Nederlands-Vlaamse betrekkingen.

Derk de Tweede · 11 september 2006, 17:11

Prof. em. S.W. Hier de integrale tekst van het artikel van prof. em. S.W. Couwenberg, Erasmus Universiteit Rotterdam: Citeer:
TOEKOMST NEDERLAND ALS CULTUURNATIE EN DE NEDERLANDS-VLAAMSE BETREKKINGEN

Nederland annexeert zichzelf, riep de schrijver Ernst van Altena in 1987 vertwijfeld uit op een Clingendaelconferentie over buitenlands cultureel beleid. Hij doelde met deze wanhoopskreet op de over ons land heen spoelende importcultuur, die het eigene steeds meer verdringt. We geloven in onze gloeilampen, kazen, bloembollen, tuinproducten, maar niet in onze eigen taal en cultuur, aldus Van Altena. Gegeven het feit dat onze culturele identiteit in Europees verband de meest kwetsbare is, rijst de vraag die H. Hofland al jaren geleden in een van zijn vele essays aan de orde stelde, hoe een geruisloze opheffing van Nederland als cultuurnatie te voorkomen. Het antwoord daarop ligt voor de hand: door alsnog meer in die eigen cultuur te gaan geloven en haar door doelbewuste inspanning op te krikken tot een hoger concurrerend niveau in de context van de Europese beschaving waarvan zij een van de vele interessante varianten is. Dat noopt tot een veel actiever en alerter buitenlands cultureel beleid. In de internationale wedijver om internationaal aanzien blijkt dat namelijk een belangrijker factor te zijn dan we jarenlang beseft hebben. Vandaar dat de Raad voor Cultuur vorig jaar aangedrongen heeft op versterking van dat beleid.

Nederlands-Vlaams wijgevoel

Verdere versterking van onze samenwerking met de Nederlandstalige cultuur in België is in dit verband niet minder relevant. Na veel tegenwerking en strijd heeft die cultuur zich zonder steun onzerzijds ontwikkeld tot een geheel eigen boeiende variant van de Nederlandstalige cultuur. Bij een bezoek van de Duitse bondskanselier Helmut Kohl aan ons land in de jaren ’90 heeft onze toenmalige premier Wim Kok gepleit voor de ontwikkeling van een Nederlands-Duits wijgevoel. Dat was een nogal overdreven reactie op vroegere anti-Duitse sentimenten. In Nederland en Vlaanderen zijn er sinds lang organisaties actief die om historische en andere redenen het belang van een Nederlands-Vlaams wijgevoel propageren. Het Algemeen Nederlands Verbond is daarmee zelfs al meer dan honderd jaar bezig. In die kringen is ook jarenlang gediscussieerd over het idee van een overkoepelende groot-Nederlandse identiteit. In de gemeenschappelijke taal zag men een belangrijk element om dat idee de nodige inhoud en betekenis te geven.

Een gouden kans om die identiteit institutioneel te verankeren is gemist toen België in 1815 verenigd werd met Nederland. Daarmee werd de Nederlandse natie in ontwikkeling met nieuwe regionale cultuurverschillen geconfronteerd die in het nieuwe Koninkrijk geïntegreerd moesten worden. Maar de prille eenheidsstaat bleek daartoe niet in staat, temeer niet omdat onder het autoritaire en centralistische bewind van een verlicht despoot als Koning Willem I de beproefde bestuurstraditie van schikken en plooien toen niet kon worden ingezet om die verschillen en de darmee samenhangende problemen het hoofd te bieden. Als in 1815 gekozen was voor een federale structuur van het Koninkrijk had de afscheiding van België waarschijnlijk voorkomen kunnen worden. Hoe dit zij, op de nieuwe multiculturele diversiteit die ontstond door het herstel van de eenheid van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, hebben we geen passend antwoord weten te vinden. In de door Holland gedomineerde eenheidsstaat is dat herstel spoedig door bepaalde Belgische elites in liberale en klerikale kring ter discussie gesteld en afgewezen als bestendiging van de vreemde heerschappijen waaronder de mensen in België zo lang gebukt gingen.

In een recente publicatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen van de hand van de socioloog C.J. Lammers, getiteld Nederland als bezettende mogendheid 1648-2001 (2003) is dat laatste nog eens onomwonden bevestigd. De positie van Nederland in België in de periode 1815-1830 wordt daarin gekarakteriseerd als die van een bezettende mogendheid. Zowel de totstandkoming van de nieuwe grondwet van het Verenigde Koninkrijk (via een referendum onder Belgische notabelen van wie nota bene 60 procent tegenstemden) als de inhoud daarvan en het beleid dat op basis daarvan gevoerd is werd door Belgische elites en hun achterban ervaren als nieuwe uiting van vreemde overheersing. In de Belgische geschiedenis wordt de periode van het Verenigd Koninkrijk dan ook benoemd als “de Hollandse tijd” zoals in de Nederlandse geschiedenis de periode 1940-1945 bekend staat als “de Duitse tijd”.

Pleidooi voor culturele alliantie

Met de Groot Nederlandse Gedachte die in de eerste helft van de 20e eeuw in bepaalde kringen gekoesterd en gepropageerd werd is vergeefs geprobeerd dat herstel alsnog te bevorderen. In de tweede helft van die eeuw is die gedachte afgezwakt tot een streven naar culturele integratie. De Nederlandse Taalunie is daar sinds 1980 de institutionele belichaming van. Spoedig is evenwel gebleken dat ook dat te hoog gegrepen is. Verbondenheid in taal impliceert nog geen gemeenschappelijk cultuurbewustzijn. Het culturele integratiestreven is sindsdien verder afgezwakt tot een streven naar culturele samenwerking. Naast de Taalunie heeft dat een institutioneel draagvlak gekregen in de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland.

Sinds een aantal jaren pleit het Nederlands-Vlaamse Comité Buitenlands Cultureel Beleid voor een culturele alliantie van Vlaanderen en Nederland met niet alleen een gemeenschappelijk te voeren taalpolitiek maar ook een gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid. Het Comité heeft dat uitgewerkt in een voorstel aan de Nederlandse en Vlaamse regering en geconcretiseerd in een aantal actiepunten. Het bouwt daarbij voort op tal van eerdere initiatieven die uiteindelijk teruggaan op de mislukte taal- en cultuurpolitiek van koning Willem I. Ter realisering van zo’n alliantie beschikken we over juistgenoemde twee unieke instrumenten. Maar de beleidsmogelijkheden waarover beide verdragmatig beschikken worden vooralsnog onvoldoende operationeel gemaakt. Het ontbreekt daartoe aan de nodige politieke en ambtelijke wil. Dat valt te wijten aan traditioneel klein-Nederlands staatsnationalisme enerzijds en oprukkend Vlaams particularisme anderzijds. In Europees perspectief blijft verdergaande samenwerking zakelijk gezien niettemin een politieke optie die serieuze aandacht verdient. Het is een optie die zoals de Vlaamse politicus H. Suykerbuyk opmerkt zowel vanzelfsprekend is als levensvreemd. Al jarenlang hebben we met deze paradoxale situatie te maken. Hoe die impasse in de Vlaams-Nederlandse betrekkingen te doorbreken is een prangende vraag in de discussie over de toekomst van Nederland als cultuurnatie; een discussie die de komende jaren veel meer publieke aandacht en steun verdient dan tot nu toe het geval is geweest.

De Nederlands-Vlaamse samenwerking behoudt vooralsnog overwegend een vrijblijvend karakter en blijft daardoor teveel steken in ad hoc projecten. In een vorig jaar verschenen publicatie van het Comité Buitenlands Cultureel Beleid, getiteld Het culturele tekort van de Europese Unie, wijst Annick Schramme, hoogleraar internationaal cultuurbeleid en internationaal management aan de Universiteit Antwerpen, nog eens op de vele belangen die Nederland en Vlaanderen gemeen hebben en op de mogelijkheden die in concreet beleid operationeel te maken. Tevens onderstreept zij het belang van een versterking van onze culturele aanwezigheid in Europa door het realiseren van een fusie tussen de Taalunie en het de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Van Nederlandse zijde zou de onderlinge samenwerking ook gestimuleerd kunnen worden door niet zo lang te treuzelen en te dralen met besluitvorming over twee voor Vlaanderen vitale dossiers, namelijk de verdieping van de Westerschelde en het opnieuw in gebruik nemen van de IJzeren Rijn.

