming

onlangs eens gesproken met mensen die den Bruno persoonlijk kennen van op de univ en mij wat meer wisten te vertellen over zijn doctoraat en wat ze van hem denken aan de universiteit.

heeel grappig om te horen

Details!

Nello · 11 juli 2012, 23:33

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Восход-1

Details!

Wat men mag denken of niet denken over sommige mensen: hij heeft zijn titel, en die krijg je niet gratis.

Wie van zijn zogenaamde critici (mensen die hem niet op inhoud maar op politieke overtuiging willen pakken) kunnen hem dat nadoen?

Восход-1 · 11 juli 2012, 23:38

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Nello

Wat men mag denken of niet denken over sommige mensen: hij heeft zijn titel, en die krijg je niet gratis.

Wie van zijn zogenaamde critici (mensen die hem niet op inhoud maar op politieke overtuiging willen pakken) kunnen hem dat nadoen?

Ik vind de tegenargumentatie van Bram Bierkens behoorlijk overtuigend.

Nello · 11 juli 2012, 23:43

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Восход-1

Ik vind de tegenargumentatie van Bram Bierkens behoorlijk overtuigend.

Mij gaat het erom dat iemand die - terecht - zijn titel krijgt na een meer dan geslaagd doctoraat, op roddels wordt afgekraakt.

"Ik heb gesproken met mensen die hem kennen, en zeggen dat"

Citaat:

onlangs eens gesproken met mensen die den Bruno persoonlijk kennen van op de univ en mij wat meer wisten te vertellen over zijn doctoraat en wat ze van hem denken aan de universiteit.

heeel grappig om te horen

Ik heb ook horen zeggen van de meid van de zus van de buurvrouw van de kruidenier...

Jan van den Berghe · 11 juli 2012, 23:50

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Nello

Euhm, echter wel een verduidelijking en oorzaak van de grens die we vandaag kennen.

Bij mijn weten is dat geenszins correct. De grens van het oude hertogdom Limburg komt niet overeen met de grens België-Duitsland voor WO I.

Nello · 11 juli 2012, 23:53

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Bij mijn weten is dat geenszins correct. De grens van het oude hertogdom Limburg komt niet overeen met de grens België-Duitsland voor WO I.

Akkoord, maar de oorsprong was er wel, JVDB. Vlaanderen had 700 jaar geleden ook andere grenzen als vandaag en vele landen die we vandaag kennen als natiestaat bestonden evenmin, maar de grenzen waren er grosso modo wel.

Jan van den Berghe · 12 juli 2012, 00:02

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Nello

Akkoord, maar de oorsprong was er wel, JVDB. Vlaanderen had 700 jaar geleden ook andere grenzen als vandaag en vele landen die we vandaag kennen als natiestaat bestonden evenmin, maar de grenzen waren er grosso modo wel.

De oorsprong... Tja, op die manier valt alles in de geschiedenis te plaatsen. Wat de BUB hier illustreert, is dat ze nog steeds gevangen zit in een 19e eeuwse geschiedschrijving. Eentje zoals Pirenne, waarbij we de geschiedenis achterstevoren schrijven.

Nello · 12 juli 2012, 00:05

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Jan van den Berghe

Wat de BUB hier illustreert, is dat ze nog steeds gevangen zit in een 19e eeuwse geschiedschrijving.

Zegt iemand die gisteren feest vierde omwille van een kantopmerking in de geschiedenis van 702 jaar geleden, die reeds lang geleden werd geromantiseerd door een zekere Concience...

Way to go, Jan!

Jan van den Berghe · 12 juli 2012, 00:16

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Nello

Zegt iemand die gisteren feest vierde omwille van een kantopmerking in de geschiedenis van 702 jaar geleden, die reeds lang geleden werd geromantiseerd door een zekere Concience...

Way to go, Jan!

1302 was geen kanttekening. Alleen vier ik 11 juli om die specifieke reden. Wel omdat dit het feest van de Vlamingen is.

De Brabander · 13 juli 2012, 16:22

Is dat zo? Ik denk niet dat 11 juli in Frans- en Zeeuws-Vlaanderen gevierd werd.

vrijevlaming · 13 juli 2012, 16:51

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door De Brabander

Is dat zo? Ik denk niet dat 11 juli in Frans- en Zeeuws-Vlaanderen gevierd werd.

net zoals jullie dwaze slag om woeringen niet wordt gevierd, in tegenstelling tot wat jullie zitten te beweren

De Brabander · 13 juli 2012, 18:39

Wat niet is kan nog komen. Bij de 11-juli vieringen tot WO I wapperde alleen de Belgische vlag.

