Hak hun hoofd af

Spolpoel · 30 september 2004, 12:50

Hoe islamitisch zijn onthoofdingen?
Hak hun hoofd af
Sinds juni chanteert de Jordaanse terrorist Abu Musab al-Zarqawi het Westen en zijn bondgenoten met de gruwelijke onthoofding van gijzelaars in Irak. Maar al heel lang voor die beelden via het Internet de wereld schokten, sneden moslimextremisten in Afghanistan, Algerije, Bosnië, Tsjetsjenië of de Filipijnen gevangengenomen ongelovigen en afvalligen de keel door. ,,Wie de koran extremistisch interpreteert, vindt in de geschiedenis genoeg voorbeelden om onthoofdingen te rechtvaardigen.''

DE voorbije week heeft de terreurgroep Tawhid en Jihad in Irak twee gegijzelde westerlingen vermoord. Maandagavond onthoofdde de leider van de organisatie, Abu Musab al-Zarqawi, de Amerikaanse ingenieur Eugene Olin Armstrong. Dinsdag was de Amerikaan Jack Hensley aan de beurt. Over het lot van de Britse gijzelaar Kenneth Bigley was gisteravond nog niets bekend. De drie mannen waren op 16 september ontvoerd uit hun hotel in Bagdad.

Het zijn niet de eerste slachtoffers van al-Zarqawi. Het trieste lijstje van onthoofdingen begint op 5 juni, met de moord op de Amerikaan Nick Berg. Op 22 juni onthoofdt al-Zarqawi de Koreaan Kim Sun-Il, op 13 en 22 juli twee Bulgaarse truckchauffeurs, op 28 september twee Pakistani, op 24 augustus een Amerikaan van Egyptische origine en op 30 augustus een Nepalese arbeider. De elf andere Nepalese gijzelaars kregen de kogel.

In juni onthoofdde een aanverwante organisatie in Saudi-Arabië de Amerikaanse ingenieur Paul Johnson. En in 2002 onthoofdde een Pakistaanse terreurgroep de journalist David Pearl van The Wall Street Journal . De beelden van de moord op Pearl werden aan de Amerikaanse consulaat bezorgd en kwamen pas later op het Internet terecht. Sinds de moord op Nick Berg verschijnen de filmpjes van de executies meteen op het net, waar ze telkens een stormloop op de betrokken websites veroorzaken.

De beelden zijn van een misselijkmakende wreedheid. Hollywood heeft ons wijsgemaakt dat een onthoofding met een snelle houw van het mes of zwaard gebeurt. In werkelijkheid kost het al-Zarqawi 37 ondraaglijk lange seconden van snijden, steken en hakken om Nick Bergs hoofd van de romp te scheiden. Het schokeffect, daar zou het de terroristen om te doen zijn. Het filmen van de onthoofding en de verspreiding van de beelden via het Internet maken deel uit van een psychologische oorlogvoering. Tegenover de foto's uit de Abu Ghraib-gevangenis brengt Al-Zarqawi filmpjes van onthoofdingen in stelling.

,,Niet oog om oog, maar beeld om beeld'', schreef de Libanese krant al -Safir . Met de gruwelbeelden wil al-Zarqawi zijn achterban ophitsen en de westerse troepen in Irak demoraliseren. Met gedeeld succes: buitenlandse hulpverleners, bedrijven en onderaannemers van het Amerikaanse leger verlaten Irak. Maar de Britse en Amerikaanse regering blijven bij het standpunt dat met terroristen niet onderhandeld wordt.

Toch is de kracht van het beeld niet de enige verklaring voor de onthoofdingen. Toen de Algerijnse terreurgroep GIA in 1996 zes Franse monniken onthoofdde - de hoofden zijn nooit teruggevonden - was er geen camera in de buurt. Dat was ook niet het geval toen Afghaanse moedjahedien om en bij de drieduizend 'goddeloze' Russen keelden. Of toen op de Filipijnen de extremistische moslims van Abu Sayyaf in 2001 een Amerikaanse toerist en in 2002 twee getuigen van Jehovah onthoofdden. Aby Sayyaf betekent 'de man die vele malen het zwaard hanteert'.