Storende factoren

Een storende factor in de Nederlands-Vlaamse betrekkingen is sinds lang het morele superioriteitsbesef waarmee Nederlanders hun Vlaamse taalgenoten vaak tegemoet treden. Tegenover de vergaande morele arrogantie en zelfgenoegzaamheid van de Hollander en zijn schoolmeesterachtige rechtschapenheid, zo merkte Hugo Claus daarover eens op in een interview met de Volkskrant, voel ik mij heel Vlaams worden. De laatste tijd zien we te dien aanzien wel een zekere kentering die de diplomatieke vertegenwoordiger van de Vlaamse regering in Nederland Axel Buyse ook is opgevallen. Iets van die traditionele Nederlandse betweterigheid is weggevallen. In de media kijkt men met wat meer achting en begrip naar Vlaanderen en België dan voorheen, aldus Buyse. Nederland begint in te zien dat het niet altijd de wijsheid in pacht heeft, bekent tot zijn grote opluchting E. de Maesschalck van de Vlaamse omroep VRT. Ja, de laatste tijd worden onze zuiderburen van meerdere kanten zelfs aan Nederland ten voorbeeld gesteld. Het onderwijs is er beter, de publieke sector is er voortvarender gemoderniseerd, Vlaamse productiviteit is hoger, het ziekteverzuim is er veel minder, en met het Nederlands wordt veel zorgvuldiger omgegaan. Van Vlaamse zijde kijkt men dan ook niet langer zo op tegen hun lange tijd meer progressief geachte noorderburen als voorheen.

Een storende factor is voorts de neiging elkaar nog steeds meer te beoordelen en tegemoet te treden vanuit gangbare vooroordelen en cliché’s over elkaar dan op grond van kennis van zaken. De vorig jaar overleden historicus E.H. Kossmann karakteriseerde de Nederlands-Vlaamse betrekkingen eens kort en klaar als twee culturen naast elkaar, maar niet in gesprek met elkaar. In grote trekken is dat nog onverminderd het geval. Als we al niet in staat zijn met onze Vlaamse taalgenoten een gespreksrelatie te ontwikkelen die leidt tot betere verstandhouding over en weer en een zekere Nederlands-Vlaamse publieke opinie, wat valt dan te verwachten van het streven naar reële Europese eenwording dat zich uitstrekt tot steeds meer naties, zelfs buiten het Europese continent, met niet alleen heel verschillende talen maar die in cultureel opzicht ook veel meer van elkaar verschillen dan Nederlanders en Vlamingen? Zolang zo’n Vlaams-Nederlandse gespreksrelatie en een daarop geënte Nederlands-Vlaamse publieke opinie uitblijft, ontbreekt de voedingsbodem voor de ontwikkeling van een doorleefd Vlaams-Nederlands wijgevoel.

In Nederland leefden de verschillende zuilen decennia lang langs elkaar heen met veel onderling wantrouwen en vooroordelen als gevolg. Na de oorlog is met het oog daarop het Nederlands Gesprekscentrum met de bedoeling een constant gesprek tussen die zuilen op gang te brengen over allerlei problemen en ontwikkelingen waar zij bij betrokken waren en/of die hen verdeeld hielden. Dat heeft heel goed gewerkt. Waarom zouden we iets dergelijks ook niet organiseren om de Vlaams-Nederlandse betrekkingen een nieuwe impuls te geven en op die manier wederzijds wantrouwen en onderlinge vooroordelen zoveel mogelijk weg te nemen? Een aantal jaren geleden is van de zijde van het Nederlands Gesprekscentrum een poging in die richting gedaan. Dat vond toen onvoldoende weerklank. Waarom zouden we het niet eens opnieuw proberen? Het ANV is mijns inziens de meest gerede partij om het initiatief daartoe te nemen.

De inmiddels ter ziele gegane Unie Nederland-Vlaanderen van professor H. Gysels heeft enkele jaren geleden een Pragmatisch Minimum Programma gelanceerd om Nederland en Vlaanderen op een aantal praktische punten dichter bij elkaar te brengen, onder andere door elkaar in nieuwsuitzendingen beter te informeren over wat er in beide samenlevingen gaande is. Met een achttal geestverwante organisaties is sindsdien onderzocht hoe zo’n programma te effectueren. Maar tot praktische resultaten heeft dat tot nu toe nauwelijks geleid. Dat is opnieuw heel teleurstellend. De vraag die ik hier tenslotte wil opwerpen is hoe dat komt en hoe dat initiatief van professor Gysels alsnog zoveel mogelijk in daden kan worden omgezet.
, Erasmus Universiteit Rotterdam, pleitte niet zo lang geleden voor een Nederlands-:
Citeer:
TOEKOMST NEDERLAND ALS CULTUURNATIE EN DE NEDERLANDS-VLAAMSE BETREKKINGEN

Nederland annexeert zichzelf, riep de schrijver Ernst van Altena in 1987 vertwijfeld uit op een Clingendaelconferentie over buitenlands cultureel beleid. Hij doelde met deze wanhoopskreet op de over ons land heen spoelende importcultuur, die het eigene steeds meer verdringt. We geloven in onze gloeilampen, kazen, bloembollen, tuinproducten, maar niet in onze eigen taal en cultuur, aldus Van Altena. Gegeven het feit dat onze culturele identiteit in Europees verband de meest kwetsbare is, rijst de vraag die H. Hofland al jaren geleden in een van zijn vele essays aan de orde stelde, hoe een geruisloze opheffing van Nederland als cultuurnatie te voorkomen. Het antwoord daarop ligt voor de hand: door alsnog meer in die eigen cultuur te gaan geloven en haar door doelbewuste inspanning op te krikken tot een hoger concurrerend niveau in de context van de Europese beschaving waarvan zij een van de vele interessante varianten is. Dat noopt tot een veel actiever en alerter buitenlands cultureel beleid. In de internationale wedijver om internationaal aanzien blijkt dat namelijk een belangrijker factor te zijn dan we jarenlang beseft hebben. Vandaar dat de Raad voor Cultuur vorig jaar aangedrongen heeft op versterking van dat beleid.

Nederlands-Vlaams wijgevoel

Verdere versterking van onze samenwerking met de Nederlandstalige cultuur in België is in dit verband niet minder relevant. Na veel tegenwerking en strijd heeft die cultuur zich zonder steun onzerzijds ontwikkeld tot een geheel eigen boeiende variant van de Nederlandstalige cultuur. Bij een bezoek van de Duitse bondskanselier Helmut Kohl aan ons land in de jaren ’90 heeft onze toenmalige premier Wim Kok gepleit voor de ontwikkeling van een Nederlands-Duits wijgevoel. Dat was een nogal overdreven reactie op vroegere anti-Duitse sentimenten. In Nederland en Vlaanderen zijn er sinds lang organisaties actief die om historische en andere redenen het belang van een Nederlands-Vlaams wijgevoel propageren. Het Algemeen Nederlands Verbond is daarmee zelfs al meer dan honderd jaar bezig. In die kringen is ook jarenlang gediscussieerd over het idee van een overkoepelende groot-Nederlandse identiteit. In de gemeenschappelijke taal zag men een belangrijk element om dat idee de nodige inhoud en betekenis te geven.

Een gouden kans om die identiteit institutioneel te verankeren is gemist toen België in 1815 verenigd werd met Nederland. Daarmee werd de Nederlandse natie in ontwikkeling met nieuwe regionale cultuurverschillen geconfronteerd die in het nieuwe Koninkrijk geïntegreerd moesten worden. Maar de prille eenheidsstaat bleek daartoe niet in staat, temeer niet omdat onder het autoritaire en centralistische bewind van een verlicht despoot als Koning Willem I de beproefde bestuurstraditie van schikken en plooien toen niet kon worden ingezet om die verschillen en de darmee samenhangende problemen het hoofd te bieden. Als in 1815 gekozen was voor een federale structuur van het Koninkrijk had de afscheiding van België waarschijnlijk voorkomen kunnen worden. Hoe dit zij, op de nieuwe multiculturele diversiteit die ontstond door het herstel van de eenheid van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, hebben we geen passend antwoord weten te vinden. In de door Holland gedomineerde eenheidsstaat is dat herstel spoedig door bepaalde Belgische elites in liberale en klerikale kring ter discussie gesteld en afgewezen als bestendiging van de vreemde heerschappijen waaronder de mensen in België zo lang gebukt gingen.

In een recente publicatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen van de hand van de socioloog C.J. Lammers, getiteld Nederland als bezettende mogendheid 1648-2001 (2003) is dat laatste nog eens onomwonden bevestigd. De positie van Nederland in België in de periode 1815-1830 wordt daarin gekarakteriseerd als die van een bezettende mogendheid. Zowel de totstandkoming van de nieuwe grondwet van het Verenigde Koninkrijk (via een referendum onder Belgische notabelen van wie nota bene 60 procent tegenstemden) als de inhoud daarvan en het beleid dat op basis daarvan gevoerd is werd door Belgische elites en hun achterban ervaren als nieuwe uiting van vreemde overheersing. In de Belgische geschiedenis wordt de periode van het Verenigd Koninkrijk dan ook benoemd als “de Hollandse tijd” zoals in de Nederlandse geschiedenis de periode 1940-1945 bekend staat als “de Duitse tijd”.