Vito · 13 juli 2012, 18:47

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door De Brabander

Wat niet is kan nog komen.

A smile a day keeps the doctor away...

11 juli 2012, 11:27	#1
Patrice Gouverneur Geregistreerd: 17 april 2004 Berichten: 1.110	BUB over "de slag bij Woeringen (1288)" Van de B.U.B.-studiedienst: --- DE SLAG BIJ WOERINGEN (1288) Het in 1830 gestichte Koninkrijk België kende een lange voorgeschiedenis, die teruggaat tot de eenmaking van de verschillende vorstendommen (Vlaanderen, Brabant, Henegouwen…) onder de Bourgondische hertogen in de 15de eeuw. Aangezien het graafschap Vlaanderen en het hertogdom Brabant de eerste territoria waren die de Bourgondiërs verenigden, ging het jonge Koninkrijk dit gedeelte van het land als zijn kerngebied beschouwen. Omdat Frankrijk gedurende de hele 19de eeuw een bedreiging voor België bleef (zie onze publicatie), herdacht de Belgische staat met veel luister de Guldensporenslag (1302). Achtereenvolgens de Vlaamse en de Vlaams-nationalistische beweging zouden die veldslag – onterecht – in hun retoriek opnemen (zie onze tekst). Minstens even belangrijk, maar onterecht veel minder bekend, is de Slag bij Woeringen in 1288 die de oostgrens van België zou verleggen. De provincies Luik en Limburg waren pas in 1795 tot België gaan behoren. Dit perifere gebied bleef dan ook lange tijd wat onderbelicht in de Belgische geschiedschrijving. Het prinsbisdom Luik ontstond in 971 omdat de Duitse Keizer Otto I één van zijn ambtenaren tot bisschop benoemde en hem grafelijke rechten schonk. Dat vorstendom zou zich meermaals uitbreiden rond de middenloop van de Maas en in de regio tussen Samber en Maas. Vanaf de 13de eeuw speelden de steden – later dan in het graafschap Vlaanderen, maar vroeger dan in het hertogdom Brabant – een rol in het landsbestuur. In het prinsbisdom ontwikkelde zich een proto-nationaal gevoel. De opstand van de steden in 1256 werd gevoerd voor “de vrijheid van het land”. (L. WILS, Van Clovis tot Di Rupo, de Lange Weg van de naties in de Lage Landen, Antwerpen, 2005, pp. 25-29). In de 12de eeuw beschikte het Hertogdom Brabant – i.t.t. Vlaanderen, een leen van Frankrijk – over een vrij grote autonomie binnen het Duitse Rijk. De hertogen voerden met een bewonderenswaardig geduld een politiek die gericht was op de bemachtiging van de handelsbaan tussen Rijn en Noordzee, waarvan de materiële welvaart van het vorstendom afhing. In 1229 hadden de burgers van Luik, Hoei, Dinant, Sint-Truiden, Maastricht en Tongeren het openstaan van het Luikse bisschopsambt gebruikt om een verbond aan te gaan, waartegen de bisschop aanvankelijk machteloos stond. Vandaar dat hij een bondgenoot zocht – en dat was wellicht zijn enige keuze – bij de hertog van Brabant. De hertogen beheersten het spel echter volkomen en mengden zich volop in de destabilisering van het prinsbisdom door nu eens de prinsbisschop, dan weer de burgers te steunen en zo beide partijen te neutraliseren. Anderzijds waren de aartsbisschoppen van Keulen – die eertijds bondgenoten van Brabant waren – gaandeweg een hinderpaal geworden in de uitbreiding van de hertogelijke macht. In 1239 voerde Brabant een veldslag in de buurt van Bonn, waardoor het een bruggenhoofd op de rechteroever van de Rijn verkreeg. Bovendien was het Duitse Keizerrijk in de 13de eeuw in verval wat in de kaart van de hertogen speelde. Door een behendige politiek verwierven de Brabanders gebieden en steden van het Duitse Rijk tussen Brabant en de Rijn en van de grenzen van de diocese Trier tot aan de Noordzee. De band tussen het Keizerrijk en Brabant verzwakte en het hertogelijk Huis bezag de Duitse Keizer ook minder en minder als zijn leenheer. Hertog Jan I wierp zichzelf in die omstandigheden op tot behoeder van de ‘Landsvrede tusschen Maas en Rijn’. In 1279 sloot hij een alliantie en douane-unie met de aartsbisschop van Keulen, de graaf van Gelder en de graaf van Kleef. Omstreeks dat moment onderhandelde hij ook met Aken en Keulen. In 1286 erkende de stad Luik hem als voogd. Toen in 1283 Ermengarde van Limburg kinderloos gestorven was, brak een leenroerige twist om de openstaande erfenis uit. De hertog van Brabant kocht de aanspraken van een troonpretendent af, waardoor verschillende anderen zich tegen hem verenigden, waaronder de aartbisschop van Keulen en de graaf van Vlaanderen. De oost- en de westgrenzen van het vorstendom waren bedreigd. Brabant bekwam echter een alliantie met Holland en een neutraliteitsstatuut voor Luik. De hertog bespeelde bovendien de inwoners van Keulen: toen zij in opstand kwamen tegen hun aartsbisschop, brak de oorlog uit. Jan trok ten strijde met de Brabantse ridders, de stedelijke strijdkrachten van Leuven, Brussel, Antwerpen, Tienen, Geldenaken en Nijvel, voegde de troepen van Luik, Kleef en Gulik bij de zijne, en trok naar de Rijn. De aartsbisschop van Keulen – die meende gewonnen spel te hebben – verzamelde zijn vazallen en bondgenoten rond zich. Maar de Brabantse hertog had nog een troefkaart: aan de burgers van Keulen en de landbouwers verklaarde hij dat hij slechts gekomen was om de landsvrede – van wie hij de beschermer was – te herstellen. Daarop volgde een belegering van de burcht Woeringen, een stad die weinig geliefd was bij de Keulse kooplieden wegens de hoge tollen op de Rijnboten. Op 5 juni 1288 werd onder de muren van de vesting van Woeringen de hele dag slag geleverd. De Brabanders waren in ondertal, maar hadden betere krijgers. De zware vijandelijke ruiterij voerde als eerste een charge uit, waarna de rangen gesloten werden. ’s Namiddags werd de veldslag beslecht door een beweging tegen de flank van het aartsbisschoppelijk leger. 1200 doden bleven op het slagveld liggen. De Brabanders hadden een formidabele overwinning behaald (H. PIRENNE, Geschiedenis van België, Deel I, Gent, 1902, pp. 225-236). De uitslag van de slag bij Woeringen ging de Nederlanden rond en werd in het Nederlands en het Frans bezongen. Voor de burgerij was het de overwinning van de handel. In Brabant verhoogde de slag het prestige van de dynastie en diens territoriale macht. De nederlaag van de aartsbisschop van Keulen was het begin van het einde van hun politieke invloed. Het hertogdom Limburg werd tot het einde van de 13de eeuw met Brabant verenigd. Daardoor beschikten de Brabanders eindelijk over de handelsweg tussen Duitsland en de Nederlanden, waar ze al generaties naar streefden. Nog belangrijker was dat de slag de onafhankelijkheid van Brabant t.o.v. het Duitse Rijk bevestigde. Tenslotte was de slag de eerste stap in de vastlegging van de oostgrens van België. Toen in 1366 het prinsbisdom Luik het graafschap Loon (ongeveer de huidige provincie Limburg) inlijfde, lag die voor honderden jaren – eigenlijk tot op heden – zo goed als vast. --- http://www.unionbelge.be/?p=5979

