Wereldtentoonstelling Antwerpen 1885

[Rogge]

Voor alle negationisten van het anti-Vlaamse karakter van het negentiende-eeuwse België, dit uittreksel uit :
'de wereldtentoonstellingen en de koloniale propaganda', door prof.dr. Rudy Doom, in: Nauwelaerts, M., eds., De panoramische droom, Antwerpen, 1993

De wereldtentoonstellingen in Antwerpen

De eerste tentoonstelling van 1885 is in deze zin speciaal dat ze België voor het eerst confronteerde met de nieuwe kolonie van Leopold. Het was met andere woorden zaak dat het genie van de vorst onderstreept werd, en hoe kon dit beter dan te benadrukken dat het om een eersteklasse-aanwinst ging. Zelfs de (tijdelijke) bewoners van het negerdorp deelden in de roem. Het Guldenboek van Corneli en Musseli vermeldt dan ook met trots: "De Kongolezen vormen zeker en vast een van de mooiste Afrikaans stammen. De mannen zijn mooi, gespierd en hebben een vastberaden stap. Hun levendige blik verraadt een grote mentale activiteit. De vrouwen, die veel kleiner zijn, hebben een zeer zachte blik en geven ons een hoge dunk van de schoonheid der zwarten, al was het maar door hun uiterst elegante manier van lopen, zoals eenden". Kortom: een goede koop. In deze hulde wordt ook 'koning' Massala, "van een opmerkelijke intelligentie", betrokken. Hij fungeert als teken van hoop, want: "Als al zijn landgenoten even begaafd zijn als hij, zal het niet moeilijk zijn om in hun land de beschaving waar wij zo trots op zijn, ingang te doen vinden".

Het eerste opzet blijft natuurlijk de verheerlijking van 's lands prestaties, zodat volgens Snieders (de voorzitter van het percommité) terecht "des milliers de curieux... ont payé �* la Belgique un tribut d'admiration et d'éloges". Of, om het juister te formuleren: een eloge aan de bourgeoisie. Want van enige betrokkenheid met de arbeidersklasse is in "le siècle qui a mis en ligne les immenses ressources de son génie" geen sprake. Geheel in de tijdsgeest lijkt Antwerpen wel tot het Franssprekende landsgedeelte te behoren. Het enige wat er zowat aan herinnert dat wij ons in Vlaanderen bevinden is het paviljoen In den zoeten inval. Hier tapt men bier, bij J.Craeye, "un élégant chalet suisse où se débitent des bières nationales". In het vermelde Guldenboek is er één bladzijde met afbeeldingen van "Types flamands", die op dezelfde manier afgebeeld worden als andere inheemse bevolkingsgroepen. Het is duidelijk dat sociaal-darwinisme hier de toon zet en dat de (Franstalige) elite als enige vorm geldt waaraan de rest van de wereld wordt getoetst.