Pleidooi voor culturele alliantie

Met de Groot Nederlandse Gedachte die in de eerste helft van de 20e eeuw in bepaalde kringen gekoesterd en gepropageerd werd is vergeefs geprobeerd dat herstel alsnog te bevorderen. In de tweede helft van die eeuw is die gedachte afgezwakt tot een streven naar culturele integratie. De Nederlandse Taalunie is daar sinds 1980 de institutionele belichaming van. Spoedig is evenwel gebleken dat ook dat te hoog gegrepen is. Verbondenheid in taal impliceert nog geen gemeenschappelijk cultuurbewustzijn. Het culturele integratiestreven is sindsdien verder afgezwakt tot een streven naar culturele samenwerking. Naast de Taalunie heeft dat een institutioneel draagvlak gekregen in de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland.

Sinds een aantal jaren pleit het Nederlands-Vlaamse Comité Buitenlands Cultureel Beleid voor een culturele alliantie van Vlaanderen en Nederland met niet alleen een gemeenschappelijk te voeren taalpolitiek maar ook een gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid. Het Comité heeft dat uitgewerkt in een voorstel aan de Nederlandse en Vlaamse regering en geconcretiseerd in een aantal actiepunten. Het bouwt daarbij voort op tal van eerdere initiatieven die uiteindelijk teruggaan op de mislukte taal- en cultuurpolitiek van koning Willem I. Ter realisering van zo’n alliantie beschikken we over juistgenoemde twee unieke instrumenten. Maar de beleidsmogelijkheden waarover beide verdragmatig beschikken worden vooralsnog onvoldoende operationeel gemaakt. Het ontbreekt daartoe aan de nodige politieke en ambtelijke wil. Dat valt te wijten aan traditioneel klein-Nederlands staatsnationalisme enerzijds en oprukkend Vlaams particularisme anderzijds. In Europees perspectief blijft verdergaande samenwerking zakelijk gezien niettemin een politieke optie die serieuze aandacht verdient. Het is een optie die zoals de Vlaamse politicus H. Suykerbuyk opmerkt zowel vanzelfsprekend is als levensvreemd. Al jarenlang hebben we met deze paradoxale situatie te maken. Hoe die impasse in de Vlaams-Nederlandse betrekkingen te doorbreken is een prangende vraag in de discussie over de toekomst van Nederland als cultuurnatie; een discussie die de komende jaren veel meer publieke aandacht en steun verdient dan tot nu toe het geval is geweest.

De Nederlands-Vlaamse samenwerking behoudt vooralsnog overwegend een vrijblijvend karakter en blijft daardoor teveel steken in ad hoc projecten. In een vorig jaar verschenen publicatie van het Comité Buitenlands Cultureel Beleid, getiteld Het culturele tekort van de Europese Unie, wijst Annick Schramme, hoogleraar internationaal cultuurbeleid en internationaal management aan de Universiteit Antwerpen, nog eens op de vele belangen die Nederland en Vlaanderen gemeen hebben en op de mogelijkheden die in concreet beleid operationeel te maken. Tevens onderstreept zij het belang van een versterking van onze culturele aanwezigheid in Europa door het realiseren van een fusie tussen de Taalunie en het de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Van Nederlandse zijde zou de onderlinge samenwerking ook gestimuleerd kunnen worden door niet zo lang te treuzelen en te dralen met besluitvorming over twee voor Vlaanderen vitale dossiers, namelijk de verdieping van de Westerschelde en het opnieuw in gebruik nemen van de IJzeren Rijn.

Storende factoren

Een storende factor in de Nederlands-Vlaamse betrekkingen is sinds lang het morele superioriteitsbesef waarmee Nederlanders hun Vlaamse taalgenoten vaak tegemoet treden. Tegenover de vergaande morele arrogantie en zelfgenoegzaamheid van de Hollander en zijn schoolmeesterachtige rechtschapenheid, zo merkte Hugo Claus daarover eens op in een interview met de Volkskrant, voel ik mij heel Vlaams worden. De laatste tijd zien we te dien aanzien wel een zekere kentering die de diplomatieke vertegenwoordiger van de Vlaamse regering in Nederland Axel Buyse ook is opgevallen. Iets van die traditionele Nederlandse betweterigheid is weggevallen. In de media kijkt men met wat meer achting en begrip naar Vlaanderen en België dan voorheen, aldus Buyse. Nederland begint in te zien dat het niet altijd de wijsheid in pacht heeft, bekent tot zijn grote opluchting E. de Maesschalck van de Vlaamse omroep VRT. Ja, de laatste tijd worden onze zuiderburen van meerdere kanten zelfs aan Nederland ten voorbeeld gesteld. Het onderwijs is er beter, de publieke sector is er voortvarender gemoderniseerd, Vlaamse productiviteit is hoger, het ziekteverzuim is er veel minder, en met het Nederlands wordt veel zorgvuldiger omgegaan. Van Vlaamse zijde kijkt men dan ook niet langer zo op tegen hun lange tijd meer progressief geachte noorderburen als voorheen.

Een storende factor is voorts de neiging elkaar nog steeds meer te beoordelen en tegemoet te treden vanuit gangbare vooroordelen en cliché’s over elkaar dan op grond van kennis van zaken. De vorig jaar overleden historicus E.H. Kossmann karakteriseerde de Nederlands-Vlaamse betrekkingen eens kort en klaar als twee culturen naast elkaar, maar niet in gesprek met elkaar. In grote trekken is dat nog onverminderd het geval. Als we al niet in staat zijn met onze Vlaamse taalgenoten een gespreksrelatie te ontwikkelen die leidt tot betere verstandhouding over en weer en een zekere Nederlands-Vlaamse publieke opinie, wat valt dan te verwachten van het streven naar reële Europese eenwording dat zich uitstrekt tot steeds meer naties, zelfs buiten het Europese continent, met niet alleen heel verschillende talen maar die in cultureel opzicht ook veel meer van elkaar verschillen dan Nederlanders en Vlamingen? Zolang zo’n Vlaams-Nederlandse gespreksrelatie en een daarop geënte Nederlands-Vlaamse publieke opinie uitblijft, ontbreekt de voedingsbodem voor de ontwikkeling van een doorleefd Vlaams-Nederlands wijgevoel.

In Nederland leefden de verschillende zuilen decennia lang langs elkaar heen met veel onderling wantrouwen en vooroordelen als gevolg. Na de oorlog is met het oog daarop het Nederlands Gesprekscentrum met de bedoeling een constant gesprek tussen die zuilen op gang te brengen over allerlei problemen en ontwikkelingen waar zij bij betrokken waren en/of die hen verdeeld hielden. Dat heeft heel goed gewerkt. Waarom zouden we iets dergelijks ook niet organiseren om de Vlaams-Nederlandse betrekkingen een nieuwe impuls te geven en op die manier wederzijds wantrouwen en onderlinge vooroordelen zoveel mogelijk weg te nemen? Een aantal jaren geleden is van de zijde van het Nederlands Gesprekscentrum een poging in die richting gedaan. Dat vond toen onvoldoende weerklank. Waarom zouden we het niet eens opnieuw proberen? Het ANV is mijns inziens de meest gerede partij om het initiatief daartoe te nemen.

De inmiddels ter ziele gegane Unie Nederland-Vlaanderen van professor H. Gysels heeft enkele jaren geleden een Pragmatisch Minimum Programma gelanceerd om Nederland en Vlaanderen op een aantal praktische punten dichter bij elkaar te brengen, onder andere door elkaar in nieuwsuitzendingen beter te informeren over wat er in beide samenlevingen gaande is. Met een achttal geestverwante organisaties is sindsdien onderzocht hoe zo’n programma te effectueren. Maar tot praktische resultaten heeft dat tot nu toe nauwelijks geleid. Dat is opnieuw heel teleurstellend. De vraag die ik hier tenslotte wil opwerpen is hoe dat komt en hoe dat initiatief van professor Gysels alsnog zoveel mogelijk in daden kan worden omgezet.

Einde citaat

Is het zinvol om zo'n unie (of vereniging) zondat dat deze staatsrechtelijke wetten heeft een nieuw leven in te blazen?
Ik had afgelopen zaterdag op een culturele markt in mijn dorp een discussie met drie dames van de Alliance Francaise des Pays Bas. Ik sneed het onderwerp Frans-Vlaanderen aan en de dames trokken bijna wit weg. Eén van die dames riep nog (met zwaar Frans accent): bij ons spreken de allochtonen tenminste nog Frans.
Hun boosheid was te danken aan het feit dat ze dachten dat ik een verdwaalde Vlaming was.
Zou het idee van van Couwenberg alsnog te verwezenlijken zijn.