Overal waar de strijders van de extremistische jihad opduiken, worden onthoofdingen een afschrikwekkende executiemethode. In Algerije hebben de GIA en de GSPS, met in hun rangen oud-strijders uit Afghanistan, duizenden 'slechte' moslims gekeeld. In 1992 onthoofdde een Iraans moordcommando in Parijs de laatste premier onder de sjah, Shapour Bakhtiar. Hetzelfde overkwam de Iraanse popzanger Fereidun Farrokhad, in 1993, in Duitsland.

DE Tsjetsjeense moslimseparatisten begonnen als eersten systematisch het kelen van Russische soldaten te filmen en bij wijze van propaganda op het Internet te plaatsen. Ook in Bosnië maakten de 'Arabische milities' zich schuldig aan de onthoofding van Kroatische en Servische gevangenen. Eind 2003 begon voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag het proces tegen twee hoge moslimofficieren uit het Bosnische leger wegens hun verantwoordelijkheid bij de moorden. De openbare aanklager omschreef de oorlogsmisdaden als rituele onthoofdingen.

,,Ze kelen hun slachtoffers alsof het schapen zijn'', zegt Urbain Vermeulen, hoogleraar Arabistiek en Islamkunde aan de universiteiten van Leuven en Gent. ,,In de islamitische traditie mag iedere volwassen man op het offerfeest een schaap, rund of kameel slachten. Al-Zarqawi en consorten doen hetzelfde met de door hen gehate ongelovigen. Onthoofding is in hun ogen de ultieme vernedering, de vernietiging van de persoon. Vaak vindt men het hoofd zelfs niet terug. Het is een gebruik dat we ook terugvinden in de oude islamitische veroveringstochten. Toen werden de koppen van beelden afgehakt. Zo ontnam men ze hun identiteit.''

Maar dat was symbolisch, en lang geleden. De onthoofdingen van burgers in het Irak van vandaag zijn door nagenoeg alle politieke en religieuze leiders in de Arabische wereld veroordeeld. Zelfs de fundamentalistische Hezbollah noemde de executies on-islamitisch en schadelijk voor het beeld van de islam.

Urbain Vermeulen bevestigt dat onthoofding van gevangenen strijdig is met de doctrine en de praktijk van de islam door de eeuwen heen. ,,Al-Zarqawi noemt zijn gijzelaars krijgsgevangenen. Maar krijgsgevangenen heb je pas als je op rechtmatige manier de oorlog hebt verklaard. Dat kan volgens de islamitische traditie alleen na drie da'wa 's, oproepen tot onderwerping aan de islam. Pas daarna kan een leider oproepen tot de jihad, op voorwaarde dat hij daartoe gemachtigd is. Al-Zarqawi heeft die bevoegdheid niet. Zelfs Osama bin Laden had die bevoegdheid niet. En daardoor bezorgen ze de islam een enorm slecht imago.''

Ook in de sharia vindt Urbain Vermeulen geen rechtvaardiging voor de praktijk van het onthoofden. ,,In het islamitisch recht geldt als basisprincipe de wedervergelding. Wie een misdrijf begaat, wordt niet bestraft om de daad op zich, maar moet bloedgeld betalen. We merken wel dat vanaf de dertiende eeuw een sultan die op reis gaat, zijn stadhouder de opdracht geeft om in het geval van corruptie 'het zwaard in de nek te plaatsen'. Het betreft dan misdrijven die de orde in de islamitische samenleving zelf bedreigen. Maar het is zeer de vraag in hoeverre die straf in de loop van de geschiedenis ook daadwerkelijk is toegepast.''

,,Binnen het familierecht is bij overspel steniging de regel, in principe zowel voor mannen als vrouwen. En voor heel zware misdrijven is de gebruikelijke straf ophanging. Vanuit de praktijk in de islamwereld zou je dus kunnen verwachten dat de gijzelaars worden opgehangen, in plaats van onthoofd.''

Er zijn vier moslimlanden waar executies wél door onthoofding gebeuren; Jemen, Qatar, Iran en Saudi-Arabië. Alleen in de laatste twee landen wordt de straf ook geregeld toegepast, in Saudi-Arabië zelfs tot een vijftigtal keer per jaar. De terechtstellingen gebeuren onder grote publieke belangstelling. Een beul schreef in zijn memoires dat hij zich een gelukkig man voelde omdat hij bij elke executie een bevel van God uitvoerde.