11 juli 2012, 21:29	#4
fonne Secretaris-Generaal VN Geregistreerd: 31 mei 2009 Locatie: Antwaarpe Berichten: 30.400	Die B.U.B. Studiedienst, heet die toevallig BWarrior? __________________ Exclusief in Vlaanderen: Al wie da ni springt, al wie da ni springt is N-VA (Brünoke's kleuterbende) Exclusief in Brussel: Brussel kan wel een paar honderd miljoen Euro missen (Guy Vanhengel, PS (ex-Ø-VLD)) Exclusief in Wallonië: wij keurden de pestbelastingen goed want ze troffen toch vooral de Vlamingen (Didier Reynders, MR)

13 juli 2012, 16:22	#17
De Brabander Minister-President Geregistreerd: 24 augustus 2011 Locatie: Ternat Berichten: 5.735	Is dat zo? Ik denk niet dat 11 juli in Frans- en Zeeuws-Vlaanderen gevierd werd. __________________ België unitair !

13 juli 2012, 18:39	#19
De Brabander Minister-President Geregistreerd: 24 augustus 2011 Locatie: Ternat Berichten: 5.735	Wat niet is kan nog komen. Bij de 11-juli vieringen tot WO I wapperde alleen de Belgische vlag. __________________ België unitair !

11 juli 2012, 12:30	#2
vrijevlaming Banneling Geregistreerd: 17 februari 2004 Locatie: Vlaanderen Berichten: 7.535	heeft geen kloten te maken met partijpolitiek (afgezien van het feit dat het van de bub komt). Hoort dus niet thuis op dit subforum