Cals · 11 september 2006, 18:31

Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen, goed er zijn door de jaren heen toenaderingen geweest, maar wat heeft dat opgeleverd, ja de taalunie maar verder?
De beledigingen aan het adres van Nederlandse bewindslieden door Belgische(Vlaamse) ministers heeft bij mij de twijfel alleen maar versterkt.
De Vlamingen (heb ik af en toe de indruk) laten zich nog liever door de Walen ringeloren dan zich in te laten met die (betweterige) Ollanders, ik vergelijk Belgie en Nederland met Duitsland en Oostenrijk, spreken dezelfde taal maar verder zijn het twee verschillende volkeren.

Keats · 11 september 2006, 18:45

Wat nou culturele toenadering?

Onze troepen zijn in Uruzgan aan het trainen om Vlaanderen binnen te vallen!

Culturele onderdrukking zul je bedoelen!

Weezer · 11 september 2006, 18:46

Ik weet het ook allemaal niet. Persoonlijk voel ik me in Vlaanderen even goed thuis als in Nederland en denk ik wel eens bij mezelf: 'Waarom toch die verrekte revolutie in 1830?'. Maar af en toe bekruipt me ook het gevoel dat het nooit echt wat wordt met die samenwerking, op wat projectjes na.

Edit: tot nu toe enkel Nederlandse reacties

Keats · 11 september 2006, 21:17

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Cals

Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen, goed er zijn door de jaren heen toenaderingen geweest, maar wat heeft dat opgeleverd, ja de taalunie maar verder?
De beledigingen aan het adres van Nederlandse bewindslieden door Belgische(Vlaamse) ministers heeft bij mij de twijfel alleen maar versterkt.
De Vlamingen (heb ik af en toe de indruk) laten zich nog liever door de Walen ringeloren dan zich in te laten met die (betweterige) Ollanders, ik vergelijk Belgie en Nederland met Duitsland en Oostenrijk, spreken dezelfde taal maar verder zijn het twee verschillende volkeren.

Ik zit nu een tijdje op dit forum en ik vind de meeste Vlamingen net Nederlanders..

liberalist_NL · 11 september 2006, 21:30

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Cals

Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen, goed er zijn door de jaren heen toenaderingen geweest, maar wat heeft dat opgeleverd, ja de taalunie maar verder?
De beledigingen aan het adres van Nederlandse bewindslieden door Belgische(Vlaamse) ministers heeft bij mij de twijfel alleen maar versterkt.
De Vlamingen (heb ik af en toe de indruk) laten zich nog liever door de Walen ringeloren dan zich in te laten met die (betweterige) Ollanders, ik vergelijk Belgie en Nederland met Duitsland en Oostenrijk, spreken dezelfde taal maar verder zijn het twee verschillende volkeren.

God, o god, o god, moet u nou werkelijk alles generaliseren? Tenslotte is maar de helft van Nederland Hollands. Hoe komt u er trouwens bij dat wij betweterig zijn? Als we het zo gaan spelen, ken ik ook nog wel een paar leuke Belgenmoppen!

liberalist_NL · 11 september 2006, 21:31

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Keats

Ik zit nu een tijdje op dit forum en ik vind de meeste Vlamingen net Nederlanders..

Idd, Groninger, Nederlander, Limburger, Vlaming.... It's all the same.

Cals · 11 september 2006, 21:37

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Keats

Ik zit nu een tijdje op dit forum en ik vind de meeste Vlamingen net Nederlanders..

Je gaat dit forum toch niet als argument gebruiken om te beoordelen of een land of zijn bewoners voldoet aan je algemene indruk.

liberalist_NL · 11 september 2006, 21:48

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Cals

Je gaat dit forum toch niet als argument gebruiken om te beoordelen of een land of zijn bewoners voldoet aan je algemene indruk.

Keats benadrukt alleen maar dat Vlamingen en Nederlanders, hoewel u dat zelf misschien niet wil toegeven, niet veel verschillen. Allebei de volkeren hebben de West-Europese cultuur, grotendeels zelfde gebruiken, zelfde normen en waarden, en zo gaat het lijstje door.

Cals · 11 september 2006, 22:03

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door liberalist_NL

God, o god, o god, moet u nou werkelijk alles generaliseren? Tenslotte is maar de helft van Nederland Hollands. Hoe komt u er trouwens bij dat wij betweterig zijn? Als we het zo gaan spelen, ken ik ook nog wel een paar leuke Belgenmoppen!

Ik mag wel zeggen dat ik de verhoudingen tussen Belgen en Nederlanders een beetje ken, woon zelf zo ongeveer aan de grens en weet het een en ander van beide landen.
Wij als Nederlanders staan toch bekend om ons opgeheven vingertje(betweters) in de wereld, nou daar moet je bij de Belgen al helemaal niet mee aan komen.
Over generaliseren gesproken, probeer dat vooroordeel eens bij de Vlamingen weg te nemen.

vulpes · 11 september 2006, 22:09

zelf werk ik in een 'nederlands-Belgische' werkomgeving. Je kan weliswaar verschillen vaststellen in de manier van omgaan, van praten etc, maar echt belangrijk zijn ze niet. In de regel zijn nederlanders bijvoorbeeld directer en minder formeel.. maar dat went allemaal wel

Voor mijn Franstalige collega's is het wat lastiger - heb ik de indruk. Enerzijds is er het accent van de Hollanders, anderzijds zijn ze nog stukken formeler en indirecter dan Vlamingen.. afijn, da's toch mijn ervaring.

Keats · 11 september 2006, 23:19

Het zal wel persoon verschillen hoe 'anders' je de mensen vindt die niet in je directe omgeving wonen. Misschien zijn Nederlanders wat dat betreft wat toleranter dan Vlamingen? Persoonlijk vind ik elke Nederlander, uit welke gedeelte van het land hij of zij nou komt, een 'medelander'. Ik zal dan ook iedereen dezelfde behandeling geven. Datzelfde doe ik met Duitsers en Belgen, omdat we nou eenmaal allemaal enorm op elkaar lijken, zowel ethnisch als cultureel.
De verschillen tussen Nederlanders en Vlamingen die de Vlamingen op dit forum vaak aanhalen en waar ze over redetwisten vind ik persoonlijk dan ook heel erg triviaal. Of is dat nou een groot verschil tussen Nederlanders en Vlamingen, die trivialiteit?
Je zou ook kunnen denken dat Vlamingen meer van het 'ons kent ons' zijn, of andersom bekeken dat Nederlanders zich te snel overal aan aanpassen en weinig waarde hechten aan hun eigen cultuur.

Neerlandsfront · 12 september 2006, 00:25

Als zoon van een Vlaamse vader en een Hollandse moeder denk ik , dat ik kan oordelen over de Nederlands-Vlaamse betrekkingen.

Er is een groot wantrouwen in Vlaanderen t.o.v. bijna alles wat Hollands klapt.
In Holland wordt er niet erg serieus naar Belgie (Vlaanderen) gekeken.

Eerlijk gezegd hoop ik, dat Vlaanderen onafhankelijk wordt. Pas dan zal Vlaanderen zich kunnen bewijzen als gelijkwaardige sterke Nederlandstalige regio t.o.v. Holland.

Uiteindelijk zullen Noord en Zuid herenigen, dit tot behoudt van onze gemeenschappelijke taal en cultuur!

Tavek · 12 september 2006, 00:54

Met de Belgische kennis van zaken en het Nederlandse pragmatische gebundeld zouden we nog ver geraken.....

liberalist_NL · 12 september 2006, 07:41

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Neerlandsfront

Als zoon van een Vlaamse vader en een Hollandse moeder denk ik , dat ik kan oordelen over de Nederlands-Vlaamse betrekkingen.

Er is een groot wantrouwen in Vlaanderen t.o.v. bijna alles wat Hollands klapt.
In Holland wordt er niet erg serieus naar Belgie (Vlaanderen) gekeken.

Eerlijk gezegd hoop ik, dat Vlaanderen onafhankelijk wordt. Pas dan zal Vlaanderen zich kunnen bewijzen als gelijkwaardige sterke Nederlandstalige regio t.o.v. Holland.

Uiteindelijk zullen Noord en Zuid herenigen, dit tot behoudt van onze gemeenschappelijke taal en cultuur!

Dit klopt ja, de meeste Nederlanders komen als ze reizen alleen door Wallonië en zien dan de wrakken en armoede. Dan is het niet heel gek dat dan een groot deel daarvan niks van samenwerking wil weten. Mensen die wat vaker in Vlaanderen komen, hebben (wellicht) een andere mening.

Derk de Tweede · 12 september 2006, 09:28

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Neerlandsfront

Als zoon van een Vlaamse vader en een Hollandse moeder denk ik , dat ik kan oordelen over de Nederlands-Vlaamse betrekkingen.

Er is een groot wantrouwen in Vlaanderen t.o.v. bijna alles wat Hollands klapt.
In Holland wordt er niet erg serieus naar Belgie (Vlaanderen) gekeken.

Eerlijk gezegd hoop ik, dat Vlaanderen onafhankelijk wordt. Pas dan zal Vlaanderen zich kunnen bewijzen als gelijkwaardige sterke Nederlandstalige regio t.o.v. Holland.

Uiteindelijk zullen Noord en Zuid herenigen, dit tot behoudt van onze gemeenschappelijke taal en cultuur!

Ik zie toch een behoorlijke kentering in hoe Nederland en Nederlanders over Vlaanderen denken.
Er is steeds meer interesse in politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Vlaanderen.
Wel heb je helaas nog steeds veel Nederlanders (veelal Randstedelingen) die in de jaren '80 (de tijd van de Belgenmoppen) zijn blijven steken.
Desondanks ben ik optimistisch over de toekomt tav de betrekkingen tussen Nederland en Vlaanderen.

Keats · 12 september 2006, 09:46

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Derk de Tweede

Ik zie toch een behoorlijke kentering in hoe Nederland en Nederlanders over Vlaanderen denken.
Er is steeds meer interesse in politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Vlaanderen.

Dan komt omdat zelfs in Nederland de roep om een onafhankelijk Vlaanderen gehoord wordt, en de Nederlanders nu collectief denken "Ha we krijgen Vlaanderen terug, kom maar op wereld!".

Tantist · 12 september 2006, 10:20

Citaat:

Oorspronkelijk geplaatst door Cals

Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen

Joepie!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Derk de Tweede · 12 september 2006, 11:47

[quote=Cals;1975259]Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen.

Nooit niks = altijd iets?

Cals · 12 september 2006, 16:31

Stel dat het iets zou worden tussen Nederland en Vlaanderen, de tegenstellingen zullen scherper zijn dan ooit.
De randstad zal haar machtspositie nooit opgeven(denken nou al dat ze het middelpunt van de wereld zijn) en de Vlamingen willen geen aanhangsel zijn van Holland.
Er zal nog heel wat water door de maas stromen mocht het al ooit zo ver komen.

