Federale Regering :voor het brede publiek

[Politics.be]

Boeken, films of muziek waarvan de auteur onbekend is, kunnen vanaf heden makkelijker online beschikbaar worden gesteld voor het brede publiek. Bibliotheken of musea kunnen deze ‘verweesde werken’ beschikbaar stellen via een online bibliotheek of archief.

Vaak kregen culturele instellingen of scholen namelijk geen toestemming om een boek of film te digitaliseren, omdat de auteur en zijn erfgenamen onbekend of onvindbaar zijn. Dit voorontwerp van wet van Minister van Economie Kris Peeters komt hieraan tegemoet met een sluitend wettelijk kader. Op die manier kunnen interessante, en tot op heden vaak onbekende werken, door het brede publiek geraadpleegd worden.

“Door de invoering van deze wet, maken we boeken, films of muziek die vaak een maatschappelijke, culturele of historische waarde hebben, makkelijker raadpleegbaar voor het brede publiek. Burgers kunnen deze werken nu online of digitaal raadplegen, én de rechten van de auteurs blijven gewaarborgd. In een online wereld van digitalisering is dit een logische, maar belangrijke stap die iedereen ten goede komt, zeker de generaties na ons”, aldus Minister voor Economie Kris Peeters.

De problematiek van de “verweesde werken”

Elke auteur van een beschermd werk (muziek, audiovisuele werken, film, boek, ..) beschikt over het recht om de digitalisering en de verspreiding van zijn werk toe te staan of te verbieden. Indien men auteursrechtelijk beschermde werken in een online digitale bibliotheek of archief beschikbaar wil stellen aan het publiek, is er dus steeds een voorafgaandelijke toestemming van de auteur nodig.

Soms lukt het de culturele instellingen of scholen niet om de auteur of zijn erfgenamen (er geldt een bescherming tot 70 jaar na het overlijden van de auteur) te identificeren en op te sporen. Hun toestemming is echter nodig om een digitalisering van het werk mogelijk te maken. In dat geval spreken we over zogenaamde “verweesde werken”, die nog steeds beschermd zijn door het auteursrecht, maar wel deel uitmaken van de collectie van de bibliotheken of culturele- en erfgoedinstellingen.

Indien zij dergelijke werken zonder voorafgaande goedkeuring van de auteursrechthebbenden digitaliseren of online plaatsen, lopen zij het risico van een schending van het auteursrecht.

Oplossing voor het probleem: interessante werken nu wél online raadpleegbaar

Daarom werd een wetgeving uitgewerkt die dit probleem aanpakt. Indien de openbare bibliotheken, archieven, film-, audio- of erfgoedinstellingen, musea, publieke omroeporganisaties, onderwijsinstellingen bepaalde voorwaarden naleven, kunnen zij genieten van een uitzondering op het auteursrecht. Dit laat hen wél toe om werken te digitaliseren en/of online beschikbaar te maken via een online digitale bibliotheek of archief.

Het betreft de volgende categorieën van werken:

o Film en audiovisuele werken;

o Print (boek, magazines, kranten);

o Muziek (fonogrammen);

o Werken geïncorporeerd in andere werken: bijvoorbeeld foto’s in een boek. (Losstaande foto’s vallen buiten het bereik van de nieuwe wetgeving).

De volgende voorwaarden dienen strikt worden nageleefd:

* Er moet door de instelling een zorgvuldige opzoeking in verschillende bronnen en databanken gebeuren. Dit onderzoek moet nauwkeurig gedocumenteerd worden;

* Indien dit onderzoek niets oplevert en de auteur en zijn erfgenamen blijven onvindbaar, dan wordt het werk in kwestie als “verweesd” erkend.

* Het statuut van “verweesd werk” zal via een systeem van wederzijdse erkenning voor de hele EU gelden, en worden geregistreerd bij een online databank van het Harmonisatiebureau voor de Interne Markt (EU-agentschap OHIM);

* Het digitaal of online beschikbaar stellen, moet een openbaar belang hebben;

* Er is een mechanisme voorzien in het scenario dat de auteur of rechthebbende(n) plots zou(den) opduiken.

Dit voorontwerp van wet geeft uitvoering aan een Europese richtlijn en werd nu voor advies voorgelegd aan de Raad van State.

Bron: politics.be