In Saudi-Arabië heerst een bijzonder strenge islamitische leer. Het zogeheten wahabisme gaat ervan uit dat elk gebod of verbod bij de politieke organisatie van de maatschappij gestoeld moet zijn op een woordelijke uitspraak van de profeet. De extremistische politieke stellingen van Osama bin Laden, de Taliban en hun volgelingen zijn ontsporingen van het Saudische wahabisme. Volgens Urbain Vermeulen vinden die groeperingen voor hun onthoofdingen rechtstreekse inspiratie in de praktijken in Saudi-Arabië. ,,Saudi-Arabië draagt het zwaard in zijn vlag. Het zwaard (sayf) is het symbool bij uitstek van de verdediging van de islam. De jihad, de strijd voor de islam, kan een gelovige op drie manieren voeren. Met de mond, met het hart en met het zwaard. Sayf ad-Din, 'het zwaard van de godsdienst', is trouwens een veel voorkomende naam.''

Ook in het geval van Saudi-Arabië noemt Urbain Vermeulen de onthoofding een aberratie. ,,De meeste moslims kennen de islam niet. Er is een enorm probleem met het onderricht van de islam, en een groot gebrek aan moslimgeleerden.'' Een nog fundamenteler probleem is volgens Vermeulen dat geen enkele islamitische geleerde tegen een verkeerde interpretatie van de sharia in kan gaan: ,,Hun veroordeling van de onthoofding is een morele afkeuring, maar heeft geen universele juridische waarde. Sjeiks, moefti's en ayatollahs kunnen hoogstens in eigen naam en voor de eigen gemeenschap spreken. Er is binnen de islam nu eenmaal geen paus of aartsbisschop om via overleg een orthodoxie op te leggen, maar een oneindig aantal verschillende en zelfs aan elkaar tegengestelde interpretaties. Zelfs binnen de Azhar-universiteit in Caïro heerst geen eensgezindheid over islamitische leerstellingen. Het gevolg is dat geen enkele moslim in naam van 'de' islam kan spreken.''

Maar ook dat elke moslim de koran bijna naar goeddunken kan interpreteren. Zo komen sommigen niet alleen tot bijzonder extreme interpretaties, mensen als al-Zarqawi vinden in de koran en het leven van Mohammed bovendien voorbeelden zat die in hun ogen de onthoofding van gijzelaars wél rechtvaardigen.

,,De eerste bekende onthoofding in de geschiedenis van de islam was die van de derde opvolger van de profeet, Uthman Bin Ali. Hij werd vermoord door opstandelingen die vanuit Egypte naar Medina waren gekomen met de eis de islam juist toe te passen. Een familielid toonde zijn hoofd in de moskee van Damascus, samen met de vingers van de vrouw van het slachtoffer, die zich had verzet.

Er is dus een precedent. Moslimopstandelingen onthoofden een medemoslim, omdat hij de wetten van de islam overtreden zou hebben. Het is de straf voor de murtadd , de afvallige.''

Ook al-Zarqawi heeft moslims vermoord: twee Turkse vrachtwagenchauffeurs en twee Pakistani. ,,Omdat ze in de ogen van al-Zarqawi afvalligen waren. In de koran staat: ,,Sluit geen verbond met christenen of joden, want dan wordt je een van hen.'' Collaboratie, met andere woorden. Voor wie dat heel letterlijk leest, is zelfs een moslim die u een brood verkoopt, een afvallige. Dan kom je vanzelf tot extreme daden. Ik kan me best voorstellen dat de moordenaars denken dat ze werkelijk een goede, vrome en godgevallige daad stellen. Maar ook hier zijn de moorden strijdig met de sharia, want daarin staat dat de slachtoffers de kans moeten krijgen om hun standpunt te herroepen en opnieuw moslim te worden.''

ER gebeuren nog meer onthoofdingen in de koran. Net als in de bijbel trouwens, die op dat vlak niet moet onderdoen, maar dat terzijde. Volgens de koran zou Mohammed in 627 de opdracht hebben gegeven om zeshonderd mannelijke leden van een joodse stam in Medina te onthoofden. Al-Zarqawi zegt letterlijk zich op Mohammed te inspireren. ,,De profeet is ons voorbeeld en ons rolmodel'', verklaart hij voor de executie van Nick Berg.