11 september 2006, 17:11	#1
Derk de Tweede Secretaris-Generaal VN Geregistreerd: 28 januari 2005 Locatie: Ergens tussen Dollard en Duinkerken Berichten: 37.539	Nederlands-Vlaamse betrekkingen. Prof. em. S.W. Hier de integrale tekst van het artikel van prof. em. S.W. Couwenberg, Erasmus Universiteit Rotterdam: Citeer: TOEKOMST NEDERLAND ALS CULTUURNATIE EN DE NEDERLANDS-VLAAMSE BETREKKINGEN Nederland annexeert zichzelf, riep de schrijver Ernst van Altena in 1987 vertwijfeld uit op een Clingendaelconferentie over buitenlands cultureel beleid. Hij doelde met deze wanhoopskreet op de over ons land heen spoelende importcultuur, die het eigene steeds meer verdringt. We geloven in onze gloeilampen, kazen, bloembollen, tuinproducten, maar niet in onze eigen taal en cultuur, aldus Van Altena. Gegeven het feit dat onze culturele identiteit in Europees verband de meest kwetsbare is, rijst de vraag die H. Hofland al jaren geleden in een van zijn vele essays aan de orde stelde, hoe een geruisloze opheffing van Nederland als cultuurnatie te voorkomen. Het antwoord daarop ligt voor de hand: door alsnog meer in die eigen cultuur te gaan geloven en haar door doelbewuste inspanning op te krikken tot een hoger concurrerend niveau in de context van de Europese beschaving waarvan zij een van de vele interessante varianten is. Dat noopt tot een veel actiever en alerter buitenlands cultureel beleid. In de internationale wedijver om internationaal aanzien blijkt dat namelijk een belangrijker factor te zijn dan we jarenlang beseft hebben. Vandaar dat de Raad voor Cultuur vorig jaar aangedrongen heeft op versterking van dat beleid. Nederlands-Vlaams wijgevoel Verdere versterking van onze samenwerking met de Nederlandstalige cultuur in België is in dit verband niet minder relevant. Na veel tegenwerking en strijd heeft die cultuur zich zonder steun onzerzijds ontwikkeld tot een geheel eigen boeiende variant van de Nederlandstalige cultuur. Bij een bezoek van de Duitse bondskanselier Helmut Kohl aan ons land in de jaren ’90 heeft onze toenmalige premier Wim Kok gepleit voor de ontwikkeling van een Nederlands-Duits wijgevoel. Dat was een nogal overdreven reactie op vroegere anti-Duitse sentimenten. In Nederland en Vlaanderen zijn er sinds lang organisaties actief die om historische en andere redenen het belang van een Nederlands-Vlaams wijgevoel propageren. Het Algemeen Nederlands Verbond is daarmee zelfs al meer dan honderd jaar bezig. In die kringen is ook jarenlang gediscussieerd over het idee van een overkoepelende groot-Nederlandse identiteit. In de gemeenschappelijke taal zag men een belangrijk element om dat idee de nodige inhoud en betekenis te geven. Een gouden kans om die identiteit institutioneel te verankeren is gemist toen België in 1815 verenigd werd met Nederland. Daarmee werd de Nederlandse natie in ontwikkeling met nieuwe regionale cultuurverschillen geconfronteerd die in het nieuwe Koninkrijk geïntegreerd moesten worden. Maar de prille eenheidsstaat bleek daartoe niet in staat, temeer niet omdat onder het autoritaire en centralistische bewind van een verlicht despoot als Koning Willem I de beproefde bestuurstraditie van schikken en plooien toen niet kon worden ingezet om die verschillen en de darmee samenhangende problemen het hoofd te bieden. Als in 1815 gekozen was voor een federale structuur van het Koninkrijk had de afscheiding van België waarschijnlijk voorkomen kunnen worden. Hoe dit zij, op de nieuwe multiculturele diversiteit die ontstond door het herstel van de eenheid van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, hebben we geen passend antwoord weten te vinden. In de door Holland gedomineerde eenheidsstaat is dat herstel spoedig door bepaalde Belgische elites in liberale en klerikale kring ter discussie gesteld en afgewezen als bestendiging van de vreemde heerschappijen waaronder de mensen in België zo lang gebukt gingen. In een recente publicatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen van de hand van de socioloog C.J. Lammers, getiteld Nederland als bezettende mogendheid 1648-2001 (2003) is dat laatste nog eens onomwonden bevestigd. De positie van Nederland in België in de periode 1815-1830 wordt daarin gekarakteriseerd als die van een bezettende mogendheid. Zowel de totstandkoming van de nieuwe grondwet van het Verenigde Koninkrijk (via een referendum onder Belgische notabelen van wie nota bene 60 procent tegenstemden) als de inhoud daarvan en het beleid dat op basis daarvan gevoerd is werd door Belgische elites en hun achterban ervaren als nieuwe uiting van vreemde overheersing. In de Belgische geschiedenis wordt de periode van het Verenigd Koninkrijk dan ook benoemd als “de Hollandse tijd” zoals in de Nederlandse geschiedenis de periode 1940-1945 bekend staat als “de Duitse tijd”. Pleidooi voor culturele alliantie Met de Groot Nederlandse Gedachte die in de eerste helft van de 20e eeuw in bepaalde kringen gekoesterd en gepropageerd werd is vergeefs geprobeerd dat herstel alsnog te bevorderen. In de tweede helft van die eeuw is die gedachte afgezwakt tot een streven naar culturele integratie. De Nederlandse Taalunie is daar sinds 1980 de institutionele belichaming van. Spoedig is evenwel gebleken dat ook dat te hoog gegrepen is. Verbondenheid in taal impliceert nog geen gemeenschappelijk cultuurbewustzijn. Het culturele integratiestreven is sindsdien verder afgezwakt tot een streven naar culturele samenwerking. Naast de Taalunie heeft dat een institutioneel draagvlak gekregen in de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Sinds een aantal jaren pleit het Nederlands-Vlaamse Comité Buitenlands Cultureel Beleid voor een culturele alliantie van Vlaanderen en Nederland met niet alleen een gemeenschappelijk te voeren taalpolitiek maar ook een gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid. Het Comité heeft dat uitgewerkt in een voorstel aan de Nederlandse en Vlaamse regering en geconcretiseerd in een aantal actiepunten. Het bouwt daarbij voort op tal van eerdere initiatieven die uiteindelijk teruggaan op de mislukte taal- en cultuurpolitiek van koning Willem I. Ter realisering van zo’n alliantie beschikken we over juistgenoemde twee unieke instrumenten. Maar de beleidsmogelijkheden waarover beide verdragmatig beschikken worden vooralsnog onvoldoende operationeel gemaakt. Het ontbreekt daartoe aan de nodige politieke en ambtelijke wil. Dat valt te wijten aan traditioneel klein-Nederlands staatsnationalisme enerzijds en oprukkend Vlaams particularisme anderzijds. In Europees perspectief blijft verdergaande samenwerking zakelijk gezien niettemin een politieke optie die serieuze aandacht verdient. Het is een optie die zoals de Vlaamse politicus H. Suykerbuyk opmerkt zowel vanzelfsprekend is als levensvreemd. Al jarenlang hebben we met deze paradoxale situatie te maken. Hoe die impasse in de Vlaams-Nederlandse betrekkingen te doorbreken is een prangende vraag in de discussie over de toekomst van Nederland als cultuurnatie; een discussie die de komende jaren veel meer publieke aandacht en steun verdient dan tot nu toe het geval is geweest. De Nederlands-Vlaamse samenwerking behoudt vooralsnog overwegend een vrijblijvend karakter en blijft daardoor teveel steken in ad hoc projecten. In een vorig jaar verschenen publicatie van het Comité Buitenlands Cultureel Beleid, getiteld Het culturele tekort van de Europese Unie, wijst Annick Schramme, hoogleraar internationaal cultuurbeleid en internationaal management aan de Universiteit Antwerpen, nog eens op de vele belangen die Nederland en Vlaanderen gemeen hebben en op de mogelijkheden die in concreet beleid operationeel te maken. Tevens onderstreept zij het belang van een versterking van onze culturele aanwezigheid in Europa door het realiseren van een fusie tussen de Taalunie en het de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Van Nederlandse zijde zou de onderlinge samenwerking ook gestimuleerd kunnen worden door niet zo lang te treuzelen en te dralen met besluitvorming over twee voor Vlaanderen vitale dossiers, namelijk de verdieping van de Westerschelde en het opnieuw in gebruik nemen van de IJzeren Rijn. Storende factoren Een storende factor in de Nederlands-Vlaamse betrekkingen is sinds lang het morele superioriteitsbesef waarmee Nederlanders hun Vlaamse taalgenoten vaak tegemoet treden. Tegenover de vergaande morele arrogantie en zelfgenoegzaamheid van de Hollander en zijn schoolmeesterachtige rechtschapenheid, zo merkte Hugo Claus daarover eens op in een interview met de Volkskrant, voel ik mij heel Vlaams worden. De laatste tijd zien we te dien aanzien wel een zekere kentering die de diplomatieke vertegenwoordiger van de Vlaamse regering in Nederland Axel Buyse ook is opgevallen. Iets van die traditionele Nederlandse betweterigheid is weggevallen. In de media kijkt men met wat meer achting en begrip naar Vlaanderen en België dan voorheen, aldus Buyse. Nederland begint in te zien dat het niet altijd de wijsheid in pacht heeft, bekent tot zijn grote opluchting E. de Maesschalck van de Vlaamse omroep VRT. Ja, de laatste tijd worden onze zuiderburen van meerdere kanten zelfs aan Nederland ten voorbeeld gesteld. Het onderwijs is er beter, de publieke sector is er voortvarender gemoderniseerd, Vlaamse productiviteit is hoger, het ziekteverzuim is er veel minder, en met het Nederlands wordt veel zorgvuldiger omgegaan. Van Vlaamse zijde kijkt men dan ook niet langer zo op tegen hun lange tijd meer progressief geachte noorderburen als voorheen. Een storende factor is voorts de neiging elkaar nog steeds meer te beoordelen en tegemoet te treden vanuit gangbare vooroordelen en cliché’s over elkaar dan op grond van kennis van zaken. De vorig jaar overleden historicus E.H. Kossmann karakteriseerde de Nederlands-Vlaamse betrekkingen eens kort en klaar als twee culturen naast elkaar, maar niet in gesprek met elkaar. In grote trekken is dat nog onverminderd het geval. Als we al niet in staat zijn met onze Vlaamse taalgenoten een gespreksrelatie te ontwikkelen die leidt tot betere verstandhouding over en weer en een zekere Nederlands-Vlaamse publieke opinie, wat valt dan te verwachten van het streven naar reële Europese eenwording dat zich uitstrekt tot steeds meer naties, zelfs buiten het Europese continent, met niet alleen heel verschillende talen maar die in cultureel opzicht ook veel meer van elkaar verschillen dan Nederlanders en Vlamingen? Zolang zo’n Vlaams-Nederlandse gespreksrelatie en een daarop geënte Nederlands-Vlaamse publieke opinie uitblijft, ontbreekt de voedingsbodem voor de ontwikkeling van een doorleefd Vlaams-Nederlands wijgevoel. In Nederland leefden de verschillende zuilen decennia lang langs elkaar heen met veel onderling wantrouwen en vooroordelen als gevolg. Na de oorlog is met het oog daarop het Nederlands Gesprekscentrum met de bedoeling een constant gesprek tussen die zuilen op gang te brengen over allerlei problemen en ontwikkelingen waar zij bij betrokken waren en/of die hen verdeeld hielden. Dat heeft heel goed gewerkt. Waarom zouden we iets dergelijks ook niet organiseren om de Vlaams-Nederlandse betrekkingen een nieuwe impuls te geven en op die manier wederzijds wantrouwen en onderlinge vooroordelen zoveel mogelijk weg te nemen? Een aantal jaren geleden is van de zijde van het Nederlands Gesprekscentrum een poging in die richting gedaan. Dat vond toen onvoldoende weerklank. Waarom zouden we het niet eens opnieuw proberen? Het ANV is mijns inziens de meest gerede partij om het initiatief daartoe te nemen. De inmiddels ter ziele gegane Unie Nederland-Vlaanderen van professor H. Gysels heeft enkele jaren geleden een Pragmatisch Minimum Programma gelanceerd om Nederland en Vlaanderen op een aantal praktische punten dichter bij elkaar te brengen, onder andere door elkaar in nieuwsuitzendingen beter te informeren over wat er in beide samenlevingen gaande is. Met een achttal geestverwante organisaties is sindsdien onderzocht hoe zo’n programma te effectueren. Maar tot praktische resultaten heeft dat tot nu toe nauwelijks geleid. Dat is opnieuw heel teleurstellend. De vraag die ik hier tenslotte wil opwerpen is hoe dat komt en hoe dat initiatief van professor Gysels alsnog zoveel mogelijk in daden kan worden omgezet. , Erasmus Universiteit Rotterdam, pleitte niet zo lang geleden voor een Nederlands-: Citeer: TOEKOMST NEDERLAND ALS CULTUURNATIE EN DE NEDERLANDS-VLAAMSE BETREKKINGEN Nederland annexeert zichzelf, riep de schrijver Ernst van Altena in 1987 vertwijfeld uit op een Clingendaelconferentie over buitenlands cultureel beleid. Hij doelde met deze wanhoopskreet op de over ons land heen spoelende importcultuur, die het eigene steeds meer verdringt. We geloven in onze gloeilampen, kazen, bloembollen, tuinproducten, maar niet in onze eigen taal en cultuur, aldus Van Altena. Gegeven het feit dat onze culturele identiteit in Europees verband de meest kwetsbare is, rijst de vraag die H. Hofland al jaren geleden in een van zijn vele essays aan de orde stelde, hoe een geruisloze opheffing van Nederland als cultuurnatie te voorkomen. Het antwoord daarop ligt voor de hand: door alsnog meer in die eigen cultuur te gaan geloven en haar door doelbewuste inspanning op te krikken tot een hoger concurrerend niveau in de context van de Europese beschaving waarvan zij een van de vele interessante varianten is. Dat noopt tot een veel actiever en alerter buitenlands cultureel beleid. In de internationale wedijver om internationaal aanzien blijkt dat namelijk een belangrijker factor te zijn dan we jarenlang beseft hebben. Vandaar dat de Raad voor Cultuur vorig jaar aangedrongen heeft op versterking van dat beleid. Nederlands-Vlaams wijgevoel Verdere versterking van onze samenwerking met de Nederlandstalige cultuur in België is in dit verband niet minder relevant. Na veel tegenwerking en strijd heeft die cultuur zich zonder steun onzerzijds ontwikkeld tot een geheel eigen boeiende variant van de Nederlandstalige cultuur. Bij een bezoek van de Duitse bondskanselier Helmut Kohl aan ons land in de jaren ’90 heeft onze toenmalige premier Wim Kok gepleit voor de ontwikkeling van een Nederlands-Duits wijgevoel. Dat was een nogal overdreven reactie op vroegere anti-Duitse sentimenten. In Nederland en Vlaanderen zijn er sinds lang organisaties actief die om historische en andere redenen het belang van een Nederlands-Vlaams wijgevoel propageren. Het Algemeen Nederlands Verbond is daarmee zelfs al meer dan honderd jaar bezig. In die kringen is ook jarenlang gediscussieerd over het idee van een overkoepelende groot-Nederlandse identiteit. In de gemeenschappelijke taal zag men een belangrijk element om dat idee de nodige inhoud en betekenis te geven. Een gouden kans om die identiteit institutioneel te verankeren is gemist toen België in 1815 verenigd werd met Nederland. Daarmee werd de Nederlandse natie in ontwikkeling met nieuwe regionale cultuurverschillen geconfronteerd die in het nieuwe Koninkrijk geïntegreerd moesten worden. Maar de prille eenheidsstaat bleek daartoe niet in staat, temeer niet omdat onder het autoritaire en centralistische bewind van een verlicht despoot als Koning Willem I de beproefde bestuurstraditie van schikken en plooien toen niet kon worden ingezet om die verschillen en de darmee samenhangende problemen het hoofd te bieden. Als in 1815 gekozen was voor een federale structuur van het Koninkrijk had de afscheiding van België waarschijnlijk voorkomen kunnen worden. Hoe dit zij, op de nieuwe multiculturele diversiteit die ontstond door het herstel van de eenheid van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden, hebben we geen passend antwoord weten te vinden. In de door Holland gedomineerde eenheidsstaat is dat herstel spoedig door bepaalde Belgische elites in liberale en klerikale kring ter discussie gesteld en afgewezen als bestendiging van de vreemde heerschappijen waaronder de mensen in België zo lang gebukt gingen. In een recente publicatie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen van de hand van de socioloog C.J. Lammers, getiteld Nederland als bezettende mogendheid 1648-2001 (2003) is dat laatste nog eens onomwonden bevestigd. De positie van Nederland in België in de periode 1815-1830 wordt daarin gekarakteriseerd als die van een bezettende mogendheid. Zowel de totstandkoming van de nieuwe grondwet van het Verenigde Koninkrijk (via een referendum onder Belgische notabelen van wie nota bene 60 procent tegenstemden) als de inhoud daarvan en het beleid dat op basis daarvan gevoerd is werd door Belgische elites en hun achterban ervaren als nieuwe uiting van vreemde overheersing. In de Belgische geschiedenis wordt de periode van het Verenigd Koninkrijk dan ook benoemd als “de Hollandse tijd” zoals in de Nederlandse geschiedenis de periode 1940-1945 bekend staat als “de Duitse tijd”. Pleidooi voor culturele alliantie Met de Groot Nederlandse Gedachte die in de eerste helft van de 20e eeuw in bepaalde kringen gekoesterd en gepropageerd werd is vergeefs geprobeerd dat herstel alsnog te bevorderen. In de tweede helft van die eeuw is die gedachte afgezwakt tot een streven naar culturele integratie. De Nederlandse Taalunie is daar sinds 1980 de institutionele belichaming van. Spoedig is evenwel gebleken dat ook dat te hoog gegrepen is. Verbondenheid in taal impliceert nog geen gemeenschappelijk cultuurbewustzijn. Het culturele integratiestreven is sindsdien verder afgezwakt tot een streven naar culturele samenwerking. Naast de Taalunie heeft dat een institutioneel draagvlak gekregen in de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Sinds een aantal jaren pleit het Nederlands-Vlaamse Comité Buitenlands Cultureel Beleid voor een culturele alliantie van Vlaanderen en Nederland met niet alleen een gemeenschappelijk te voeren taalpolitiek maar ook een gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid. Het Comité heeft dat uitgewerkt in een voorstel aan de Nederlandse en Vlaamse regering en geconcretiseerd in een aantal actiepunten. Het bouwt daarbij voort op tal van eerdere initiatieven die uiteindelijk teruggaan op de mislukte taal- en cultuurpolitiek van koning Willem I. Ter realisering van zo’n alliantie beschikken we over juistgenoemde twee unieke instrumenten. Maar de beleidsmogelijkheden waarover beide verdragmatig beschikken worden vooralsnog onvoldoende operationeel gemaakt. Het ontbreekt daartoe aan de nodige politieke en ambtelijke wil. Dat valt te wijten aan traditioneel klein-Nederlands staatsnationalisme enerzijds en oprukkend Vlaams particularisme anderzijds. In Europees perspectief blijft verdergaande samenwerking zakelijk gezien niettemin een politieke optie die serieuze aandacht verdient. Het is een optie die zoals de Vlaamse politicus H. Suykerbuyk opmerkt zowel vanzelfsprekend is als levensvreemd. Al jarenlang hebben we met deze paradoxale situatie te maken. Hoe die impasse in de Vlaams-Nederlandse betrekkingen te doorbreken is een prangende vraag in de discussie over de toekomst van Nederland als cultuurnatie; een discussie die de komende jaren veel meer publieke aandacht en steun verdient dan tot nu toe het geval is geweest. De Nederlands-Vlaamse samenwerking behoudt vooralsnog overwegend een vrijblijvend karakter en blijft daardoor teveel steken in ad hoc projecten. In een vorig jaar verschenen publicatie van het Comité Buitenlands Cultureel Beleid, getiteld Het culturele tekort van de Europese Unie, wijst Annick Schramme, hoogleraar internationaal cultuurbeleid en internationaal management aan de Universiteit Antwerpen, nog eens op de vele belangen die Nederland en Vlaanderen gemeen hebben en op de mogelijkheden die in concreet beleid operationeel te maken. Tevens onderstreept zij het belang van een versterking van onze culturele aanwezigheid in Europa door het realiseren van een fusie tussen de Taalunie en het de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. Van Nederlandse zijde zou de onderlinge samenwerking ook gestimuleerd kunnen worden door niet zo lang te treuzelen en te dralen met besluitvorming over twee voor Vlaanderen vitale dossiers, namelijk de verdieping van de Westerschelde en het opnieuw in gebruik nemen van de IJzeren Rijn. Storende factoren Een storende factor in de Nederlands-Vlaamse betrekkingen is sinds lang het morele superioriteitsbesef waarmee Nederlanders hun Vlaamse taalgenoten vaak tegemoet treden. Tegenover de vergaande morele arrogantie en zelfgenoegzaamheid van de Hollander en zijn schoolmeesterachtige rechtschapenheid, zo merkte Hugo Claus daarover eens op in een interview met de Volkskrant, voel ik mij heel Vlaams worden. De laatste tijd zien we te dien aanzien wel een zekere kentering die de diplomatieke vertegenwoordiger van de Vlaamse regering in Nederland Axel Buyse ook is opgevallen. Iets van die traditionele Nederlandse betweterigheid is weggevallen. In de media kijkt men met wat meer achting en begrip naar Vlaanderen en België dan voorheen, aldus Buyse. Nederland begint in te zien dat het niet altijd de wijsheid in pacht heeft, bekent tot zijn grote opluchting E. de Maesschalck van de Vlaamse omroep VRT. Ja, de laatste tijd worden onze zuiderburen van meerdere kanten zelfs aan Nederland ten voorbeeld gesteld. Het onderwijs is er beter, de publieke sector is er voortvarender gemoderniseerd, Vlaamse productiviteit is hoger, het ziekteverzuim is er veel minder, en met het Nederlands wordt veel zorgvuldiger omgegaan. Van Vlaamse zijde kijkt men dan ook niet langer zo op tegen hun lange tijd meer progressief geachte noorderburen als voorheen. Een storende factor is voorts de neiging elkaar nog steeds meer te beoordelen en tegemoet te treden vanuit gangbare vooroordelen en cliché’s over elkaar dan op grond van kennis van zaken. De vorig jaar overleden historicus E.H. Kossmann karakteriseerde de Nederlands-Vlaamse betrekkingen eens kort en klaar als twee culturen naast elkaar, maar niet in gesprek met elkaar. In grote trekken is dat nog onverminderd het geval. Als we al niet in staat zijn met onze Vlaamse taalgenoten een gespreksrelatie te ontwikkelen die leidt tot betere verstandhouding over en weer en een zekere Nederlands-Vlaamse publieke opinie, wat valt dan te verwachten van het streven naar reële Europese eenwording dat zich uitstrekt tot steeds meer naties, zelfs buiten het Europese continent, met niet alleen heel verschillende talen maar die in cultureel opzicht ook veel meer van elkaar verschillen dan Nederlanders en Vlamingen? Zolang zo’n Vlaams-Nederlandse gespreksrelatie en een daarop geënte Nederlands-Vlaamse publieke opinie uitblijft, ontbreekt de voedingsbodem voor de ontwikkeling van een doorleefd Vlaams-Nederlands wijgevoel. In Nederland leefden de verschillende zuilen decennia lang langs elkaar heen met veel onderling wantrouwen en vooroordelen als gevolg. Na de oorlog is met het oog daarop het Nederlands Gesprekscentrum met de bedoeling een constant gesprek tussen die zuilen op gang te brengen over allerlei problemen en ontwikkelingen waar zij bij betrokken waren en/of die hen verdeeld hielden. Dat heeft heel goed gewerkt. Waarom zouden we iets dergelijks ook niet organiseren om de Vlaams-Nederlandse betrekkingen een nieuwe impuls te geven en op die manier wederzijds wantrouwen en onderlinge vooroordelen zoveel mogelijk weg te nemen? Een aantal jaren geleden is van de zijde van het Nederlands Gesprekscentrum een poging in die richting gedaan. Dat vond toen onvoldoende weerklank. Waarom zouden we het niet eens opnieuw proberen? Het ANV is mijns inziens de meest gerede partij om het initiatief daartoe te nemen. De inmiddels ter ziele gegane Unie Nederland-Vlaanderen van professor H. Gysels heeft enkele jaren geleden een Pragmatisch Minimum Programma gelanceerd om Nederland en Vlaanderen op een aantal praktische punten dichter bij elkaar te brengen, onder andere door elkaar in nieuwsuitzendingen beter te informeren over wat er in beide samenlevingen gaande is. Met een achttal geestverwante organisaties is sindsdien onderzocht hoe zo’n programma te effectueren. Maar tot praktische resultaten heeft dat tot nu toe nauwelijks geleid. Dat is opnieuw heel teleurstellend. De vraag die ik hier tenslotte wil opwerpen is hoe dat komt en hoe dat initiatief van professor Gysels alsnog zoveel mogelijk in daden kan worden omgezet. Einde citaat Is het zinvol om zo'n unie (of vereniging) zondat dat deze staatsrechtelijke wetten heeft een nieuw leven in te blazen? Ik had afgelopen zaterdag op een culturele markt in mijn dorp een discussie met drie dames van de Alliance Francaise des Pays Bas. Ik sneed het onderwerp Frans-Vlaanderen aan en de dames trokken bijna wit weg. Eén van die dames riep nog (met zwaar Frans accent): bij ons spreken de allochtonen tenminste nog Frans. Hun boosheid was te danken aan het feit dat ze dachten dat ik een verdwaalde Vlaming was. Zou het idee van van Couwenberg alsnog te verwezenlijken zijn. __________________

11 september 2006, 18:46	#4
Weezer Eur. Commissievoorzitter Geregistreerd: 25 april 2006 Locatie: Zeeuws-Vlaanderen Berichten: 9.152	Ik weet het ook allemaal niet. Persoonlijk voel ik me in Vlaanderen even goed thuis als in Nederland en denk ik wel eens bij mezelf: 'Waarom toch die verrekte revolutie in 1830?'. Maar af en toe bekruipt me ook het gevoel dat het nooit echt wat wordt met die samenwerking, op wat projectjes na. Edit: tot nu toe enkel Nederlandse reacties __________________ The problem with quotes on the Internet is that it is hard to verify their authenticity - Abraham Lincoln Laatst gewijzigd door Weezer : 11 september 2006 om 18:49.

12 september 2006, 00:25	#13
Neerlandsfront Vreemdeling Geregistreerd: 23 april 2006 Locatie: Friesche wouden Berichten: 25	toekomst Als zoon van een Vlaamse vader en een Hollandse moeder denk ik , dat ik kan oordelen over de Nederlands-Vlaamse betrekkingen. Er is een groot wantrouwen in Vlaanderen t.o.v. bijna alles wat Hollands klapt. In Holland wordt er niet erg serieus naar Belgie (Vlaanderen) gekeken. Eerlijk gezegd hoop ik, dat Vlaanderen onafhankelijk wordt. Pas dan zal Vlaanderen zich kunnen bewijzen als gelijkwaardige sterke Nederlandstalige regio t.o.v. Holland. Uiteindelijk zullen Noord en Zuid herenigen, dit tot behoudt van onze gemeenschappelijke taal en cultuur! __________________ Nederlanden 1

12 september 2006, 11:47	#19
Derk de Tweede Secretaris-Generaal VN Geregistreerd: 28 januari 2005 Locatie: Ergens tussen Dollard en Duinkerken Berichten: 37.539	[quote=Cals;1975259]Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen. Nooit niks = altijd iets? __________________

11 september 2006, 18:31	#2
Cals Vreemdeling Geregistreerd: 30 augustus 2006 Berichten: 97	Dit verhaal bewijst weer eens dat het nooit niks zal worden tussen Nederland en Vlaanderen, goed er zijn door de jaren heen toenaderingen geweest, maar wat heeft dat opgeleverd, ja de taalunie maar verder? De beledigingen aan het adres van Nederlandse bewindslieden door Belgische(Vlaamse) ministers heeft bij mij de twijfel alleen maar versterkt. De Vlamingen (heb ik af en toe de indruk) laten zich nog liever door de Walen ringeloren dan zich in te laten met die (betweterige) Ollanders, ik vergelijk Belgie en Nederland met Duitsland en Oostenrijk, spreken dezelfde taal maar verder zijn het twee verschillende volkeren.

11 september 2006, 18:45	#3
Keats Gouverneur Geregistreerd: 22 juni 2005 Locatie: Brooklyn, NY Berichten: 1.352	Wat nou culturele toenadering? Onze troepen zijn in Uruzgan aan het trainen om Vlaanderen binnen te vallen! Culturele onderdrukking zul je bedoelen!

11 september 2006, 22:09	#11
vulpes Gouverneur Geregistreerd: 29 juni 2006 Berichten: 1.268	zelf werk ik in een 'nederlands-Belgische' werkomgeving. Je kan weliswaar verschillen vaststellen in de manier van omgaan, van praten etc, maar echt belangrijk zijn ze niet. In de regel zijn nederlanders bijvoorbeeld directer en minder formeel.. maar dat went allemaal wel Voor mijn Franstalige collega's is het wat lastiger - heb ik de indruk. Enerzijds is er het accent van de Hollanders, anderzijds zijn ze nog stukken formeler en indirecter dan Vlamingen.. afijn, da's toch mijn ervaring.

11 september 2006, 23:19	#12
Keats Gouverneur Geregistreerd: 22 juni 2005 Locatie: Brooklyn, NY Berichten: 1.352	Het zal wel persoon verschillen hoe 'anders' je de mensen vindt die niet in je directe omgeving wonen. Misschien zijn Nederlanders wat dat betreft wat toleranter dan Vlamingen? Persoonlijk vind ik elke Nederlander, uit welke gedeelte van het land hij of zij nou komt, een 'medelander'. Ik zal dan ook iedereen dezelfde behandeling geven. Datzelfde doe ik met Duitsers en Belgen, omdat we nou eenmaal allemaal enorm op elkaar lijken, zowel ethnisch als cultureel. De verschillen tussen Nederlanders en Vlamingen die de Vlamingen op dit forum vaak aanhalen en waar ze over redetwisten vind ik persoonlijk dan ook heel erg triviaal. Of is dat nou een groot verschil tussen Nederlanders en Vlamingen, die trivialiteit? Je zou ook kunnen denken dat Vlamingen meer van het 'ons kent ons' zijn, of andersom bekeken dat Nederlanders zich te snel overal aan aanpassen en weinig waarde hechten aan hun eigen cultuur.

12 september 2006, 00:54	#14
Tavek Banneling Geregistreerd: 11 januari 2004 Berichten: 66.569	Met de Belgische kennis van zaken en het Nederlandse pragmatische gebundeld zouden we nog ver geraken.....

12 september 2006, 16:31	#20
Cals Vreemdeling Geregistreerd: 30 augustus 2006 Berichten: 97	Stel dat het iets zou worden tussen Nederland en Vlaanderen, de tegenstellingen zullen scherper zijn dan ooit. De randstad zal haar machtspositie nooit opgeven(denken nou al dat ze het middelpunt van de wereld zijn) en de Vlamingen willen geen aanhangsel zijn van Holland. Er zal nog heel wat water door de maas stromen mocht het al ooit zo ver komen.