Vivant : Reactie Roland Duchâtelet en Nele Lijnen op voorstel GROEN!: 32 uur? Of liev

[Politics.be]

Groen! lanceerde afgelopen weekend een voorstel voor een 32-urenwerkweek, gekoppeld aan de uitkering van een basisinkomen voor iedereen. De financiële crisis heeft er nu eenmaal voor gezorgd dat het brede publiek zich ook vragen begint te stellen bij de fundamenten van onze economie. We zijn dan ook verheugd te mogen vaststellen dat Groen!, als voorstander van een basisinkomen, het debat over de zin en onzin van een basisinkomen durft te voeren. Want, het mag gezegd, de invoering ervan zou voor onze samenleving een belangrijke stap voorwaarts betekenen.

Dat ook Groen! het bestaande systeem in vraag durft te stellen is dan ook een goede zaak en helemaal niet onlogisch. Immers, de manier waarop onze sociale zekerheid georganiseerd is -neem nu bijvoorbeeld de heffing van onze belastingen - zijn het resultaat van een jarenlange evolutie waar slechts weinig fundamenteels aan veranderd is. Soms gaat het de goede richting uit, zoals de recente verminderingen van de lasten op arbeid (cfr. de jobkorting), soms ging het de verkeerde kant uit zoals in de periode tussen 1960 en 1999 toen de lasten op arbeid stelselmatig verhoogd werden.

Geen vaste uren maar vrije uren zijn de toekomst

Het voorstel voor een werkweek van 32 uren is echter een recept uit het verleden, dat toen ook al niet werkte en dat bovendien niet past in het fundamenteel herdenken van ons economisch systeem, want de beslissing of iemand nu 32 uur, 40 uur, 50 uur of helemaal niet wil werken, komt in de eerste plaats de persoon in kwestie toe. Het 32-urenvoorstel gaat uit van twee verkeerde premissen: nl. dat de hoeveelheid arbeid een vast gegeven is dat naar believen kan verdeeld worden, en anderzijds dat mensen allemaal evenveel willen werken.

De vaste uren per week zijn ontstaan in de periode van de industrialisatie toen fabrieksarbeid de norm werd voor de organisatie van arbeid in de maatschappij. Destijds werkte bijna de helft van de werknemers in de industrie; vandaag is dat slechts 1 op 7. Bij het merendeel van de huidige jobs zijn glijdende werkuren en thuisarbeid voor een stuk mogelijk. Bijgevolg zou het veel logischer zijn om de wettelijke arbeidsorganisatie – binnen bepaalde grenzen – vrij te laten. Het is aan de werknemer en werkgever om overeen te komen zodat zij hun wederzijds voordeel kunnen optimaliseren.

Vrije uren dus. Vrije uren zijn de toekomst omdat de keuze en het geluk van elke persoon centraal zal staan en omdat het door de informatisering nu ook technologisch haalbaar is. De economische winnaars zullen diegenen zijn die daar het eerst ten volle de consequenties van de informatie- en communicatierevolutie erkennen voor het onderwijs, voor de gezondheidszorg, voor de relatie werkgever–werknemer, voor de veiligheid van de mensen op straat, etc. Voor de werknemers betekent dit meer vrijheid. De vrijheid om veel meer dan tot nu toe het geval was, hun werk te organiseren op individuele basis, uiteraard in afspraak met hun werkgever. Het is dus wenselijk - als men de fundamenten van onze economie herdenkt - te beseffen dat de wereld door het internet een totaal andere wereld is geworden, en dit op minder dan 20 jaar tijd.

Basispensioen naast basisinkomen

In zo’n systeem met vrije uren wordt het dan wel erg ingewikkeld om te gaan bijhouden, berekenen en controleren hoeveel rechten de betrokkenen opbouwen (bv. pensioenrechten). Een loopbaanrekening veronderstelt ook dat men de gewerkte uren bijhoudt. Ook vandaag zitten er al grote onrechtvaardigheden ingebakken in het systeem. Zo zijn er mensen die weinig, of helemaal niet, gewerkt hebben die toch een hoger pensioen krijgen dan sommige zelfstandigen die wel hun hele leven gewerkt hebben.

Een onvoorwaardelijk basispensioen zoals Nederland nu al heeft– mogelijks aangevuld door een bijkomend collectief of individueel pensioenspaarplan, lijkt dan een efficiëntere en rechtvaardiger oplossing. Het zou niet moeilijk zijn dit vrij snel, als basispijler in ons pensioensysteem, in te voeren.

Een basisinkomen tijdens de actieve loopbaan kan een groot deel van de huidige werkloosheidsuitkeringen vervangen, en voor jongeren zou het kindergeld en studiebeurzen ook door een basisinkomen vervangen kunnen worden.

Dit kan echter slechts stap per stap worden ingevoerd. In plaats van een “jobkorting” zou men aan werkenden net zo goed een stukje basisinkomen kunnen geven. En in de plaats van energiecheques aan uitkeringstrekkers zou men hen ook een stukje basisinkomen kunnen geven. Waarom niet hetzelfde bedrag?

Een jobkorting is een korting op de belasting. Uitkeringstrekkers betalen ook belasting, bijvoorbeeld BTW en accijnzen. Een toelage aan hen kan men dus ook zien als een teruggave van belasting.

Telkens wanneer men in de toekomst bijkomende jobkortingen wil geven en de uitkeringen wil verhogen, zou men dit kunnen doen in de vorm van een gelijk bedrag voor alle rijksinwoners, eerder dan telkens voor een verschillende doelgroep iets anders. Nu is het koud, en men maakt energiecheques. Dan stelt men vast dat de verloning van werken te klein is in vergelijking met de uitkeringen, en maakt men een jobkorting. En straks zijn de pensioenen te laag en doet men daar ook weer wat.

Laten we in de toekomst in de mate van het mogelijke uitkeringen en jobkortingen verhogen, maar dan in de vorm van een gelijk bedrag voor iedereen. Als het basisinkomen voldoende hoog wordt , dan kan het de werkloosheidsuitkering grotendeels vervangen. Dan zal men merken dat werken veel meer loont in vergelijking met thuisblijven, gezien men dit basisinkomen houdt als men gaat werken.

Op die manier gaan we naar “vrije uren”: de mensen zullen kunnen kiezen hoeveel en wanneer ze willen werken. Dat is de visie van Vivant en de toekomst van onze maatschappij.

Roland Duchâtelet Voorzitter Vivant en Senator Open Vld

Nele Lijnen
Senator Open Vld



durf leven - durf denken - durf geven

Bron: politics.be