In soera 47 vers 4 staat dan weer: ,,Hak de hoofden af van de ongelovigen in de strijd.'' En in soera 8 vers 12 staat: ,,Snij hun hoofden af en de toppen van hun vingers.'' Nog meer inspiratie vinden mensen als al-Zarqawi in de geschiedenis van de kruisvaart. De krijgsheld Saladin zou eigenhandig de kruisvaarder Renauld de Chatillon hebben onthoofd, nadat de Chatillon tegen alle afspraken in een karavaan met moslimbedevaarders had aangevallen. Moslimextremisten hanteren maar al te graag de retoriek van een jihad tegen de 'nieuwe kruisvaarders'.

Maar de kruisvaarten zijn wel iets van 800 jaar geleden. En de executie van de opstandige joodse stam in Medina ligt 1400 jaar achter ons. ,,Slechts een minderheid van de islamgeleerden aanvaardt dat bepaalde uitspraken en daden van de profeet tijd- en contextgebonden zijn'', zegt Urbain Vermeulen. ,,De meerderheid kent ze eeuwigheidswaarde toe. Ook dat gebrek aan historisch-kritisch denken effent de weg naar extremistische lezingen. Er is destijds onderzoek gedaan naar de kringen waar de moordenaars van de Egyptische president Sadat uit voortkwamen. Bleek dat ze amper iets afwisten van de islam. Die terroristen zijn idioten die een sfeer van terreur zaaien. Maar omdat een gematigde moslim eigenlijk niet het recht heeft om te zeggen dat hun interpretatie fout is, kunnen ze hun lezing wel als de ware presenteren.''

Opvallend in dat verband is dat al-Zarqawi net voor de executie van Nick Berg zich slechts in tweede instantie richt tot de 'christenhond' George W. Bush. Zijn belangrijkste boodschap is voor de eigen geloofsgemeenschap bestemd. Zarqawi roept de moslims op niet langer stil te zitten terwijl moslims worden gedood en hun eer wordt bevlekt. Hij valt vooral hard uit naar de religieuze leiders, die hij bijna met zoveel woorden lafaards noemt, omdat ze een beroep doen op Kofi Annan of vreedzame manifestaties organiseren, ,,alsof jullie de woorden van Allah niet hebben gehoord; voer de gelovigen ten strijde.''

En, vraagt al-Zarqawi verder: ,,Zijn jullie de jihad van conferenties en de strijd van gebeden nog niet beu? Is voor jullie de tijd niet gekomen om het zwaard op te heffen? We hopen dat jullie deze keer onze daden niet zullen veroordelen om bij de Amerikanen in de gunst te komen. De profeet heeft ons opdracht gegeven om een aantal gevangenen te onthoofden. Hij is ons voorbeeld en ons rolmodel.''

Kortom, in een opbod inzake radicaliteit doet al-Zarqawi zich voor als de ware verdediger van de islam, in tegenstelling tot de gematigde traditionele religieuze leiders. Dat doet hij trouwens met toenemend succes, want de dvd's van de onthoofdingen verkopen als zoete broodjes en al-Zarqawi is populair onder de soennieten. Net zoals Muqtada al-Sadr onder de sjiïeten.

,,In de chaos van Irak proberen de extremisten de macht naar zich toe te halen'', zegt Urbain Vermeulen, ,,zoals de ayatollahs dat deden tijdens de Iraanse revolutie. Dat lukt ze, niet zozeer omdat de mensen hun stellingen inhoudelijk aanhangen, maar vooral omdat ze het symbool geworden zijn van de strijd tegen de Amerikanen en het Westen. Ze misbruiken de islam om politieke en militaire macht te verwerven. De islam verdient beter. De gewone, vrome moslims zouden met duizenden op straat moeten komen om te protesteren, want dit is de islam niet.''
25/09/2004 ©De Standaard

Waarom doen ze dat niet?
Zwijgen is instemmen !

JoeQpublic · 30 september 2004, 15:08

Nogal ambivalent stukske opinie... Ik ga eerst wat muggeziften over aangehaalde feiten, daarna mijn bedenkingen bij het opinie-gedeelte, ok?

Citaat: